Wojciech Wencel otrzymał z rąk Andrzeja Dudy Nagrodę Prezydenta RP "Zasłużony dla Polszczyzny", mimo braku rekomendacji ze strony części kapituły. Votum separatum do kandydatury Wencla złożyli Jerzy Bralczyk, Katarzyna Kłosińska, Andrzej Markowski.
Jak czytamy na stronie Rady Języka Polskiego, 12 października 2016 r. na posiedzeniu Kapituły Nagrody "Zasłużony dla Polszczyzny" zostały wyłonione, w tajnym głosowaniu, trzy kandydatury, które – zgodnie z regulaminem Nagrody – miały zostać przedstawione Prezydentowi RP.
Jedną z nich była kandydatura Wojciecha Wencla, poety i publicysty, zgłoszonego przez Kancelarię Prezydenta RP.
"My, niżej podpisani, mieliśmy okazję poznać kandydaturę p. Wojciecha Wencla dopiero na posiedzeniu kapituły, a zapoznać się z tekstami jego utworów dopiero po tym, jak to posiedzenie się zakończyło. Wnioski płynące z analizy jego tekstów uniemożliwiają nam rekomendowanie go do nagrody 'Zasłużony dla Polszczyzny'" - czytamy w oświadczeniu podpisanym przez troje członków dziewięcioosobowej kapituły: Jerzego Bralczyka, Katarzynę Kłosińską oraz Andrzeja Markowskiego. Zdanie odrębne poparło również czworo innych członków kapituły: Jerzy Bartmiński, Jan Miodek, Walery Pisarek oraz Jadwiga Puzynina.
W rozmowie z tvn24.pl prof. Bralczyk tłumaczy, że troje członków kapituły, którzy podpisali zdanie odrębne, osobiście brało udział w obradach kapituły. Czworo pozostałych, którzy poparli później votum separatum, nie mogło uczestniczyć w posiedzeniu.
Jak napisano w oświadczeniu, nagroda jest wyróżnieniem przyznawanym osobom mającym "szczególne zasługi w podnoszeniu świadomości językowej Polaków oraz w krzewieniu kultury języka polskiego – polszczyzny poprawnej, sprawnej, etycznej i estetycznej", a jej celem jest "promocja języka polskiego jako wartości, ochrona języka polskiego jako nośnika tożsamości narodowej, kształtowanie świadomości językowej Polaków, zwiększenie zainteresowania językiem polskim oraz propagowanie dobrych wzorców językowych". W opinii autorów votum separatum Wencel nie spełnia powyższych wymogów.
Votum separatum
"Na tle poprzednich laureatów Nagrody – profesorów językoznawstwa, wielkich propagatorów dobrej i etycznej polszczyzny: Walerego Pisarka, Jana Miodka, Jadwigi Puzyniny i Jerzego Bartmińskiego, a także znakomicie władającej słowem i wypowiadającej się o roli słowa w komunikacji międzyludzkiej aktorki Anny Dymnej – Wojciecha Wencla nie można uznać za osobę, która przyczynia się do podnoszenia świadomości językowej Polaków" - napisano.
Zgłaszający votum separatum zwracają uwagę na przyczyny, dla których nie rekomendowali kandydatury Wencla do nagrody.
"Znaleźliśmy za to bardzo zaangażowane politycznie teksty publicystyczne, które zaprzeczają idei etyki słowa: użyty w nich język zamiast łączyć, dzieli, jest nacechowany pogardą wobec osób myślących inaczej niż autor. Uważamy, że kandydat do nagrody 'Zasłużony dla Polszczyzny' powinien stanowić wzorzec – posługiwać się językiem z szacunkiem, nie powodować ani pogłębiać już istniejących podziałów społecznych, nie wykluczać przez użycie języka nikogo z grona tych, którzy mówią po polsku. Polszczyzna laureata nagrody 'Zasłużony dla polszczyzny' powinna łączyć, a nie dzielić, powinna pokazywać, że język jest wspólnym dobrem. (...) Naszym zdaniem teksty p. Wojciecha Wencla nie odznaczają się takimi cechami. Dlatego nie możemy podpisać protokołu, w którym rekomenduje się p. Wojciecha Wencla do nagrody Prezydenta RP 'Zasłużony dla Polszczyzny'" - zaznaczono.
Wencel nagrodzony
Podczas wtorkowych uroczystości związanych z Międzynarodowym Dniem Języka Ojczystego w Pałacu Prezydenckim Wojciech Wencel, poeta, felietonista i krytyk literacki otrzymał z rąk Andrzeja Dudy Nagrodę Prezydenta RP "Zasłużony dla Polszczyzny". Nagroda przyznawana jest od 2012 roku za szczególne zasługi w podnoszeniu świadomości językowej Polaków oraz w krzewieniu kultury języka polskiego. - Rzadko się zdarza, by poezja czy wiersze dzisiaj wywoływały dyskusje, a ta wywołuje. I dlatego właśnie pan Wojciech Wencel, jego poezja, jego twórczość jest tak niezwykle interesująca, i tak niezwykle ważna dla polszczyzny, a także bardzo często do wychowania młodego pokolenia - podkreślił prezydent. - Piękna polszczyzna, bogata polszczyzna, ciekawa polszczyzna, zachowująca wszystkie wartości języka, które są na niezwykle potrzebne dla budowy fundamentu kulturalnego każdego człowieka, każdego młodego Polaka - mówił prezydent o języku używanym przez laureata. Jak zaznaczył, pisze on o treściach ważnych. - Można się z nimi zgadzać, można się z nimi nie zgadzać, ale na pewno są to treści ważne, warte przedyskutowania i warte przemyślenia - dodał prezydent. Odbierając nagrodę, Wencel zauważył, że język potoczny łatwo ulega obcym wpływom, ale "poezja, w której są zapisane doświadczenia wielu pokoleń pozostaje depozytem polskości". - Niestety choć skończył się w Polsce komunizm, to w wielu wymiarach kultury wciąż pospolitość skrzeczy, jakby nadal obowiązywała zasada sformułowana przez Czesława Miłosza: "wolno nam było odzywać się skrzekiem karłów i demonów, ale czystej i dostojne słowa były zakazane". - Najwyższy czas to zmienić - mówił laureat.
Wojciech Wencel
Wojciech Wencel jest poetą, felietonistą, eseistą i krytykiem literackim. Publikował m.in. w "Gazecie Polskiej" i "Wprost". Jest stałym felietonistą "wSieci" oraz "Gościa Niedzielnego". W 2010 r. wszedł w skład Trójmiejskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego na prezydenta RP. Jest autorem manifestu stowarzyszenia Solidarni 2010.
Autor: mw/sk / Źródło: TVN24, PAP