Donald Tusk premierem. Pierwszy polityk III Rzeczpospolitej, który po raz trzeci stanie na czele rządu

Po wyborach parlamentarnych z 15 października liderzy trzech komitetów wyborczych: Koalicji Obywatelskiej, Trzeciej Drogi (PSL i Polska 2050) oraz Nowej Lewicy oświadczyli, że ich wspólnym kandydatem na premiera jest Donald Tusk. Po nieudanej próbie sformowania rządu przez Mateusza Morawieckiego misję tworzenia rządu otrzymał dziś przewodniczący Platformy Obywatelskiej. Tym samym Donald Tusk stał się pierwszym politykiem III Rzeczpospolitej, który stanie na czele rządu po raz trzeci. Jak przebiegała jego kariera polityczna?

ZOBACZ TEŻ: Tusk: prezydent powiedział, że nie będzie się wahał, jeżeli potwierdzi się opozycyjna większość

Donald Tusk urodził się 22 kwietnia 1957 roku w Gdańsku. W tym mieście chodził do szkoły podstawowej i liceum, a w 1976 roku rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Gdańskim. Cztery lata później uzyskał na nim stopień magistra, pisząc pracę związaną z Józefem Piłsudskim.

W czasie nauki zaangażował się w działalność opozycyjną wobec władz PRL, współpracował m.in. z Wolnymi Związkami Zawodowymi Wybrzeża. W 1980 roku był inicjatorem Niezależnego Zrzeszenia Studentów (NZS), które stało się częścią NSZZ "Solidarność". W Wydawnictwie Morskim, w którym pracował, został szefem Solidarności, był także dziennikarzem tygodnika "Samorządność".

W 1980 roku uczestniczył w strajku okupacyjnym na terenie Stoczni Gdańskiej. Po ogłoszeniu stanu wojennego w grudniu 1981 roku ukrywał się, przez krótki czas przebywał również w areszcie. W latach 1984–1989 pracował jako robotnik na dużych wysokościach w spółdzielni "Świetlik", działając nadal w podziemnej Solidarności.

W 1983 roku założył miesięcznik "Przegląd Polityczny", w którym propagowano liberalizm gospodarczy i liberalną demokrację. Stał się tym samym jednym z liderów tzw. gdańskich liberałów, którzy wspierali Lecha Wałęsę. Niedługo później sformowali oni "Kongres Liberałów", a następnie, w 1990 roku, partię o nazwie Kongres Liberalno-Demokratyczny (KLD). Było to pierwsze proprzedsiębiorcze i proeuropejske ugrupowanie w kraju.

ZOBACZ TEŻ: W Sejmie posłowie z pięciu komitetów, ale z 17 partii. Analiza podziału mandatów

W latach 90. Tusk pełnił funkcję przewodniczącego KLD (1991-1994), z ramienia którego został posłem I kadencji Sejmu (1991-1993). W przedterminowych wyborach parlamentarnych w 1993 roku KLD nie przekroczyło 5-procentowego progu wyborczego, w rezultacie czego Donald Tusk nie dostał się do parlamentu. W 1994 roku wraz z Tadeuszem Mazowieckim doprowadził do zjednoczenia KLD i Unii Demokratycznej, zostając przewodniczącym nowej partii: Unii Wolności (UW). W 1997 roku z powodzeniem kandydował do Senatu IV kadencji, zostając następnie wicemarszałkiem tej izby.

W 2001 roku został współzałożycielem Platformy Obywatelskiej, wraz z Maciejem Płażyńskim z Akcji Wyborczej Solidarność (AWS) i Andrzejem Olechowskim. W wyborach z 23 września 2001 roku PO uzyskała 12,6 proc. głosów, co zapewniło jej 65 mandatów w Sejmie i tym samym uczyniło największym ugrupowaniem opozycyjnym wobec koalicji SLD-UP. Donald Tusk uzyskał wówczas mandat poselski, zaś dwa lata później - w czerwcu 2003 roku - został także przewodniczącym PO po odejściu z partii Macieja Płażyńskiego.

W kolejnych wyborach parlamentarnych 25 września 2005 roku kierowana przez Donalda Tuska PO zdobyła 24,14 proc. poparcia i 133 mandaty, uzyskując jednak drugi wynik w kraju po Prawie i Sprawiedliwości, które zdobyło niespełna trzy punkty procentowe więcej poparcia i 155 mandatów. W wyborach tych Donald Tusk ponownie uzyskał mandat poselski, zarazem jednak startując w wyborach prezydenckich. W zorganizowanej 9 października I turze wyborów prezydenckich Tusk osiągnął najlepszy wynik, zdobywając 36,33 proc. głosów, wyprzedzając Lecha Kaczyńskiego z 33,10 proc. głosów. W II turze wyborów na lidera PO zagłosowało jednak 45,96 proc. wyborców i prezydentem wybrany został ostatecznie Lech Kaczyński.

