Miasto, które odrodziło się jak Feniks z popiołów. 100 lat temu Kalisz przestał istnieć

Fragment ul. Śródmiejskiej (dawna ul. Wrocławska) - w kierunku śródmieściakalisz.info | autor nieznany / Przemysław Woźny

1 sierpnia 1914 r. , niewiele ponad miesiąc po zamachu na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i wybuchu I wojny światowej, Niemcy wypowiedziały wojnę Rosji, a następnego dnia zajęli Kalisz. Miasto szybko opuściły rosyjskie władze a jego mieszkańcy, licząc na odmianę losu, życzliwie przyjęli nowych zaborców. Nikt nie przypuszczał, że za kilkanaście dni miasto zostanie niemal doszczętnie zniszczone.

Wojska majora Hansa Hermanna Preuskera wkroczyły do Kalisza w nocy z niedzieli na poniedziałek. Bez żadnych problemów zajęły miasto, a Preusker wydał pierwsze rozporządzenia.

Efekt domina

Pozorny spokój zakłócił pojedynczy strzał, który padł około godz. 23 w okolicach Głównego Rynku. Według historyków, prawdopodobnie ten przypadkowy strzał padł ze strony Prusaków i trafił w innego niemieckiego żołnierza. Kilkanaście minut później salwy karabinów słychać już niemal w całym śródmieściu. W nocy ginie 21 kaliszan i 6 żołnierzy.

ZOBACZ WIĘCEJ ZDJĘĆ NA STRONIE 1914KALISZ.PL

Prusacy o napaść oskarżyli mieszkańców miasta. W efekcie nałożyli na miasto kontrybucję, wzięli zakładników z prezydentem Bronisławem Bukowińskim na czele oraz nakazali rozstrzeliwanie osób i ostrzeliwanie miasta.

Spłoszony koń zmienił losy historii

Po czterech dniach batalion Preuskera opuścił miasto, ich miejsce zajęły dwa bataliony Landwehry. Ich dowódca, podpułkownik von Hofmann, wywiesił w mieście drukowane odezwy i poinformował o swojej odezwie do mieszkańców na Głównym Rynku. Tej jednak nigdy nie wygłosił. Na rynek wpadł bowiem spłoszony koń wojskowy bez jeźdźca. Prusacy przekonani, że jest to atak na ich żołnierzy, ponownie otworzyli ogień. Tylko tej nocy zginęło około 100 mieszkańców Kalisza i sąsiednich wsi. W kolejnych dniach Niemcy ostrzeliwali miasto i przy pomocy zwożonej spod Kalisza słomy podpalali kolejne domy.

KALISZ W 1914 R. I DZIŚ:

ZOBACZ DYNAMICZNE PORÓWNANIA KALISZA Z 1914 R. I 2014 R. NA STRONIE KALISZ.INFO

W wyniku tych barbarzyńskich działań trwających, jako zorganizowane i systematyczne burzenie miasta, do 22 sierpnia 1914 r., legło w gruzach zabytkowe śródmieście, z którego ocalały jedynie kościoły i zabudowania klasztorne, zabudowania pojezuickie z gmachem gubernatora, budynek Męskiego Gimnazjum Klasycznego (dzisiejsze liceum im. A. Asnyka) oraz domy mieszkalne położone w okolicy ulicy Piskorzewskiej. Zburzone zostało także Przedmieście Wrocławskie. Łącznie w trakcie ostrzeliwania i podpalania miasta zniszczeniu uległo 426 budynków mieszkalnych, 9 zakładów przemysłowych i kilka budynków użyteczności publicznej, wśród których wymienić należy ratusz spalony 7 sierpnia i teatr podpalony 16 sierpnia. Pod koniec 1914 roku Kalisz liczył tylko 5000 mieszkańców, podczas gdy przed wojną ich liczba sięgała 70 tysięcy - pisali Krystyna Dobak-Splitt i Jerzy Aleksander Splitt w książce "Kalisz poprzez wieki".

Kalisz stał się jednym z najbardziej zniszczonych miast podczas I wojny światowej. Po jej zakończeniu przystąpiono do odbudowy, zachowując średniowieczny plan zabudowy. Trwała ona do wybuchu II wojny światowej. W 1939 r. Kalisz liczył już 81 tysięcy mieszkańców.

