Rzeszowskie liceum rezygnuje z ocen. "Młodzi są jak gąbka", mają się uczyć dla życia

Decyzję o transformacji w podejściu do nauczania podjął dyrektor szkoły Piotr Wanat. Swoje stanowisko piastuje od 2015 roku, jednocześnie ucząc historii w klasie biologiczno-chemicznej. I LO przy ulicy 3 Maja to najstarsze liceum w Rzeszowie.

Zdaniem dyrektora szkoła nie może być skostniałą instytucją z pruskim sposobem nauczania, który raczej przeszkadza niż wspiera. Trzeba dostosowywać się do rzeczywistości i oczekiwań młodego pokolenia. - Ono chce być samodzielne, mieć wpływ na proces uczenia się i działać - powiedział Wanat.

Zmiany w liceum wprowadzane są ostrożnie. Zaczęły się od języka francuskiego, czyli drugiego języka obcego. Uczniowie klas I i II, którzy mają lekcje z nauczycielką Agnieszką Mynart, nie będą dostawali ocen cząstkowych, tylko stopnie na zakończenie semestru i roku, bo takie jest prawo oświatowe.

Uczniowie będą działać według planu i w oparciu o podstawę programową. Zapisano w nim, co dokładnie mają wiedzieć, umieć i rozumieć. Będą mieć prace projektowe i możliwość zaliczania określonych partii materiału we własnym rytmie i tempie, wtedy, gdy będą do tego gotowi. Na koniec dostaną informację, na jakim poziomie opanowali materiał.

Czytaj też: Coraz więcej szkół przechodzi na cztery dni nauki w tygodniu. Szczególnie na terenach wiejskich

- Czy znają go dobrze, bardzo dobrze, czy jeszcze powinni popracować? Większy nacisk położymy na komunikaty zwrotne i ocenianie wzmacniające, by rozpoznać uczniowskie talenty i żeby uczeń mógł poznać najskuteczniejszą formę uczenia się, ale też, żeby nauczyciel nie równał wszystkich pod ten sam test, tylko zaakceptował uczniów takich, jakimi są - przekazał Piotr Wanat. - Wprawdzie wymaga to dużo więcej czasu i cierpliwości, ale taki eksperyment jest tego wart - podkreślił dyrektor.

Nauczycielka francuskiego będzie kontrolować postępy uczniów. Zaproponuje krótkie testy gramatyczne i leksykalne, które zakończą się wynikiem procentowym ze szczegółowym opisem.

W ten sposób szkoła chce na uczniów przełożyć część odpowiedzialności za proces uczenia się. Chce w nich zaszczepić starożytną zasadę: "Non scholae, sed vitae discimus" (łac. "Nie uczymy się dla szkoły, ale dla życia").

- Trzeba więc zmienić sposób nauki. Uczeń ma być aktywny na lekcji, dostawać wskazówki, uczniowie mają uczyć się od siebie nawzajem, a nauczyciel ma być kierownikiem i pomocnikiem w procesie uczenia się - zwrócił uwagę Piotr Wanat. Jego zdaniem szkoła już dawno przestała być jedynym źródłem wiedzy, dla młodych nieprzebranym źródłem informacji jest dziś internet. - Wiedzą i rozumieją więcej niż się nauczycielom wydaje. Młodzi są jak gąbka, nasiąkają wszystkim co dookoła. Dla nich tak samo ważne są wyjścia ze szkoły, wyjazdy i wycieczki. Uczenie się jest procesem naturalnym, który dzieje się także nieświadomie - podkreślił dyrektor I LO.

Sam, gdy pyta ucznia, skąd o czymś wie, Wanat nierzadko słyszy: "Nie wiem, po prostu wiem". Obecny system dyrektor uważa za totalnie skostniały, XIX-wieczny, pamięciowy. Uczniowie go odrzucają. Uczą się tego co ich najbardziej interesuje. - Szkoła powinna być atrakcyjnym i przyjaznym miejscem, do którego uczeń przychodzi z chęcią, a nie kojarzy go z przymusem - uważa Piotr Wanat.

