To 100 milionów złotych, o które mogły ubiegać się placówki niepubliczne, prowadzone przez inne jednostki niż samorząd. 

Minister podzielił ten konkurs na dwie tury. W październiku rozdał pierwsze 60 milionów złotych, z których aż 55 trafiło do organizacji katolickich, diecezji i parafii, które prowadzą katolickie placówki. A bezsprzeczną zwyciężczynią okazała się diecezja siedlecka, która otrzyma z tej puli aż 12 mln zł. Tę sprawę jako pierwsza opisała "Wyborcza".

Na tym się jednak nie skończyło.

Czarnek właśnie podzielił kolejne 31 milionów złotych z tej puli. Tym razem nagrodził 52 wnioski. 

Zanim to nastąpiło, w niedzielę, w czasie spotkania z wyborcami w Krapkowicach w województwie opolskim minister mówił: - Katolicy też są obywatelami tego państwa. To jest także nasze państwo, a budżet państwa to jest także nasz budżet. Nasz - katolików, chrześcijan. Przyjmijcie to sobie państwo do wiadomości.

Zdaniem Rafała Lwa-Starowicza, wiceprezesa Fundacji EdTech Poland, instytucje publiczne, jeśli dysponują środkami, które mogą przeznaczyć na wsparcie organizacji pozarządowych, powinny dokonywać tego w oparciu o jasne kryteria, weryfikowalne oraz zawierające uzasadnienie. - Jeśli kryterium wyboru stanowiłoby powiązanie z którymkolwiek z zarejestrowanych w Polsce związków wyznaniowych, to nie sądzę, żeby można było wybrać w oparciu o takie kryterium beneficjentów, gdyż Konstytucja RP gwarantuje równość. Podobnie niewłaściwe byłoby przekazanie całości środków dla organizacji wspierających kobiety, tylko dlatego, że większość obywateli Polski to kobiety. Nie wyobrażam sobie, że minister edukacji mógłby nie kierować się zasadami zawartymi w konstytucji. Byłoby to ze szkodą dla edukacji - stwierdza.

W podobnym tonie wypowiada się posłanka Koalicji Obywatelskiej.

- Wszystkie dzieci są równe, a skoro tak, to powinniśmy im po równo pomagać - mówi Katarzyna Lubnauer. I dodaje: - Czemu minister nie pomaga małym wiejskim szkołom przejętym przez stowarzyszenia? Bo nie mają w nazwie "zakonny" lub "katolicki". One też nie mają pieniędzy na remonty, zimą będą marznąć. Te szkoły prowadzą organizacje pozarządowe nie dlatego, że to dla nich biznes, tylko dlatego, że państwo było za słabe, by je prowadzić, a gmin nie było na to stać. Te szkoły nie dostają pieniędzy od Czarnka, a dostają je placówki, w których często uczą się dzieci zamożnych rodziców, szkoły które oprócz subwencji pobierają czesne. Dzieje się tak, bo PiS bardzo chce się podlizać Kościołowi - ocenia.

Z danych GUS wynika, że w roku szkolnym 2020/2021 w Polsce działało 1557 niepublicznych podstawówek i 1716 szkół ponadpodstawowych. GUS nie prowadzi rozróżnienia, które z nich są szkołami katolickimi.

Ale z danych Rady Szkół Katolickich wynika, że w roku szkolnym 2020/2021 wszystkich szkół katolickich w Polsce było 487 (stan na 30 października 2020 roku). W tej liczbie 259 to szkoły podstawowe, 144 licea ogólnokształcące, 23 szkoły zawodowe (technika i szkoły branżowe), a osiem to szkoły artystyczne (muzyczne i plastyczne).

Wynikałoby z tego zestawienia, że szkoły katolickie to jedynie co siódma spośród placówek niepublicznych. 

Tymczasem w przypadku grantów ministra Czarnka proporcje wyglądają odwrotnie. Choć jest ich znacznie mniej - minister nagradza przede wszystkim właśnie placówki katolickie.

Jakie? Przeanalizowaliśmy najnowszą listę nagrodzonych projektów.

Siedem nagród głównych

Fundacja Nasza Przyszłość ma aż siedem nagrodzonych projektów. To: wymiana bramy w szkole (30 tys. zł), montaż agregatu (30 tys. zł), montaż fotowoltaiki (50 tys. zł i 90 tys. zł, bo mowa o dwóch różnych budynkach), zakup stołu laboratoryjnego (80 tys. zł), zakup sprzętu komputerowego (100 tys. zł) i wymiana oświetlenia (150 tys. zł). Łącznie ponad pół miliona złotych.