CZYTAJ WIĘCEJ O LOSACH KALISZA W TRAKCIE II WOJNY ŚWIATOWEJ

Autor: FC/b / Źródło: TVN 24 Poznań

Źródło zdjęcia głównego: kalisz.info | autor nieznany / Przemysław Woźny

Raporty:
Pozostałe wiadomości

Europa pożycza Ukrainie pieniądze, które dostanie z powrotem - oznajmił prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump na spotkaniu z prezydentem Francji Emmanuelem Macronem. Francuski przywódca od razu mu odpowiedział, dementując jego słowa.

Macron przerwał Trumpowi i poprawił jego słowa. "Żeby było jasne..."

Macron przerwał Trumpowi i poprawił jego słowa. "Żeby było jasne..."

Źródło:
tvn24.pl, PAP, NV, Głos Ameryki

Euro kosztuje we wtorek trochę ponad 4,13 zł. Złoty umacnia się także wobec dolara. Analitycy oceniają, że w najbliższych dniach notowania złotego do euro zawierać się będą w przedziale 4,10-4,20 zł.

Rajd złotego. Euro najtańsze od lat

Rajd złotego. Euro najtańsze od lat

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Trzech byłych dyrektorów Lasów Państwowych zostało dziś rano zatrzymanych przez Centralne Biuro Antykorupcyjne - dowiedział się reporter "Czarno na białym" Artur Warcholiński. To Józef K., były dyrektor generalny; Michał C., były dyrektor Centrum Informacyjnego Lasów Państwowych i Andrzej Sz., były dyrektor szczecińskiej dyrekcji. Mężczyźni zostali zatrzymani w charakterze podejrzanych i wkrótce zostaną przesłuchani - potwierdza Dariusz Ślepokura z Prokuratury Krajowej.

Byli dyrektorzy Lasów Państwowych zatrzymani

Byli dyrektorzy Lasów Państwowych zatrzymani

Źródło:
tvn24.pl

Marcin K. jest jednym z oskarżonych o przywłaszczenie prawie 30 milionów złotych, pochodzących z kopalni kryptowalut na warszawskim Żeraniu. Jest też pracownikiem urzędu miejskiego w Tczewie (woj. pomorskie). - Prezydent Tczewa jest świadomy, że toczy się postępowanie sądowe dotyczące pracownika Wydziału Cyfryzacji i Analiz - przekazała nam rzeczniczka urzędu. Dodała, że wyrok nie zapadł, więc "obowiązuje zasada domniemania niewinności".

Jest oskarżony o przywłaszczenie prawie 30 milionów złotych. Teraz pracuje w urzędzie

Jest oskarżony o przywłaszczenie prawie 30 milionów złotych. Teraz pracuje w urzędzie

Źródło:
TVN24

Stopa bezrobocia w styczniu 2025 roku wyniosła 5,4 procent, wobec 5,1 procent miesiąc wcześniej - podał Główny Urząd Statystyczny.

Tyle wyniosła stopa bezrobocia

Tyle wyniosła stopa bezrobocia

Źródło:
tvn24.pl

Elon Musk zagroził w weekend zwolnieniem pracowników federalnych, jeśli nie odpowiedzą na e-mail z prośbą o przedstawienie swoich osiągnięć zawodowych. Teraz zmienia zdanie i wycofuje się ze swoich zapowiedzi. W poniedziałek miliarder ogłosił, że pracownicy otrzymają kolejną szansę, jeśli zgodzi się na to prezydent Donald Trump. Tymczasem federalni urzędnicy w USA zaktualizowali pozew przeciwko Elonowi Muskowi, oskarżając go o naruszenie przepisów prawa pracy - poinformowała w poniedziałek agencja AP.

Musk wycofuje się ze swojej groźby i daje kolejną szansę

Musk wycofuje się ze swojej groźby i daje kolejną szansę

Źródło:
PAP

Papież Franciszek dobrze wypoczywał przez całą noc - podały służby prasowe Watykanu we wtorek rano.

