Nie wszyscy zmieścili się wtedy w jednej z sal gmachu sądów przy dzisiejszej al. "Solidarności". Ci, którym dopisało szczęście, z trudem łapali oddech w ścisku. Ale mimo wszystko próbowali eksponować zabrane ze sobą transparenty.

10 listopada 1980 roku w Warszawie Sąd Najwyższy zarejestrował Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność". Zgromadzeni na sali ludzie zaczęli bić brawo, przed sądem czekały tłumy.

A dziś?

Bartosz Pilitowski: - Puste sale.

Dlaczego tak się dzieje? Przecież do sądu może przyjść każdy. Jawność rozpraw gwarantuje konstytucja. Jak często są one utajniane? I dlaczego zdarza się, że ci, którzy do sądu przyjdą, są z niego wypraszani? O tym rozmawiamy z prezesem stowarzyszenia Court Watch Bartoszem Pilitowskim.

Klaudia Ziółkowska: Czy często wolontariusze z fundacji Court Watch zastają w sądzie pełne sale?

Bartosz Pilitowski: Bardzo rzadko.

Zacznijmy od tego, że każda osoba zainteresowana procesem, może uczestniczyć w nim jako publiczność. Może patrzeć, jak są przesłuchiwani świadkowie, jak przeprowadzane są dowody, jak przebiega proces wyrokowania, ogłoszenie wyroku oraz zapoznać się z najważniejszymi motywami rozstrzygnięcia, tak zwanym ustnym uzasadnieniem. To powinno być dostępne dla każdego, w tym dla mediów.

Zawsze tak było?

Ta zasada ma bardzo długą tradycję. Proces sądzenia był publiczny. Zawsze. Tradycja została oczywiście skodyfikowana, w pewnym czasie zaczęły się pojawiać unormowania, które gwarantowały jawność procesu, która jest niezwykle ważna.

Dlaczego?

Aby sądy działały prawidłowo.

W zasadzie od setek lat nikt nie kwestionował jawności procesu. Nawet w czasach PRL-u publiczność była dopuszczana do rozpraw sądowych. Mamy z tego okresu mnóstwo zdjęć sal sądowych pełnych publiczności.