Kim są ci szczęśliwcy, którym tak doposażą szkołę?

To druga po Fundacji "Lux Veritatis" organizacja ściśle powiązana z Radiem Maryja i towarzyszącymi mu instytucjami. Prowadzi ona m.in. niepubliczne szkoły w Szczecinku.

Do 2014 r. jej prezesem był Tadeusz Rydzyk (obecnie w radzie fundacji). Teraz organizacji szefuje redemptorysta ojciec Grzegorz Moj, prowadzący audycje ("posługujący") w Radiu Maryja. Od Lux Veritatis różni ją przede wszystkim status Organizacji Pożytku Publicznego, dzięki któremu do fundacji płynie strumień pieniędzy od słuchaczy radia.

W ubiegłym roku "Nasza Przyszłość" miała 6,5 mln zł przychodu, z czego ponad 4,6 mln zł pochodziło od podatników, którzy odpisywali organizacji swój 1 procent przy rozliczaniu zeznań.

Z kolei w 2020 roku wierni przekazali fundacji 4,9 mln zł. Od początku pandemii na antenie Radia Maryja ojciec Rydzyk wielokrotnie zwracał się do słuchaczy o finansowe wsparcie. Emitowano materiał "1 procent podatku dla Fundacji Nasza Przyszłość" i oferowano pomoc telefoniczną w wypełnianiu zeznania podatkowego.

Na co idą te pieniądze? Na cele statutowe fundacji, czyli na pierwszym miejscu na "działalność na rzecz nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania, w tym na rzecz rozwoju Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu".

Oprócz wielu książek, płyt CD i DVD, fundacja wydaje co roku Kalendarz Rodziny Radia Maryja. W latach 1997-2009 wydawała miesięcznik "Rodzina Radia Maryja", a od roku 2010 roku miesięcznik "W Naszej Rodzinie". Po wybuchu pandemii COVID-19 w jej sklepie można było też nabyć bawełniane maseczki (9,9 zł) czy plastikowe przyłbice (16,9 zł).

W jej sklepie internetowym, w "katalogu jesień 2022" można kupić np. "srebrny różaniec z paciorkami z kamienia jubilerskiego zwanego 'Nocą Kairu'" za 179 zł (przeceniony z 249 zł). Znajdziemy w nim też np. półmetrową figurę Matki Bożej Niepokalanej z żywicy epoksydowej za 399 zł, miody czy gry planszowe.

Kilka grantów otrzymają też pijarzy. Polska Prowincja Zakonu Pijarów dostanie 500 tys. złotych na dostosowanie obiektu w dwóch niezależnych lokalizacjach - w Zespole Szkół w Bolesławcu i w Poznaniu (to jeden wniosek), kolejne 500 tys. zł. na dostosowanie szkoły w Elblągu i jeszcze 50 tys. zł na wyposażenie Zespołu Szkół Pijarskich im. św. Mikołaja.

W październiku pijarzy dostali też od ministra Czarnka 100 tys. złotych na patriotyczny projekt "Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie".

Dwa razy po milionie złotych oraz dodatkowo sto tysięcy (łącznie 2,1 mln zł) otrzymało też Stowarzyszenie Przyjaciół Szkół Katolickich na "zakup wyposażenia dla kompleksu sportowego". Organizowało ono niedawno "warsztaty patriotyczne" dla szkół podstawowych w ramach projektu "Kocham ojczyznę bardziej niż własne serce - patriotyzm na co dzień". Misją szkoły jest m.in. "kształtowanie świadomości uczniów, że życie i zdrowie są bezcennym darem Boga".

Najdroższe (sercu ministra) projekty

W tym rozdaniu jednorazowo najwięcej, bo aż 3 miliony złotych, otrzymało Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi Prowincja Krakowska. Za te pieniądze wyremontują Katolicki Zespół Edukacyjny w Ostrowcu Świętokrzyskim.

Na wsparcie w wysokości 2 milionów złotych mogą liczyć: Kolegium Zakonu Pijarów (stawia budynek oświatowo-sportowy przy swojej warszawskiej podstawówce) oraz Prowincja Zwiastowania Pańskiego Stowarzyszenia Apostolstwa Jezusowego (budowa sali sportowej przy katolickiej szkole w Chełmnie). 

2 miliony złotych dostanie też Towarzystwo Salezjańskie - Inspektoria (Prowincja) św. Stanisława Kostki na budowę obiektu w ramach Salezjańskiego Liceum Ogólnokształcącego im. Św. Jana Bosko w Legionowie. Ale to nie jedyny ich grant. Salezjanie zostali w tym rozdaniu nagrodzeni podwójnie. Kolejne 750 tys. złotych otrzymają na "dostosowanie obiektu".