Nowy komunikat o stanie zdrowia papieża

Nowy komunikat o stanie zdrowia papieża

Źródło:
Reuters, PAP

Policjanci z warszawskiego Targówka zatrzymali czterech mężczyzn, którzy na jednym z parkingów włamali się do dwóch samochodów i skradli z nich 20 tysięcy złotych. Zatrzymani usłyszeli zarzuty kradzieży z włamaniem. Decyzją sądu zostali tymczasowo aresztowani na trzy miesiące. 

Z zaparkowanych przy centrum handlowym aut zniknęła gotówka. Cztery osoby zatrzymane

Z zaparkowanych przy centrum handlowym aut zniknęła gotówka. Cztery osoby zatrzymane

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Obowiązujące w kraju prawo jest nieludzkie - podkreślają kobiety, które doświadczyły poronień. W Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zebrał się zespół, który ma zmienić te przepisy.

Chcą zmienić nieludzkie prawo. "Od dwóch dekad czekamy"

Chcą zmienić nieludzkie prawo. "Od dwóch dekad czekamy"

Źródło:
"Fakty" TVN
Przeszukali dom Bąkiewicza, zbadali 16 incydentów. Koniec śledztwa

Przeszukali dom Bąkiewicza, zbadali 16 incydentów. Koniec śledztwa

Źródło:
tvn24.pl
Premium

W ciągu roku sprzedaż samochodów osobowych chińskich marek w Polsce wzrosła niemal 70-krotnie. W 2024 roku Polacy kupili więcej aut chińskich marek niż citroënów i fiatów łącznie - informuje "Rzeczpospolita".

Skokowy wzrost. Polacy kupują na potęgę auta z tego kraju

Skokowy wzrost. Polacy kupują na potęgę auta z tego kraju

Źródło:
PAP

Zastanawiające jest, dlaczego w tym momencie, kiedy tak wiele się dzieje politycznie, niewiele się dzieje na froncie - mówił Jarosław Ćwiek-Karpowicz, dyrektor Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych w "Rozmowie Piaseckiego" w TVN24. Wskazał dwa możliwe powody takiej sytuacji.

Dyrektor PISM: Dużo się dzieje politycznie, a niewiele na froncie. Mogą być tego dwa powody

Dyrektor PISM: Dużo się dzieje politycznie, a niewiele na froncie. Mogą być tego dwa powody

Źródło:
TVN24

DBS Bank, największy bank w Singapurze, zamierza w ciągu trzech lat przeprowadzić redukcję czterech tysięcy etatów - podaje BBC. Obowiązki odchodzących pracowników przejmie sztuczna inteligencja.

Sztuczna inteligencja zastąpi pracowników banku. Cięcia obejmą tysiące osób

Sztuczna inteligencja zastąpi pracowników banku. Cięcia obejmą tysiące osób

Źródło:
BBC

Cztery osoby zginęły, a sześć zostało rannych w wyniku zawalenia fragmentu mostu na placu budowy autostrady w mieście Anseong w Korei Południowej. Stan pięciu osób poszkodowanych jest krytyczny - podała Narodowa Agencja Straży Pożarnej w Seulu.

Budowany most runął na pracowników. Nie żyją cztery osoby

Budowany most runął na pracowników. Nie żyją cztery osoby

Źródło:
Reuters, Yonhap, PAP

Amerykańska rezolucja w sprawie wojny w Ukrainie, która nie zawiera potępienia ani nawet wzmianki o ataku Rosji, została przyjęta przez Radę Bezpieczeństwa ONZ. Głosowało za nią 10 państw, a pięć europejskich - w tym Francja i Wielka Brytania mające prawo weta - wstrzymało się od głosu. Wcześniej Amerykanie ze swoją rezolucją ponieśli klęskę w Zgromadzeniu Ogólnym, a przeciwko dokumentowi stworzonemu przez Ukrainę i kilka europejskich krajów zagłosowali wspólnie z Rosją i Białorusią.

Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję USA, która nie mówi o agresji Rosji na Ukrainę

Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję USA, która nie mówi o agresji Rosji na Ukrainę

Źródło:
Reuters, PAP, tvn24.pl

Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła amerykański projekt rezolucji na temat wojny w Ukrainie, który nie wymienił Rosji jako agresora, lecz mówi o "wojnie rosyjsko-ukraińskiej". Dokument ten jest szeroko komentowany przez światowych przywódców, jak i media.

