Na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości są dostępne zewnętrzne opinie prawne uznanych ekspertów i autorytetów prawniczych dotyczące oceny skuteczności przywrócenia prokuratora Dariusza Barskiego do służby czynnej – poinformował w piątek minister sprawiedliwości i prokurator generalny Adam Bodnar.
W piątek minister sprawiedliwości - prokurator generalny Adam Bodnar w czasie spotkania z Prokuratorem Krajowym Dariuszem Barskim wręczył mu dokument stwierdzający, że przywrócenie go do służby czynnej 16 lutego 2022 r. przez poprzedniego prokuratora generalnego Zbigniewa Ziobrę, "zostało dokonane z naruszeniem obowiązujących przepisów i nie wywołało skutków prawnych". "Zastosowano bowiem przepis ustawy, który już nie obowiązywał" – wskazano w informacji przekazanej przez ministerstwo.
"Na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości są już dostępne zewnętrzne opinie prawne uznanych ekspertów i autorytetów prawniczych tj. prof. Anny Rakowskiej (UŁ), prof. Sławomira Patyry (UMCS) oraz prof. Grzegorza Kucy (UJ), dotyczące oceny skuteczności przywrócenia Pana prokuratora Dariusza Barskiego do służby czynnej" – napisał na platformie X Adam Bodnar.
Zamieścił również wpis z oficjalnego konta Ministerstwa Sprawiedliwości na platformie X, w którym poinformowano, że na stronie internetowej ministerstwa opublikowano "opinie prawne, które zostały sporządzone w czasie oceny skuteczności przywrócenia Pana prokuratora Dariusza Barskiego do służby czynnej w dniu 16 lutego 2022 roku przez ówczesnego Prokuratora Generalnego Pana Zbigniewa Ziobrę"
"Zewnętrzne opinie prawne od uznanych ekspertów i autorytetów prawniczych tj. prof. Anny Rakowskiej (UŁ), prof. Sławomira Patyry (UMCS) oraz prof. Grzegorza Kucy (UJ), wskazują jednoznacznie, że działania podjęte przez Pana Ministra Zbigniewa Ziobrę w dniu 16 lutego 2022 roku, poprzedzone wnioskiem z tego samego dnia Pana prokuratora Dariusza Barskiego, zostały dokonane bez należytej podstawy prawnej i nie wywołują skutków" - czytamy.
Dr hab. Kuca: decyzje Prokuratora Generalnego nie wywołują skutków prawnych
"Zakres czasowy (temporalny) stosowania art. 47 p.w.p.o.p. powinien obejmować okres od dnia wejścia w życie tej ustawy, tj. od dnia 4 marca 2016 r. do dnia personalnego ukształtowania prokuratury, tj. do dnia 4 maja 2016 r." – wskazał we wnioskach dr hab. Grzegorz Kuca z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego.
"W konsekwencji takiego uznania, decyzje Prokuratora Generalnego podejmowane w trybie art. 47 par. 2 p.w.p.o.p. po dniu 4 maja 2016 r. nie wywołują skutków prawnych w zakresie przywrócenia prokuratora pozostającego w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy w stanie spoczynku do służby na ostatnio zajmowane stanowisko lub stanowisko równorzędne, a wniosek złożony po dniu 4 maja 2016 r. powinien być rozpatrywany w trybie art. 127 par. 1 p.o.p., który odsyła do odpowiedniego stosowania przepisów art. 69-71, art. 73, art. 74, art. 76, art. 85 par. 4, art. 94d-94g, art. 99-102 i art. 104 p.u.s.p; w tym do art. 74 p.u.s.p." – podkreślił.
Dr hab. Grzegorz Kuca dodał, że "w związku z uznaniem, że decyzje Prokuratora Generalnego podejmowane na podstawie art. 47 par. 2 p.w.p.o.p. nie wywołują skutków prawnych i nie odbywały się w szczególnej procedurze, do której miałyby zastosowanie przepisy k.p lub k.p.a., przywrócenie stanu zgodnego z prawem nie wymaga szczególnego trybu i może nastąpić w zwykłej formie pisemnej".
Dr hab. Rakowska: decyzje pozbawione podstawy prawnej
"Decyzje Prokuratora Generalnego podejmowane w trybie art. 47 par. 2 przepisów wprowadzających po 4 maja 2016 r. z pewnością pozbawione są podstawy prawnej, co wynika z niemożności stosowania przewidzianej w tym przepisie procedury po tej dacie" – napisała w swojej opinii dr hab. Anna Rakowska z Katedry Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Łódzkiego.
Podkreśliła, że "żaden akt wydany bez podstawy prawnej nie może w państwie prawnym, w którym obowiązuje zasada legalizmu, mieć przymiotu skuteczności". "Tym samym organ, który wydał bezskuteczny akt – czyli Prokurator Generalny ma kompetencję do stwierdzenia, że 'przywrócony' w nieobowiązującym trybie, przewidzianym w epizodycznym art. 47 przepisów wprowadzających, prokurator jest prokuratorem w stanie spoczynku" – dodała.