Warto pamiętać, że w październiku, gdy minister podzielił 60 milionów złotych, Towarzystwo Salezjańskie już otrzymało sześć grantów o łącznej wartości 8,3 mln zł na szkoły m.in. w Ostródzie (1,1 mln zł), Sokołowie Podlaskim (2 mln zł), Łodzi (5,1 mln zł na dwie placówki) i właśnie Legionowie (150 tys. zł).

1,5 miliona złotych na budowę dostała Diecezja Pelplińska. Dzięki tym pieniądzom rozbuduje się Katolicka Szkoła Podstawowa im. Piotra Dunina w Chojnicach.

Co ciekawe to właśnie w Chojnicach minister Czarnek rozpoczął ten rok szkolny.

Mówił wówczas: - Mamy rok szkolny, który jest wyjątkowy także dla szkół katolickich. Sposób kształcenia uczniów w szkołach katolickich, takich jak ta, ale przede wszystkim wychowania uczniów w duchu wartości chrześcijańskich dzieje się w niełatwy sposób, bo przecież dzisiaj media rozmaite - nie będziemy ich nazywać po nazwisku - specjalizują się bardziej w ocenianiu wartości chrześcijańskich i Kościoła Katolickiego, aniżeli we wspieraniu szkół katolickich w takim procesie wychowawczym. Tym trudniejsza jest wasza rola.

Za milion złotych powstanie "Astrobaza" przy Michalickim Zespole Szkół Ponadpodstawowych - tę placówkę prowadzi Zgromadzenie Świętego Michała Archanioła. Otrzyma ono też 1,8 mln zł na zakup wyposażenia do swoich placówek. 

Za milion złotych dostosowane zostaną też budynki niepublicznej Szkoły Podstawowej im. ks. Stefana kard. Wyszyńskiego KSW i niepublicznego Liceum Ogólnokształcącego im. ks. Stefana kard. Wyszyńskiego KSW (wniosek Katolickiego Stowarzyszenia Wychowawców w Libiążu. Trzy tygodnie temu, na wniosek Czarnka, Roman Issakiewicz z tej szkoły został odznaczony Medalem Srebrnym za Długoletnią Służbę.

Milion złotych na remont pomieszczeń otrzymał też oddział stowarzyszenia w Gorzowie Wielkopolskim.

Z kolei Stowarzyszenie Proobronno-Oświatowe KADET dostało milion złotych na remont budynku liceum w Trzebini, w którym działa strzelnica laserowa (dostępna dla uczniów i - odpłatnie - dla osób z zewnątrz). Jego dyrektorem jest instruktor strzelectwa i pedagog Marek Kuchta. Jak tłumaczy, uczniowie jego szkoły uczą się na czas rozkładać i składać karabin AK-47 (pot. Kałasznikow). Rekordzistki potrafią rozłożyć broń w 4-5 sekund. 

- Żołnierze powiedzieli, że nie są w stanie z nami konkurować - mówił.

650 tys. zł na remont otrzyma też ośrodek wychowawczy Caritas Diecezji Warszawsko-Praskiej.

O ile w poprzednim rozdaniu najlepiej powiodło się Diecezji Siedleckiej, tym razem przoduje Diecezja Łowicka (choć w mniejszych kwotach). Dostaną 100 tys. złotych na wyposażenie przedszkola w Sochaczewie i 300 tys. na remont kolejnego.

500 tys. złotych na budowę parkingu przy Przedszkolu nr 11 i Szkole Podstawowej w Markach dostanie Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, Prowincja Warszawska. 

Ale to już było

Znowu na dotację od resortu edukacji mogła liczyć Archidiecezja Lubelska - tym razem 1,5 mln zł na "zakup serwerowni i sprzętu komputerowego" do jednego z tamtejszych liceów.

1,5 miliona złotych na dostosowanie i rozwój zaplecza infrastrukturalnego Zespołu Szkół Katolickich u św. Pankracego w Jeleniej Górze dostanie też Stowarzyszenie Edukacyjne u Erazma i Pankracego. I jeszcze 500 tys. zł na "Wsparcie rozwoju zaplecza infrastrukturalnego".

To ich kolejne granty od Czarnka w tym roku szkolnym. W październiku pisaliśmy o tym, że stowarzyszenie otrzymało 100 tys. zł na projekt "Od Bogurodzicy do Mazurka Dąbrowskiego - Śladami Hymnu Polski" i kolejne 100 tys. zł na program "W walce o niepodległość. Kształtowanie obronności przez tradycyjne i innowacyjne technologie w strzelectwie sportowym". 