Dwa lata później, w przyspieszonych wyborach parlamentarnych po rozpadzie koalicji PiS-Samoobrona-LPR, kierowana przez Tuska Platforma Obywatelska po raz pierwszy zdobyła największe poparcie. Uzyskała wówczas 41,51 proc. głosów, co przełożyło się na 209 mandatów w Sejmie i 60 w Senacie. Startując z Warszawy, Donald Tusk uzyskał zaś mandat poselski z rekordowym wynikiem 534 241 zdobytych głosów - wówczas najwyższym w najnowszej historii Polski. PO po wyborach utworzyło koalicję z Polskim Stronnictwem Ludowym, zdobywając w ten sposób większość sejmową, a 9 listopada Donald Tusk został po raz pierwszy desygnowany na urząd Prezesa Rady Ministrów.

W 2010 roku Donald Tusk ponownie został wybrany przewodniczącym PO, prowadząc tę partię do zwycięstwa w wyborach parlamentarnych 9 października 2011 roku. PO uzyskała wówczas 39,18 proc. głosów i 207 mandatów, a większość parlamentarną ponownie utworzyła koalicja PO-PSL. Tusk w Warszawie zdobył wówczas 374 920 głosów. 18 listopada 2011 roku Donald Tusk po raz drugi został powołany przez prezydenta na urząd premiera, pełniąc tę funkcję do 9 września 2014 roku i zostając najdłużej w historii III RP urzędującym premierem. Został również pierwszym polskim premierem, który uzyskał reelekcję.

ZOBACZ TEŻ: Tusk szefem Rady Europejskiej

W trakcie drugiej kadencji na stanowisku premiera Donald Tusk pojawił się w Brukseli w gronie osób rozpatrywanych jako możliwy nowy przewodniczący Rady Europejskiej, jednej z najważniejszych instytucji Unii Europejskiej, odpowiedzialnej za wyznaczanie kierunków unijnej polityki.

30 sierpnia 2014 roku oficjalnie zaakceptowano kandydaturę Tuska na to stanowisko. O poparcie dla niego zabiegać miała niemiecka kanclerz Angela Merkel, ale pierwszym krajem, który oficjalnie je zadeklarował, była Wielka Brytania. Wkrótce Donald Tusk doczekał się poparcia trzech dużych europejskich stolic: Berlina, Londynu i Paryża, a także Grupy Wyszehradzkiej i innych krajów regionu Europy Środkowej i Wschodniej. Ostatecznie Tusk został przewodniczącym Rady Europejskiej 1 grudnia 2014 roku, wcześniej ustępując z funkcji przewodniczącego PO i premiera.

9 marca 2017 roku Donald Tusk został niemal jednogłośnie wybrany na drugą 2,5-letnią kadencję na stanowisku szefa Rady Europejskiej. Jedynym unijnym rządem, który się wówczas sprzeciwił jego wyborowi, był polski rząd Prawa i Sprawiedliwości reprezentowany przez Beatę Szydło. Mimo tego sprzeciwu Tusk uzyskał jednak reelekcję i pozostał na tym stanowisku do 30 listopada 2019 roku.

Dziesięć dni przed końcem swojej drugiej kadencji jako szefa RE Donald Tusk został następnie wybrany na inne prestiżowe stanowisko w unijnych strukturach. W grudniu 2019 roku objął funkcję przewodniczącego Europejskiej Partii Ludowej, czyli największego ugrupowania w Parlamencie Europejskim, skupiającego partie chadeckie i konserwatywno-liberalne. Funkcję tę pełnił do końca maja 2022 roku.

ZOBACZ TEŻ: Rządzić bez większości w Sejmie? Scenariusze wyboru rządu

Jeszcze pozostając przewodniczącym Europejskiej Partii Ludowej, Donald Tusk rozpoczął powrót do polskiej polityki. 3 lipca 2021 roku ponownie zaczął pełnić obowiązki przewodniczącego PO, przejmując je od Borysa Budki, a pod koniec października został oficjalnie wybrany przewodniczącym założonej przez siebie partii.

Kierowana przez niego PO wystartowała w wyborach parlamentarnych 15 października 2023 roku w ramach Koalicji Obywatelskiej (KO) zrzeszającej również partie Nowoczesna, Inicjatywa Polska i Zieloni. Koalicja ta uzyskała 30,7 proc. głosów, osiągając tym samym drugi wynik po Prawie i Sprawiedliwości, które zdobyło 35,38 proc. głosów. Wynik ten pozwolił KO na wprowadzenie do Sejmu 157 posłów oraz do Senatu 41 senatorów.

Sam Donald Tusk, startując z Warszawy, zdobył w tych wyborach 538 634 głosy, bijąc tym samym własny rekord poparcia uzyskanego kiedykolwiek przez kandydata do parlamentu III Rzeczpospolitej.

Donald Tusk ma żonę Małgorzatę, ślub wzięli w 1978 roku. Mają dwójkę dzieci - syna Michała urodzonego w 1982 roku i córkę Katarzynę urodzoną w 1987 roku. Jako dziadkowie doczekali się pięciorga wnucząt. Rodzinny dom premiera znajduje się w Sopocie.