"USA przyłączają się do Rosji", "wstrząsająca zmiana", "sojusznicy podzieleni"

"USA przyłączają się do Rosji", "wstrząsająca zmiana", "sojusznicy podzieleni"

Źródło:
FAZ, France24, New York Times, CNN, PAP

Szef polskiej dyplomacji Radosław Sikorski powiedział podczas przemówienia w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, że Europejczycy będą nadal stać ramię w ramię z Ukrainą, aby osiągnąć sprawiedliwy i trwały pokój, pokój poprzez siłę. - Tylko taki szanuje Kreml - podkreślił. W swoim wystąpieniu przytoczył też słynny cytat Władysława Bartoszewskiego.

Sikorski o "jedynym rodzaju pokoju, jaki szanuje Kreml"

Sikorski o "jedynym rodzaju pokoju, jaki szanuje Kreml"

Źródło:
PAP

Członkowie grupy z Ukrainy zostali schwytani i prawomocnie skazani za przeprowadzanie akcji sabotażowych w Polsce - dowiadujemy się z reportażu Piotrka Świerczka w "Czarno na białym". Na temat motywacji sprawców i skutków ich działania w specjalnym wydaniu programu rozmawiali goście specjalnego wydania programu.

Dezinformacja "karmi się chaosem". "Jeżeli ktoś chce zawładnąć umysłami, będzie robił dwie rzeczy"

Dezinformacja "karmi się chaosem". "Jeżeli ktoś chce zawładnąć umysłami, będzie robił dwie rzeczy"

Źródło:
TVN24

Można je znaleźć przy wielu ulicach Warszawy, szczególnie na Pradze Północ stały się zmorą mieszkańców. Lokale z automatami do gier hazardowych znajdują się na celowniku policji, ale walczyć z nimi próbują także radni dzielnicy. W ostatnim czasie udało się zlikwidować cztery takie punkty. Niestety w miejsce starych, powstają nowe. - Skazywani są pracownicy, a musimy rozbijać trzon takiej grupy - przekonuje były policjant Centralnego Biura Śledczego Policji.

"Pobicia, alkohol, narkotyki, zadymy". Pragę zalewa nielegalny hazard

"Pobicia, alkohol, narkotyki, zadymy". Pragę zalewa nielegalny hazard

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Prezydent Andrzej Duda powiedział w poniedziałek, że osiągnięto porozumienie w sprawie ambasadorów, ponieważ szef resortu dyplomacji Radosław Sikorski przywraca standardową procedurę, która rozpoczyna się od wstępnej akceptacji kandydatury przez prezydenta. Konflikt na linii MSZ-prezydent w sprawie ambasadorów zaczął się w marcu 2024 roku.

Andrzej Duda: jest porozumienie w sprawie nominacji ambasadorskich

Andrzej Duda: jest porozumienie w sprawie nominacji ambasadorskich

Źródło:
PAP

Policja zatrzymała pięć osób w sprawie napadu na salon jubilerski we Włochach. Dwie z nich usłyszały zarzut rozboju i trafiły do tymczasowego aresztu. Skradziona została biżuteria o wartości 115 tysięcy złotych.  

Dwie osoby w areszcie po napadzie na jubilera

Dwie osoby w areszcie po napadzie na jubilera

Źródło:
tvnwarszawa.pl

- PLLuM to model językowy stworzony dla administracji, firm i naukowców. Każdy obywatel może skorzystać z chatbota - przekazał w poniedziałek wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. Wiceminister Dariusz Standerski dodał, że powołane przez resort konsorcjum HIVE będzie odpowiedzialne za wdrażanie modeli AI w aplikacji mObywatel i urzędach. Internauci już zwrócili uwagę na niektóre odpowiedzi polskiej sztucznej inteligencji.