Prezesem stowarzyszenia jest Julian Pyrzanowski, syn żołnierza wyklętego, wiceprezesem ks. Mariusz Majewski. Marzena Machałek jeszcze zanim została wiceministrem edukacji, odwiedzała prowadzoną przez nich szkołę - to jej okręg wyborczy. A wiosną była nawet na jubileuszu, czym pochwaliła się na stronie resortu.

W tym konkursie ponownie pojawia się też Fundacja Rozwoju Edukacji i Nauki "Pomerania". Dostanie 750 tys. zł. na dostosowanie obiektu, w którym mieści się Liceum Jagiellońskie. Skąd ją znamy? Fundacja z Torunia w innym konkursie Czarnka dostała dwa granty po 100 tys. zł i jeden na 50 tys. zł.

Członkinie jej rady powierniczej to prawniczki z toruńskiej kancelarii adwokacko-radcowskiej Cogito i krewne Grzegorza Górskiego, który od 2007 roku jest członkiem PiS i w przeszłości był m.in. miejskim radnym oraz kandydatem partii w wyborach parlamentarnych. W 2018 w trakcie kryzysu wokół Sądu Najwyższego w Polsce zgłosił swoją kandydaturę na stanowisko sędziego Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego. Krajowa Rada Sądownictwa jednak w sierpniu 2018 odrzuciła jego kandydaturę. Joanna Górska-Szymczak z rady powierniczej Pomeranii to jego córka.

Śledzimy fundusze ministra Czarnka

Ministerstwo nie opublikowało listy wniosków, które nie otrzymały grantów, nie wiadomo też, ile wpłynęło ich do MEiN. W puli zostało jeszcze 9 milionów złotych.

Od kilku tygodni przyglądamy się, jak minister edukacji Przemysław Czarnek rozdaje pieniądze organizacjom pozarządowym, ochotniczym strażom pożarnym i kołom gospodyń wiejskich.

W tvn24.pl opisaliśmy już:

- 10 milionów złotych na Program Wsparcia Edukacji. Te pieniądze trafiły m.in. do fundacji związanych z europosłem PiS, byłym posłem PiS, senatorem PiS, córką członka PiS;

- 20 milionów złotych na Międzypokoleniowe Centra Edukacyjne, gdzie na liście nagrodzonych znaleźliśmy organizacje związane m.in. z byłą posłanką PiS, lokalnymi działaczami partii, a także samym ministrem Przemysławem Czarnkiem;

- 40 milionów złotych na "Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty i wychowania";

- kto rozdaje pieniądze od ministra i że wśród "ekspertów" są m.in. pracownicy telewizji TRWAM, eksperci Ordo Iuris, byli szefowie sztabów wyborczych PiS.

9 listopada zgodnie z zapowiedzią wniosek do Najwyższej Izby Kontroli złożyła posłanka Lewicy Agnieszka-Dziemianowicz Bąk. - Niech sprawdzą, czy wydatki są zasadne, zgodne z prawem. Temu trzeba się przyglądać i nie czekać, choć wiadomo, że skrupulatnie ministra można pewnie będzie rozliczać dopiero po wyborach - mówiła nam kilka dni temu.

W uzasadnieniu wniosku czytamy m.in. "Niepokój i wątpliwości związane z rzetelnością alokowanych w ramach wyżej wymienionych programów środków budzi fakt, iż zdecydowana ich większość trafia do organizacji związanych z Kościołem Katolickim oraz powiązanych z obecnymi lub byłymi politykami Prawa i Sprawiedliwości. Ponadto na listach wytypowanych do realizacji programów organizacji regularnie powtarzają się te same podmioty".

Wnioski do NIK i CBA złożyć w tym tygodniu mają też posłanki Koalicji Obywatelskiej. Chcą, by zajęto się nie tylko tym, jak Czarnek wydaje pieniądze, ale również tymi, którzy je dostają. Stąd wniosek o kontrolę oświadczenia majątkowego posła PiS Jacka Kurzępy. Dwa zespoły badawcze, w których poseł pracuje, dostały granty od MEiN bez konkursu.

Z publikowanej w internecie korespondencja pochodzącej między innymi z prywatnej skrzynki mailowej byłego szefa kancelarii premiera Michała Dworczyka wynika, że Kurzępa prosił go o pomoc. Maile, w których pisał, że chętnie podejmie każdą pracę, bo zaczyna brakować mu pieniędzy, opublikowano wiosną. "Bez dodatkowego zatrudnienia nie przeżyję i popadnę w poważne kłopoty" - miał pisać Kurzępa.