Mniej lektur na egzaminie ósmoklasisty, mniej zagadnień na maturze. "Nie oznacza to, że egzamin będzie prostszy"

W piątek ruszyły wstępne konsultacje propozycji wymagań egzaminu maturalnego i egzaminu ósmoklasisty w roku szkolnym 2020/2021. Na stronie internetowej resortu zamieszczono już projekty. Konsultacje te potrwają do 27 listopada. Wymagania egzaminacyjne zostaną ogłoszone w grudniu w formie rozporządzenia ministra edukacji i nauki. W piątek Dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej Marcin Smolik rozmawiał z internautami na czacie.

Smolik przypomniał, że ze względu na nauczanie zdalne prowadzone w drugim semestrze ubiegłego roku szkolnego i obecnie minister edukacji i nauki zadecydował, aby egzaminy w 2021 roku były przeprowadzane nie na podstawie wymagań podstawy programowej, ale na podstawie wymagań egzaminacyjnych.

- Podstawa programowa to dokument opublikowany jako rozporządzenie ministra edukacji (...), który określa dla każdego przedmiotu wymagania, które stanowią taki drogowskaz dla wszystkiego, co się w edukacji dzieje. Na bazie tych wymagań z podstawy programowej nauczyciele przygotowują programy, zgodnie z którymi uczą, autorzy podręczniki przygotowują to, co się w podręcznikach znajduje. Wymagania podstawy programowej w ubiegłych latach, to były też wytyczne dla wszystkich autorów zadań egzaminacyjnych dla Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisji egzaminacyjnych – powiedział. Jak wyjaśnił dyrektor CKE, "minister powołał zespoły ekspertów, które przyjrzały się tym wszystkim wymaganiom (określonym w podstawie programowej – red.) i je przeanalizowały, dokonały, najogólniej mówiąc, cięć lub ich lekkich modyfikacji, wskazując tym samym, jakie wiadomości i umiejętności będą sprawdzane na egzaminie w 2021".

Jako przykład przywołał podstawę programową z języka polskiego dla klasy VII i VIII szkoły podstawowej, gdzie wskazanych jest 12 lektur obowiązkowych, a w wymaganiach egzaminacyjnych kilka z tych lektur zostało przez zespół wykreślonych. - Co oznacza, że nauczyciele na lekcjach nadal powinni te lektury omawiać, ale na egzaminie pytań z tych lektur nie będzie – poinformował. - Rozumiemy, że ze względu na epidemię i nauczanie zdalne nie ma możliwości omawiania wszystkich wymagań postawy programowej z równą drobiazgowością, szczegółowością i równą wnikliwością, stąd taka propozycja, by na egzaminie pewnych treści z podstawy programowej nie było, stąd wymagania egzaminacyjne – zaznaczył Smolik.

W podstawie programowej dla klasy VII i VIII jako lektury obowiązkowe wskazane zostały: Charles Dickens "Opowieść wigilijna", Aleksander Fredro "Zemsta", Jan Kochanowski wybór fraszek, pieśni i trenów, w tym tren I, V, VII i VIII, Aleksander Kamiński "Kamienie na szaniec", Ignacy Krasicki "Żona modna", Adam Mickiewicz "Reduta Ordona", "Śmierć Pułkownika", "Świtezianka", "Dziady część II", wybrany utwór z cyklu "Sonety krymskie", "Pan Tadeusz", Antoine de Saint-Exupéry "Mały Książę", Henryk Sienkiewicz "Quo vadis", "Latarnik", Juliusz Słowacki "Balladyna", Stefan Żeromski "Syzyfowe prace", Sławomir Mrożek "Artysta", Melchior Wańkowicz "Ziele na kraterze" (fragmenty), "Tędy i owędy" (wybrany reportaż) oraz wiersze wybranych poetów. W propozycji wymagań egzaminacyjnych z listy tej wykreślono: pieśni Kochanowskiego oraz tren I i V, "Żonę modną" Krasickiego, "Sonety krymskie" Mickiewicza, "Syzyfowe prace" Żeromskiego i "Ziele na kraterze" Wańkowicza.

Jako przykład Smolik przywołał też jeden z działów podstawy programowej z matematyki klas VII i VIII zatytułowany "Własności figur geometrycznych na płaszczyźnie". - Wskazano tam dziewięć wymagań szczegółowych, z których zespół ekspertów, który odpowiadał za matematykę, zaproponował wykreślenie trzech wymagań, co oznacza, że w arkuszu egzaminacyjnym, zadań sprawdzających znajomość tych konkretnych wymagań nie będzie - oświadczył szef CKE.

Poinformował też, że podobne zmiany zostały wprowadzone w podstawie programowej dla szkół ponadgimnazjalnych, czyli wszystkich tych uczniów, którzy przygotowują się do egzaminu maturalnego. - Na przykład podstawa programowa z matematyki w dziale zatytułowanym "funkcje" wskazuje 15 wymagań szczegółowych, a zespoły, które przygotowały wymagania egzaminacyjne zaproponowały w tym konkretnym dziale wykreślenie czterech wymagań szczegółowych – powiedział Smolik. Dodał, że podobnie rzecz się ma z wszystkimi przedmiotami na poziomie rozszerzonym. Wskazał jako przykład biologię, gdzie w dziale "genetyka i biotechnologia" w obszarze "informacja genetyczna i jej ekspresja" podstawa programowa wskazuje pięć szczegółowych wymagań, z których zespół zaproponował wykreślić dwa.

