Szefowie dyplomacji unijnych krajów wyrażają solidarność z Francją w sprawie sojuszu AUKUS

W zachowaniu USA "dostrzegamy notoryczny ślad odruchów, typowych dla epoki, która, mieliśmy nadzieję, niedawno minęła" - powiedział minister spraw zagranicznych Francji Jean-Yves Le Drian. Zaznaczył też, że zerwanie kontraktu na dostawę francuskich okrętów podwodnych dla Australii i zawiązanie sojuszu obronnego AUKUS bez powiadomienia europejskich partnerów "zmusza tych ostatnich do poważnej refleksji".

OGLĄDAJ NA ŻYWO W TVN24 GO

- To, co budzi nasze największe zastrzeżenia, poza samym zerwaniem umowy biznesowej, zerwaniem brutalnym, niespodziewanym i niewytłumaczalnym, dotyczy w pierwszej kolejności podważenia zaufania w relacjach między partnerami - powiedział szef francuskiej dyplomacji. - Sojusz zakłada przecież przewidywalność, wzajemne wyjaśnianie stanowisk, a także rozmowy i niezatajanie czegokolwiek przed drugą stroną - argumentował.

W jego ocenie obecny kryzys w relacjach francusko-amerykańskich "domaga się złożenia wyjaśnień" przez stronę amerykańską. To warunek wstępny dalszych relacji. Le Drian nie powiedział jednak, czy prezydent Francji Emmanuel Macron i prezydent USA Joe Biden będą w najbliższych dniach rozmawiać na ten temat przez telefon. Nie wykluczył, że do takiej rozmowy dojdzie w przyszłości.

Jean-Yves Le Drian poinformował też dziennikarzy, że nie przewiduje spotkania ze swym amerykańskim odpowiednikiem Antonym Blinkenem przy okazji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych, choć "z pewnością nasze drogi w kuluarach z pewnością się przetną" - jak zauważył.

Francuski minister nie krył też rozczarowania wykluczeniem europejskich partnerów z nowej inicjatywy strategicznej Stanów Zjednoczonych w regionie Indo-Pacyfiku. Podkreślił, że w ocenie Paryża polityka Waszyngtonu względem Chin jest "zanadto konfrontacyjna". Kraje europejskie powinny wyjść z alternatywną strategią - opartą na rywalizowaniu z Chinami, w którym niekiedy - jak się wyraził - "trzeba będzie naprężyć muskuły".

Francuski minister zamierza się też spotkać z szefami dyplomacji Chin i Rosji w sprawie omówienia sytuacji w Afganistanie oraz na Ukrainie. W Nowym Jorku odbędzie się ponadto spotkanie ministrów spraw zagranicznych krajów UE dotyczące Afganistanu - poinformował dziennikarzy Le Drian, dodając, że 12 listopada Paryż będzie gościć międzynarodową konferencję dotyczącą uregulowania sytuacji w pogrążonej w kryzysie Libii.

Szefowie dyplomacji krajów Unii Europejskiej, którzy spotkali się w poniedziałek w Nowym Jorku przy okazji 76. sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, wyrazili poparcie dla Francji w jej sporze z USA ws. okrętów podwodnych - powiedział wysoki przedstawiciel Unii Europejskiej do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Josep Borrell. Zaznaczył, że poparcie ministrów było jednoznaczne.

Po spotkaniu szefów dyplomacji 27 państw członkowskich w Nowym Jorku Josep Borell poinformował także, że zapowiadane wcześniej spotkanie wspólnej komisji ds. porozumienia nuklearnego z Iranem nie odbędzie się. Mieli w nim uczestniczyć szefowie dyplomacji krajów, które podpisały w 2015 roku umowę z Iranem gwarantującą zniesienie sankcji w zamian za odstąpienie od programu nuklearnego: Wielkiej Brytanii, Chin, Francji, Niemiec, Federacji Rosyjskiej i Unii Europejskiej.

W spotkaniu nie planowała wziąć udziału delegacja amerykańska. Porozumienie zostało wprawdzie popisane z inicjatywy prezydenta USA Baracka Obamy, ale zgodnie z decyzją prezydenta Donalda Trumpa w 2018 roku USA wycofały się z tej umowy.

15 września Waszyngton, Londyn i Canberra ogłosiły zawarcie nowego trójstronnego paktu obronnego między Australią, USA i Wielką Brytanią, zwanego AUKUS. Australia zerwała przy tej okazji negocjowany od wielu miesięcy z Francją kontrakt na zakup od koncernu Naval Group konwencjonalnych okrętów podwodnych, który opiewał na 40 mld dolarów.

Australijczycy zamierzają budować swą flotę wojenną w oparciu o okręty podwodne z napędem atomowym opracowane przez inżynierów amerykańskich i brytyjskich.