"Uzasadnieniem dla takiej kompetencji jest odwołanie się do koncepcji możliwości faktycznego zadeklarowania przez organ bezskuteczności poprzednich jego aktów czy czynności" – stwierdziła.
Dr hab. Patyra: prokuratorzy pozostają w stanie spoczynku
Dr hab. Sławomir Patyra w swoich konkluzjach wskazał, że procedura przyjęta w art. 47 ustawy nie określiła ram czasowych jej obowiązywania, co stanowiło naruszenie zasad prawidłowej legislacji, stanowiących integralny komponent zasady demokratycznego państwa prawnego.
"Zgodnie z ogólnymi regułami interpretacyjnymi, w szczególności dotyczącymi stosowania wykładni celowościowej i systemowej, regulacje wskazane w pkt. 1 konkluzji mogły mieć zastosowanie wyłącznie do dnia 4 maja 2016r." – napisał.
W kolejnym punkcie wyjaśnił, że w związku z tym decyzje Prokuratora Generalnego podjęte na podstawie art. 47 par 2 ustawy (…) po 4 maja 2016 r., nie wywołują skutków prawnych w zakresie przywrócenia prokuratorów, pozostających uprzednio w stanie spoczynku, do służby czynnej.
"W stosunku do prokuratorów (…) Prokurator Generalny zobowiązany jest stwierdzić, że nadal pozostają oni prokuratorami w stanie spoczynku, w związku z czym nie mogą wykonywać jakichkolwiek obowiązków w ramach czynnej służby prokuratorskiej, a w tym bardziej pełnić funkcji kierowniczych w jakichkolwiek jednostkach prokuratury, zarówno w prokuraturach rejonowych, okręgowych, regionalnych, jak i w Prokuraturze Krajowej" – dodał.
Opinia profesora Jana Zimmermanna
Wiceminister sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha w mediach społecznościowych zwrócił także uwagę na opinię prawną dotyczącą zakresu czasowego stosowania artykułu 47 ustawy przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o prokuraturze autorstwa profesora dr hab. Jana Zimmermanna, emerytowanego profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, która została opublikowana przez Stowarzyszenie Prokuratorów "Lex Super Omnia".
Zimmermann napisał, że "istotą przepisów wprowadzających daną ustawę jest wyłącznie 'obsłużenie' jej samej". "Oznacza to, że skoro ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie takich przepisów, to uczynił to po to, aby uściślić regulację prawa o prokuraturze i ewentualnie jego związki z innymi ustawami. W szczególności Art. 47 wprowadził po to, żeby doprowadzić do skompletowania składu Prokuratury Krajowej. Na to właśnie wskazuje wykładnia celowościowa omawianego artykułu" - dodał.
"Jeżeli tak, to należy uznać, że regulacja ta ma charakter przepisu epizodycznego, którego dyspozycja jest konsumowana i staje się nieaktualna w momencie realizacji założonego celu. Jeżeli więc tą drogą skład personalny Prokuratury Krajowej został skompletowany, przepis ten automatycznie wygasł" - wskazał.
"Niezależnie od tego automatycznego skutku spowodowanego zaistnieniem określonych faktów należy przyjąć, że w istocie przepisów epizodycznych leży także ustalenie czasu (terminu) ich obowiązywania. Takiego terminu analizowany przepis nie wprowadza. Nie formułuje go także ustawa Prawo o prokuraturze. Z kolei jednak wykładnia systemowa pozwala nam na jego odnalezienie. Otóż art. 35 § 1 przepisów wprowadzających przewidywał termin 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy, w jakim Prokurator Generalny miał powołać prokuratorów Prokuratury Krajowej a art. 38 § 1 ustanawiał termin 60 dni dla Prokuratora Generalnego, który miał powołać prokuratorów prokuratur regionalnych spośród prokuratorów dotychczasowych prokuratur apelacyjnych i prokuratorów prokuratur okręgowych, Wynika stąd, że dla wszystkich czynności personalnych oraz organizacyjnych związanych z przebudową Prokuratury przewidziano maksymalny termin wynoszący 30 albo 60 dni. Dlatego kompetencja Prokuratora Generalnego do wydania decyzji o przywróceniu do służby prokuratora w trybie art. 47 przepisów wprowadzających przestała po tym terminie istnieć a jego dalsze ewentualne działania podejmowane w tym trybie są pozbawione podstawy prawnej" - czytamy.
Zimmerman napisał także w swojej opinii, że "tak konsekwentnie ustawodawca ułożył procedurę prowadzącą do wyznaczonego celu a skoro cel ten został osiągnięty, zniknęła potrzeba istnienia takiej procedury, wynikającej z przepisów przejściowych". "Tak więc w dniu dzisiejszym, po wielu latach od obowiązywania tej specjalnej regulacji, 'powrót' prokuratora ze stanu spoczynku może wynikać tylko z ogólnych przepisów obowiązujących obecnie, tj. z samej ustawy Prawo o prokuraturze a nie można go przeprowadzać w oparciu o dawne przepisy przejściowe i epizodyczne" - ocenił.
Źródło: PAP, TVN24