Irytuje go "polowanie", kiedy nauczyciel sprawdza, czego uczeń nie umie, a nie czego się dowiedział. - Przecież każdego nauczyciela można postawić pod ścianą i udowodnić mu, że czegoś nie wie ze swojego przedmiotu. Każdy ma jakieś braki - powiedział dyrektor. Wanat nie jest też zwolennikiem zasypywania uczniów zadaniami domowymi. - Uczeń ma się uczyć na lekcji, a nie po lekcji - powiedział. Lektury? Oczywiście trzeba czytać. Języki obce? Niezbędny jest codzienny kontakt z językiem, systematyczność. - Natomiast maturzysta, który przygotowuje się do egzaminu z języka polskiego, angielskiego, matematyki, rozszerza biologię i chemię, czy potrzebuje jeszcze pisać zadanie domowe z innego przedmiotu? Dla zabicia czasu w sobotę i niedzielę? - zapytał retorycznie.

CZYTAJ ZA DARMO W TVN24 PREMIUM: Wielka ucieczka. Rodzice zabierają dzieci z publicznych szkół. "Przeciążeni nauczyciele i edukacja Czarnka"

Przecież uczeń, żeby tylko mieć kolejną ocenę, skopiuje z internetu, albo napisze za niego sztuczna inteligencja. - To zabawa w "ciuciubabkę" – przekonuje Wanat.

Dyrektor I LO uważa, że oceny zniechęcają uczniów i podcinają im skrzydła, a tymi, którzy ich najbardziej potrzebują są rodzice, bo pozycjonują dziecko w klasie. Piotr Wanat też jest ojcem i też się na tym "łapie" - pyta dziecko, jaką dostało ocenę, a nie czego się nauczyło. - To nie ma większego sensu - uważa dyrektor. Zwłaszcza, że jeden dzień jest niepodobny do drugiego. To, jak uczeń będzie odpowiadał, zależy także od jego samopoczucia. Poza tym, uczniowie nie uczą się w tym samym czasie. Nie zawsze są gotowi do zaprezentowania wiedzy. - Takie mierzenie tylko do tej oceny, wydaje się być krzywdzące - stwierdza Piotr Wanat.

Dlatego, jego zdaniem, nauczyciele nie powinni szczędzić uczniowi pochwał oraz informacji, w którym jest miejscu i nad czym musi popracować. - Uczeń raczej potrzebuje komunikatu, w jakim zakresie opanował wiedzę i umiejętności; czego mu jeszcze brakuje, w czym jest niedoskonały, jaka jest droga do celu, do osiągania sukcesu - tak Piotr Wanat tłumaczy potrzebę zmiany podejścia do nauki. Wprowadzenie takich zmian wymaga czasu, przeorganizowania procesu uczenia i innego podejścia do nauki różnych przedmiotów. Szkoła spróbuje iść w tym duchu, założyła, że efekty oceni, a sukcesy przyjdą z czasem.

Uczniowie Piotra Wanata są skoncentrowani na biologii, chemii, mają laboratorium medyczne. Dlatego na historii, której ich uczy, nie wymaga znajomości dokładnych dat, szczegółów, ale pokazuje procesy. - Omawiamy np. Kongres Wiedeński, widzę niepewność w ich oczach, kiedy pytam o czas trwania kongresu. Ale wystarczy, że podpowiem: kiedy rozpoczyna się i kończy rok szkolny, to już 100 proc młodzieży wie, że przecież trwał od września do czerwca – relacjonuje dyrektor. Jego uczniowie mieli kłopot z zapisywaniem liczb rzymskich, a wystarczyło, że zapamiętali hasło "Lubię ciebie dobry Mikołaju". I już nikt nie miał problemu, jak zapisać 50, 100, 500, 1000 (L,C,D,M).

Dla uczniów z klasy humanistycznej matematyka jest przyjemną zabawą. Mówią, że to dzięki nauczycielowi, który potrafi połączyć przyjemne z pożytecznym. Widać to w postępach w nauce, a później w wysokich wynikach na maturze. Wiele więc zależy od podejścia do przedmiotu. Dyrektor I LO uważa, że właśnie na to trzeba poświęcić czas, a nie gonić z materiałem, bo jeszcze jeden, drugi, trzeci temat i trzeba zrealizować podręcznik.

Piotr Wanat jeździ po Polsce, spotyka się z dyrektorami różnych szkół, w których zdecydowano się na proces odejścia od ocen. Efekt jest taki, że wyniki poszybowały w górę, "choć nie od razu" - zaznaczył.

Zanim I LO zrezygnuje z oceniania, dyrektor Wanat sprawdzi, jak brak stopni z francuskiego zmienił przez rok uczniów i ich zaangażowanie. Jeżeli to się sprawdzi, od września przyszłego roku nie będzie ocen z drugiego języka obcego. - Chcemy doceniać uczniów, a nie oceniać - podkreślił Piotr Wanat.