Ruszył polski chatbot. "Każdy obywatel może skorzystać"

Ruszył polski chatbot. "Każdy obywatel może skorzystać"

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Kamala Harris zorganizowała zespół doradczy i rozważa, czy wystartować w wyborach na gubernatora Kalifornii w 2026 roku, kolejnych wyborach prezydenckich, czy kontynuować karierę poza wybieralnym urzędem - podał "New York Times", powołując się na osobę z otoczenia byłej wiceprezydentki Stanów Zjednoczonych. W sobotę Harris pojawiła się na wydarzeniu transmitowanym w telewizji po raz pierwszy po przegranych wyborach.

Pierwszy taki występ Harris. Odniosła się do Trumpa i Muska

Pierwszy taki występ Harris. Odniosła się do Trumpa i Muska

Źródło:
Reuters, NBC News

Telewizja Republika przez niemal półtorej godziny pokazywała na żywo oczekiwanie prezydenta Andrzeja Dudy na spotkanie z Donaldem Trumpem. - To się absolutnie nie powinno było ukazać. Nie wiem, w czyim interesie Telewizja Republika to pokazywała. Na pewno nie w interesie Polski ani prezydenta Dudy - komentowała w TVN24 Magdalena Kicińska, wiceprzewodnicząca Rady Polskich Mediów.

Transmisja z oczekiwania. "Nie wiem, w czyim interesie Telewizja Republika to pokazywała"

Transmisja z oczekiwania. "Nie wiem, w czyim interesie Telewizja Republika to pokazywała"

Źródło:
tvn24.pl
Dzieci siwe ze stresu

Dzieci siwe ze stresu

Źródło:
tvn24.pl
Premium
Tysiące alarmów, miasta obrócone w ruinę, setki zabitych dzieci. Skala rosyjskiej agresji  

Tysiące alarmów, miasta obrócone w ruinę, setki zabitych dzieci. Skala rosyjskiej agresji  

Źródło:
tvn24.pl
Premium

Naukowcy ustalili, że parzenie herbaty usuwa z wody szkodliwe metale ciężkie. Ich zdaniem odkrycie to dostarcza ważnych informacji, które można wykorzystać w badaniach nad zdrowiem publicznym. "Jeśli ludzie wypiją dodatkową filiżankę herbaty dziennie, być może z czasem zauważymy spadek zachorowań, które są ściśle skorelowane z narażeniem na metale ciężkie" - zauważają badacze.

Popularny napój "usuwa z wody szkodliwe metale ciężkie". Ważne odkrycie naukowców

Popularny napój "usuwa z wody szkodliwe metale ciężkie". Ważne odkrycie naukowców

Źródło:
PAP

Zmiana czasu z zimowego na letni nastąpi w ostatnią niedzielę marca. W nocy z 29 marca na 30 marca przestawiamy wskazówki zegarów z 2.00 na 3.00. Oznacza to, że pośpimy o godzinę krócej.

Zmiana czasu na letni. Kiedy przestawiamy zegarki?

Zmiana czasu na letni. Kiedy przestawiamy zegarki?

Źródło:
tvn24.pl

- Przyszłość jest naturalną konsekwencją naszych działań tu i teraz. Tylko na nią jeszcze mamy wpływ. Dlatego tak ważne, żeby dobrze się do niej przygotować - mówi Natalia Hatalska, założycielka i dyrektorka infuture.institute – instytutu badań nad przyszłością. W rozmowie z tvn24.pl wskazuje, że kolejnym obszarem, który ludzkość będzie próbować cyfryzować są zmysły. -Doświadczenia cyfrowe mają w ten sposób stać się pełniejsze - wyjaśnia.

Po cyfryzacji informacji i relacji czas na zmysły. "Czy w przyszłości nie będą nam potrzebne ciała?"

Po cyfryzacji informacji i relacji czas na zmysły. "Czy w przyszłości nie będą nam potrzebne ciała?"

Źródło:
tvn24.pl

Do programu Orange Warsaw Festival 2025 dołączyła amerykańska wokalistka Chappell Roan. Wystąpi ona na festiwalu 30 maja. Wcześniej organizatorzy ogłosili występ brytyjskiej wokalistki Charli XCX, która pojawi się na festiwalu dzień później, 31 maja.

Chappell Roan na Orange Warsaw Festival

Chappell Roan na Orange Warsaw Festival

Źródło:
tvn24.pl