W kwietniowych wyborach samorządowych Polacy wybiorą przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, w tym między innymi wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Czym zajmują się burmistrzowie i co ile lat są wybierani?
7 i 21 kwietnia odbędą się wybory samorządowe. W głosowaniu Polacy oprócz radnych gmin, powiatów, sejmików wojewódzkich, jak i radnych Warszawy, wybiorą także wójtów, burmistrzów i prezydentów.
Wójt, burmistrz i prezydent są organami wykonawczymi gminy. Wójt pełni tę funkcję w gminie wiejskiej, burmistrz - w gminie, w której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy, a prezydent w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców oraz tych, w których istniała funkcja prezydenta przed 1990 rokiem.
W jaki sposób wybierany jest burmistrz?
Kandydować na burmistrza, jak i wójta czy prezydenta miasta, może obywatel polski mający prawo wybierania w tych wyborach, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat. Kandydat nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje, ale musi być ujęty w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania w jednej z gmin na obszarze Polski. Kandydatem nie może być osoba pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu, pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu, ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu, skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe oraz osoba, wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności.
Prawo zgłaszania kandydatów mają komitety wyborcze, które zarejestrowały listy kandydatów na radnych w co najmniej połowie okręgów wyborczych w danej gminie w liczbie nie mniejszej niż liczba radnych wybieranych w danym okręgu.
Wybory wójta, burmistrza i prezydenta miasta są powszechne, równe, bezpośrednie i tajne. Jeśli żaden z kandydatów nie otrzyma więcej niż połowy ważnie oddanych głosów, przeprowadza się drugą turę. Może się też zdarzyć tak, że w wyborach w danej gminie (mieście) wystartuje tylko jeden kandydat. Jeśli nie uzyskałby więcej niż połowy ważnie oddanych głosów, wówczas wójta (burmistrza, prezydenta) wybierze rada gminy (miasta) w głosowaniu tajnym bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady.
Ile czasu trwa kadencja burmistrza?
Kadencja burmistrzów, wójtów i prezydentów trwa pięć lat - została wydłużona o rok w 2018 roku. Rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wybrania go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy. Jednocześnie sześć lat temu wprowadzono zasadę dwukadencyjności wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Oznacza to, że osoby zajmujące te stanowiska dzięki wyborowi w 2018 roku będą mogły ubiegać się o nie jeszcze tylko raz.
Poprzednie wybory samorządowe odbyły się w 2018 roku, więc kadencje samorządów kończyły się w 2023 roku. Jednak w związku z kolizją terminu na przypadające wtedy wybory z wyborami parlamentarnymi, poprzedni rząd PiS przyjął uchwałę wydłużającą jednorazowo kadencję samorządów do końca kwietnia 2024 roku.
Jakie kompetencje ma burmistrz?
Burmistrz, tak jak wójt i prezydent, wykonują uchwały rady gminy i zadania gminy wynikające z przepisów prawa. Przygotowują projekty uchwał rady gminy, opracowują programy rozwoju, określają sposoby wykonywania uchwał, gospodarują mieniem komunalnym, wykonują budżet czy zatrudniają i zwalniają kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. Do ich zadań należy również kierowanie bieżącymi sprawami gminy i reprezentowanie jej na zewnątrz.
Źródło: tvn24.pl, PKW