- Nie oznacza to, że egzamin będzie prostszy. Z podstawy programowej zaproponowano wykreślenie tylko niektórych wymagań. Wszystkie pozostałe wymagania podstawy programowej, które wejdą do wymagań egzaminacyjnych, obowiązują. I nawet jeśli cały zakres treści podstawy programowej jest trochę węższy, to to, co zostało będzie nadal sprawdzane z równą wnikliwością, jak było to robione w latach ubiegłych. Nastąpiła redukcja treści, nie nastąpiło wykluczenie całkowite treści nauczania, dalej jest co robić, dalej jest do czego się przygotowywać – podkreślił Smolik.

Dyrektor CKE odpowiadał też na pytania internautów. Jedno z nich dotyczyło tego, czy skróceniu ulegnie także lista lektur wymaganych na maturze z języka polskiego. - Zespoły zdecydowały, że ta lista nie ulegnie skróceniu. Głównie ze względu na to, że nie za bardzo byłoby co skracać, bowiem w przypadku egzaminu maturalnego, który obejmuje to, co było omawiane w gimnazjum i to, co jest omawiane we wszystkich trzech klasach szkoły ponadgimnazjalnej, lektur obowiązkowych jest dosłownie kilka, a takich większych sześć – odpowiedział Smolik.

Jednocześnie poinformował, że w przypadku egzaminu maturalnego z języka polskiego na poziomie podstawowym "maturzyści będą mieli dowolność w odwołaniu się do tekstu kultury w wypracowaniu". - Czyli nie będzie takiej sytuacji jak w 2020 roku, że maturzyści musieli odwołać się do "Wesela" Wyspiańskiego – wyjaśnił. Smolik pytany był też czy zostanie obniżony próg zaliczenia egzaminu maturalnego, poinformował, że tak się nie stanie. - On dalej wynosi 30 procent – poinformował.

Kilka z pytań skierowanych do Smolika podczas piątkowej konferencji prasowej dotyczyło tego, czy ze względu na sytuację epidemiczną związaną z pandemią COVID-19 oraz z tym, że nauka prowadzona jest zdalnie, w tym roku szkolnym, podobnie jak w minionym, zniesione zostaną na maturze obowiązkowe egzaminy ustne.

- Nie ma na razie takich planów, aby maturę ustną odwołać. Na razie planujemy, że matura ustna będzie przeprowadzana z przedmiotów, tych, które są obowiązkowe, czyli z języka polskiego i języka obcego nowożytnego, który maturzyści postanowią zdawać – odpowiedział. Zaznaczył, że znane mu są argumenty osób, które są za zniesieniem tych egzaminów, z których wynik nie jest brany pod uwagę przez uczelnie podczas rekrutacji na studia. - Tutaj chcielibyśmy podkreślić, że w ogromnej mierze matura i wyniki egzaminów maturalnych służą rekrutacji do szkół wyższych, ale wyniki egzaminu maturalnego to również taka informacja zwrotna na temat tego, co dzieje się w procesie kształcenia – powiedział Smolik.

Wskazał też, że część ustna egzaminu maturalnego, choć nie widać tego wprost, służy przygotowaniu się ucznia do egzaminu pisemnego. - Rozumiemy, że jest to egzamin, którego bardzo wielu maturzystów się obawia, bo jak każdy egzamin ustny jest stresujący chociażby ze względu na samą swoją formę, trzeba przed dwoma osobami z zespołu przedmiotowego coś powiedzieć, powiedzieć na zadany temat, to zawsze jest stresujące – zauważył.

Smolik wskazał też na to, że sama matura ustna, jak i przygotowanie do niej, też daje uczniom możliwość organizacji materiału, którego się uczą. - Rozumiejąc argumenty, które zgłaszacie, że wynik egzaminu ustnego nie jest powszechnie brany pod uwagę przez szkoły wyższe w postępowaniu rekrutacyjnym, ze względu na te wszystkie kwestie, o których przed chwilą mówiłem, tak długo, jak będzie to możliwe, będziemy się starali zachować obowiązek przystąpienia do egzaminu maturalnego w części ustnej – podkreślił dyrektor CKE.

Maturzysta musi obowiązkowo przystąpić do trzech egzaminów pisemnych: z języka polskiego, matematyki i języka obcego nowożytnego (obligatoryjne są na poziomie podstawowym, chętni mogą je zdawać także na poziomie rozszerzonym). Abiturienci muszą też obowiązkowo przystąpić do jednego pisemnego egzaminu z przedmiotu do wyboru. Chętni mogli przystąpić jeszcze do pięciu takich egzaminów. Obowiązkowe są także dwa egzaminy ustne: z języka polskiego i z języka obcego.

W czwartek na konferencji prasowej minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek i wiceminister edukacji Maciej Kopeć poinformowali, że ze względu na sytuację epidemiczną związaną z pandemią COVID-19 i prowadzenie nauki zdalnie wprowadzone zostaną zmiany na egzaminie ósmoklasisty i na egzaminie maturalnym. Zapowiedzieli zniesienia obowiązku przystąpienia do egzaminu maturalnego z jednego przedmiotu na poziomie rozszerzonym jako warunku zdania egzaminu maturalnego.

Egzaminy maturalne w obecnym roku szkolnym mają być przeprowadzone w terminie głównym od 4 do 20 maja.