"Miejsce zapalne" i "niezwykle trudna decyzja" do podjęcia

25 lipca brytyjska ambasador przy ONZ Barbara Woodward oświadczyła, że Wielka Brytania ma informacje wskazujące na to, że "rosyjskie wojsko może rozszerzyć swoje ataki na cywilną żeglugę na Morzu Czarnym". O takim zagrożeniu mówił również w rozmowie z korespondentem "Faktów" TVN w Waszyngtonie Marcinem Wroną Michael Carpenter, ambasador USA przy OBWE. - Posiadamy informację, że Rosja planuje potencjalne zaatakowanie cywilnych statków wychodzących z portów ukraińskich - przekazał.

Wcześniej Rosja zrezygnowała z wynegocjowanej przez ONZ i Turcję umowy, która przez ostatni rok zezwalała na bezpieczny eksport ukraińskiego zboża przez Morze Czarne.

Londyn i Waszyngton ostrzegają przed prowokacjami Rosji na Morzu Czarnym

O strategicznym znaczeniu regionu Morza Czarnego w prowadzonej od ponad 500 dni rosyjskiej inwazji na Ukrainę mówił w "Faktach po Faktach" w TVN24 profesor Włodzimierz Marciniak, sowietolog i rosjoznawca, ambasador Polski w Moskwie w latach 2016–2020.

Powiedział, że "czynnik pieniędzy jest zawsze i bez przerwy obecny, także w tej wojnie". - Najprostszy przykład to jest ogłoszenie przez Rosję wyjścia z umowy zbożowej. Tam jest podstawowy motyw. Rosjanie domagają się, żeby uzyskać zgodę na eksport amoniaku - zauważył. Dodał także, że Rosja domaga się zdjęcia sankcji z banku obsługującego tamtejsze rolnictwo. Wskazywał, że "to są podstawowe warunki dalszego udziału Rosji w tym porozumieniu". 

Marciniak dodał, że część ukraińskiego zboża trafiała między innymi do Turcji. - I prezydent Turcji ciągle zabiega o spotkanie z Putinem, żeby porozmawiać z nim na temat wznowienia tego porozumienia. Bo jest żywo zainteresowany powrotem do niego - zwracał uwagę.

Jednocześnie wskazywał, że NATO kieruje się "niezmienną zasadą, niezależnie od tego, że zwiększa coraz bardziej poparcie militarne dla Ukrainy" - aby nie uwikłać się w ten konflikt. - I Zachód odmawia ochrony konwojów zbożowych na Morzu Czarnym. Morze Czarne jest potencjalnie równie albo może bardziej zapalnym miejscem niż to, które nas interesuje - dodał.

Zapytany, czy zaryzykowałby ochronę tych konwojów, odparł, że dla polityków demokratycznych to jest "niezwykle trudna decyzja". - Dlatego, że życie ludzkie w krajach demokratycznych jest niezwykle cenne. I każdemu politykowi zadrży ręka, żeby podjąć decyzję właśnie tego typu - podkreślał. Tłumaczył, że w sytuacji, w której Zachód zdecydowałby się na ochronę konwojów, to w przypadku potencjalnego ataku na nie, musiałby odpowiedzieć.

-  To jest sytuacja kryzysu kubańskiego i decyzji prezydenta Kennedy'ego - ocenił. Nawiązał w ten sposób do napięcia z początku lat 60., kiedy świat znalazł się o krok od wojny jądrowej po tym, jak na Kubie rozmieszczono radzieckie pociski rakietowe. Ostatecznie Moskwa wycofała rakiety z Kuby, a prezydent USA John F. Kennedy zobowiązał się nie ponawiać prób inwazji na Kubę i wycofał z Turcji wymierzone w ZSRR amerykańskie rakiety z głowicami atomowymi.

- Motyw Kennedy'ego był oczywisty. On się zapytał, czy istnieje minimalna szansa, że chociaż jedna rakieta sowiecka spadnie na Stany Zjednoczone. (Doradcy - red.) odpowiedzieli mu, (że) tak. To jest niedopuszczalny poziom ryzyka. To są kryteria, według których decydują politycy demokratyczni.  Nie można przekroczyć niedopuszczalnego poziomu ryzyka. Ale konsekwencja jest taka, jaka jest - wojna trwa i pesymiści twierdzą, że będzie się toczyć nie wiadomo ile czasu i pochłonie kolejne tysiące (ofiar - red.) - dodał.