W Rzeszowie odsłonięto rzeźbę "Drabina do nieba". 20-metrowa instalacja powstała według projektu autorstwa nieżyjącego już artysty, profesora Józefa Szajny. Podczas II wojny światowej był więziony w niemieckich obozach koncentracyjnych. Przeżycia obozowe odcisnęły piętno na jego późniejszej twórczości, a drabina, po której idą zniszczone buty, była jednym z powtarzających się motywów w jego twórczości.
Pomnik stoi na wzgórzu przy wjeździe do Rzeszowa, na pasie zieleni rozdzielającym jezdnie ulicy Krakowskiej. Góruje nad miastem od jego zachodniej strony. To miejsce wybrał sam profesor Józef Szajna. Drabina została wykonana ze stali, ma 20 metrów wysokości. Na betonowym cokole pomnika i stalowej konstrukcji drabiny znajdują się buty.
Oficjalne odsłonięcie pomnika odbyło się w środę (25 października). - Wypełniamy testament twórczy jednego z najwybitniejszych rzeszowskich artystów rangi światowej - powiedział prezydent Rzeszowa Konrad Fijołek, tuż przed oficjalnym odsłonięciem pomnika. - Drabina będzie już zawsze przypominać nam o artystycznym geniuszu profesora Szajny i o tym, co jest najważniejsze w człowieczeństwie i ludzkiej wędrówce przez życie - dodał.
Drabina jako symbol ludzkiego dążenia do absolutu
Podczas uroczystości odczytano krótki list Łukasza Szajny - syna prof. Józefa Szajny. "Drabina do nieba symbolizuje ludzkie dążenie do absolutu. Jedni wchodzą, inni musieli zejść. Szczyt jest niedostępny dla militarystów. To ich buciory stoją na dole" - napisał Łukasz Szajna i podziękował za wykonanie rzeźbiarskiej instalacji. Podziękował też Adam Szajna, bratanek prof. Szajny.
Niedaleko pomnika, stoi kamień z tablicą informacyjną i nazwami firm, które w całości sfinansowały wykonanie i montaż rzeźby. Buty, które znalazły się na stalowej konstrukcji drabiny wykonali uczniowie Zespołu Szkół Plastycznych w Rzeszowie. Budowa pomnika zakończyła się w sierpniu.
Pomnik na podwójny jubileusz
Na pomysł, żeby "Drabina do nieba" stanęła w Rzeszowie, 16 lat temu wpadł Jerzy Fąfara, rzeszowski literat i twórca dorocznego Święta na Pańskiej. Zaproponował wtedy, żeby w ten sposób uczcić podwójny jubileusz Józefa Szajny, który w 2007 roku obchodził 85. urodziny i 60-lecie pracy twórczej.
Józef Szajna - reżyser teatralny, malarz, grafik
Szajna urodził się 13 marca 1922 roku w Rzeszowie. Podczas II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej, a także więźniem niemieckich obozów koncentracyjnych KL Auschwitz i KL Buchenwald. Przeżycia obozowe miały wpływ na jego twórczość. Jednym z powtarzających się motywów w jego twórczości była drabina, po której idą zniszczone buty. W 1953 roku ukończył studia na wydziale Grafiki i Scenografii w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Był reżyserem teatralnym, malarzem i grafikiem. Jego spektakle "Replika" i "Dante" przeszły do historii teatru. Zmarł 24 czerwca 2008 roku w Warszawie.
Od oficjalnego odsłonięcie pomnika "Drabina do nieba" rozpoczął się w Rzeszowie festiwal "Źródła Pamięci. Szajna-Grotowski-Kantor", poświęcony trzem wybitnym postaciom światowego teatru, którzy swój rodowód mają w Rzeszowie i na Podkarpaciu.
Festiwal organizowany jest od 2011 roku. Jest to wydarzenie naukowo-artystyczne, w czasie którego, obok spektakli i przedsięwzięć artystycznych odbywają się również spotkania z ludźmi sztuki, zainspirowanymi ideami wielkiej trójki reformatów światowego teatru.
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Grzegorz Bukala / UM Rzeszow