Premium

Pomnik prezydenta USA wędrował po mieście. Niektórym przypominał stracha na wróble

Zdjęcie: Archiwum Akt Nowych

Ignacy Jan Paderewski widział go na placu Wolności. Pomnik Woodrowa Wilsona pojawił się też na skwerze przy Świętym Marcinie. Na dłużej został w parku, który dziś nosi jego imię. Na znanym botaniku zrobił przykre wrażenie - pomnik prezydenta USA przypominał mu stracha na wróble.

Od 1914 roku trwała pierwsza wojna światowa. Stany Zjednoczone po trzech latach przystąpiły do walki z Niemcami. To był jeden z kluczowych momentów konfliktu. 16 miesięcy później Niemcy skapitulowały. Do historii przeszły cesarstwa Niemiec, Austro-Węgier i Rosji. Na mapy wróciła m.in. niepodległa Polska. O powstanie "niezawisłego państwa polskiego" zabiegał m.in. prezydent Stanów Zjednoczonych Thomas Woodrow Wilson, który 8 stycznia 1918 roku przedstawił program pokojowy, nazwany czternastoma punktami Wilsona. Trzynasty punkt dotyczył właśnie Polski.

Prezydent USA zmarł sześć lat później. Krótko po jego śmierci pojawiły się pierwsze pomysły, by uczcić jego pamięć, nazywając jego imieniem ulice, place czy parki. W 1926 roku, w 150. rocznicę powstania Stanów Zjednoczonych, jego imieniem nazwano dotychczasowy plac Stefana Żeromskiego w Warszawie. W Poznaniu Ogród Botaniczny otrzymał nazwę Parku Woodrowa Wilsona.

Ale już wcześniej w stolicy Wielkopolski padł inny pomysł - upamiętnienia prezydenta USA pomnikiem. W 1924 roku prezydent Poznania Cyryl Ratajski rozmawiał na ten temat z Ignacym Janem Paderewskim. Ten przyklasnął propozycji.

Paderewski w Poznaniu przed wybuchem powstania wielkopolskiego w 1918 rokuNAC

Konkurs anulowany

Na konkrety trzeba było jednak poczekać trzy lata. 15 marca 1927 roku "Kurier Poznański" informował, że monument stanie przy wejściu do parku Wilsona, przebudowywanego na Powszechną Wystawę Krajową - największą wystawę jaką kiedykolwiek zorganizowano w Polsce, której od maja 1929 roku gospodarzem był Poznań.

Pomoc w zebraniu środków na jego powstanie wśród Polonii amerykańskiej zapowiedział Paderewski.

Na formę pomnika rozpisano konkurs. Prace nadesłało siedmiu artystów. W lutym 1928 roku ogłoszono, że wygrała go Zofia Trzcińska-Kamińska.

Czytaj dalej po zalogowaniu

premium

Uzyskaj dostęp do treści premium za darmo i bez reklam