Francja, Wielka Brytania i Niemcy - strony porozumienia atomowego z Iranem - oświadczyły, że uruchamiają mechanizm rozstrzygania sporów w związku z ostatnimi posunięciami Teheranu w sprawie umowy nuklearnej. Na czym polega ten mechanizm?
We wspólnym oświadczeniu trzech państw sygnatariuszy porozumienia napisano, że "zrobiliśmy to w dobrej wierze, a naszym nadrzędnym celem było utrzymanie układu nuklearnego". "Mamy szczerą nadzieję na znalezienie rozwiązania impasu poprzez konstruktywny, dyplomatyczny dialog, by uratować porozumienie i utrzymać jego zasadniczą formę" - podano w komunikacie Niemiec, Francji i Wielkiej Brytanii.
Na czym polega mechanizm rozstrzygania sporów według porozumienia atomowego z 2015 roku? Krok 1 - Jeśli jakaś ze stron porozumienia uważa, że inna strona nie dochowuje swoich zobowiązań, może oddać sprawę Wspólnej Komisji, której członkami są: Iran, Rosja, Chiny, Niemcy, Francja, Wielka Brytania i Unia Europejska (do 2018 roku członkiem porozumienia były Stany Zjednoczone). Komisja ma 15 dni na rozwiązanie problemu, chyba że strony zgodzą się na przedłużenie tego okresu.
Krok 2 - Jeśli któraś ze stron wierzy, że sprawa nie została rozwiązana w pierwszym kroku, mogą oddać ją ministrom spraw zagranicznych stron porozumienia. Ministrowie mają 15 dni na rozwiązanie problemu, chyba że zgodzą się na przedłużenie tego okresu.
Równocześnie lub zamiast badania sprawy przez szefów dyplomacji, składająca skargę strona lub strona oskarżana o nieprzestrzeganie układu może poprosić o zbadanie sprawy przez trzyosobową radę doradczą. Każda ze stron sporu powołuje jednego członka rady, a trzeci jest niezależny. Rada musi przedstawić niezobowiązującą opinię w ciągu 15 dni.
Krok 3 - Jeśli sprawa nie została rozwiązana przez 30 dni, Wspólna Komisja ma pięć dni na rozważenie opinii rady doradczej, by próbować zakończyć spór.
Krok 4 - Jeśli skarżąca strona nie jest usatysfakcjonowana i uważa sprawę za "znaczącą", może potraktować nierozwiązaną sprawę jako podstawę do wygaśnięcia swoich zobowiązań w ramach układu w całości lub jego części. Może też powiadomić Radę Bezpieczeństwa ONZ, że sprawa jest "znacząca". Strona w zawiadomieniu musi opisać starania poczynione w dobrej wierze, by rozwiązać proces.
Krok 5 - Po zawiadomieniu przez stronę skarżącą Rada Bezpieczeństwa ma 30 dni na przegłosowanie rezolucji utrzymującej zniesienie sankcji wobec Iranu. Rezolucja potrzebuje 9 głosów "za" i nie może jej zawetować żaden stały członek - USA, Rosja, Chiny, Wielka Brytania i Francja - aby była ważna. Krok 6 - Jeśli uchwała nie zostanie przyjęta w ciągu 30 dni, sankcje i wszystkie poprzednie rezolucje ONZ dotyczące Iranu zostają ponownie wprowadzone w życie, chyba że Rada zdecyduje inaczej. Jeśli sankcje zostaną przywrócone, nie działają wstecz wobec kontraktów już podpisanych przez Iran.
Autor: mtom / Źródło: PAP