"Wytrych, by sprzedać Lotos z pominięciem procedur bezpieczeństwa". "Wyborcza": ustawę pisano pod Obajtka

"Gazeta Wyborcza" opisała we wtorek postać mecenasa Macieja Mataczyńskiego, obecnie zatrudnionego przez Orlen prawnika, który był jednym z autorów nowelizacji ustawy o kontroli niektórych inwestycji z 2020 roku. To ta nowelizacja - pisze "GW" - pozwoliła na to, by "udziały w Lotosie zostały sprzedane bez zasięgnięcia opinii komitetu konsultacyjnego" - organu, w którego skład wchodzą 22 instytucje, w tym premier, ministrowie i szefowie służb specjalnych.

Na posiedzeniu senackich komisji 16 grudnia senatorowie i eksperci zastanawiali się, czy pominięcie komitetu konsultacyjnego przy tej transakcji nie stanowi złamania prawa. Tak twierdził między innymi mecenas Tomasz Siemiątkowski, który również pracował przy nowelizacji z 2020 roku.

"Mataczyński przekonuje, że sprzedaż Lotosu odbyła się 'w innym trybie', na podstawie nowelizacji z 2020 r. Według niej zgodę na transakcję wydaje Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który nie musi, 'a nawet nie może' zasięgać opinii służb" - pisze "Wyborcza".

Zmiany te - przekonuje Mataczyński cytowany przez dziennik - były wymuszone przez epidemię COVID-19. "Miały poszerzać listę chronionych prawem spółek i zwiększać rolę instytucji państwa w ocenianiu bezpieczeństwa transakcji. Zamiast tego nowelizacja stała się wytrychem do tego, by sprzedać Lotos z pominięciem procedur bezpieczeństwa" - pisze dziennik.

Mataczyński w rozmowie z dziennikarzem "Wyborczej" powiedział, że "nad nowelizacją pracował za darmo, w grupie ekspertów, a zlecenie dostał od Ministerstwa Aktywów Państwowych Jacka Sasina". Przyznał, że odkąd prezesem Orlenu został Daniel Obajtek, kancelaria SMM Legal - w której pracuje - prowadzi prawną obsługę spółki - czytamy w "GW".

Mataczyński utrzymuje, że zapis znowelizowanej ustawy "uniemożliwia zasięgnięcie przez UOKiK" opinii komitetu konsultacyjnego.

"GW" zwraca też uwagę, że Mataczyński - co wynika z historii rachunku wyborczego PiS - w 2019 roku wpłacił 24 750 zł na kampanię Jadwigi Emilewicz i 31 500 zł na kampanię Ryszarda Legutki. Podczas posiedzenia senackich komisji Mataczyńskie nie chciał tego komentować.

O kontrolę służb nad podpisywanymi umowami w sprawie fuzji Orlenu i Lotosu był pytany we wtorek w Radiu Zet rzecznik rządu Piotr Mueller. - Wszelkie umowy podpisane w tej procedurze były przeprowadzone zgodnie z przepisami prawa, były pod parasolem służb. Takie umowy są zawsze realizowane pod parasolem służb - zapewniał.

Dopytywany, o jakie służby chodzi, odparł: - Między innymi ABW, myślę, że nawet szerszy wachlarz, bo tutaj też ochrona kontrwywiadowcza wchodzi w grę.

Zapytaliśmy mailowo rzecznika Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego o to, czy ABW kontrolowała umowy w sprawie fuzji i na czym ta kontrola polegała. Do czasu publikacji tekstu odpowiedź nie nadeszła.

Dziennikarze "Czarno na białym" TVN24 dotarli do projektu umowy między Orlenem i Saudi Aramco - światowym gigantem paliwowym, który z końcem listopada stał się właścicielem 1/3 Rafinerii Gdańskiej. Wynika z niego, że po fuzji Orlenu i Lotosu Polska może utracić kontrolę nad Rafinerią.

REPORTAŻ "ZAKŁADNICY UMOWY"

Nie wiadomo, czy zapisy projektu znalazły się w finalnej umowie, ale wiele na to wskazuje - między innymi dokument z Komisji Europejskiej, która dała zgodę na fuzję oraz to, że Orlen, w odpowiedzi na szczegółowe pytania reporterów "Czarno na białym", nie zaprzeczył tym zapisom. W tej sytuacji, biorąc pod uwagę interes publiczny, jakim jest bezpieczeństwo energetyczne państwa, dziennikarze zdecydowali się ujawnić, co zostało wpisane do projektu umowy tej strategicznej dla Polski transakcji i raz jeszcze publicznie pytają zarówno Orlen, jak i nadzorujące go Ministerstwo Aktywów Państwowych, co znalazło się w ostatecznej wersji umowy.