Zgodnie z zapowiedziami Kosowo, należące dotąd do Serbii, ogłosiło w niedzielę niepodległość. Belgrad mówi "nie" i zgadza się jedynie na szeroką autonomię prowincji. Prezydent Serbii Boris Tadić uspokaja: - Będziemy stawiać czoło sytuacji z godnością, w sposób pokojowy i cywilizowany.
Kosowo zamieszkane jest w większości (90 procent) przez Albańczyków, a administrację nad nim sprawuje Misja ONZ (UNMIK), która objęła zarząd w czerwcu 1999 r. po wkroczeniu do Kosowa międzynarodowych sił (KFOR) kierowanych przez NATO. Rezolucja nr 1244 Rady Bezpieczeństwa ONZ z 10 czerwca 1999 r. uznawała suwerenność Jugosławii nad Kosowem i przewidywała przyznanie prowincji "znaczącej autonomii".
Po rozpoczęciu bombardowań NATO w Jugosławii 24 marca 1999 r. siły serbskie prowadziły czystki etniczne w Kosowie. Prowincję opuściło blisko milion uchodźców. Prawie wszyscy wrócili po wkroczeniu KFOR. Wówczas w obawie przed zemstą uciekło ok. 180 tys. nie-Albańczyków, w tym 90 proc. Serbów. Pozostali w prowincji Serbowie żyją w silnie strzeżonych przez KFOR enklawach i mają ograniczoną swobodę poruszania. Serbscy uchodźcy nie wracają do Kosowa, gdyż - jak oceniają UNMIK i Wysoki Komisarz ONZ ds. Uchodźców - nie można im zapewnić bezpieczeństwa.
GEOGRAFIA, LUDNOŚĆ
10,9 tys. km kw powierzchni, 2,1 mln ludności, w tym ok. 90 proc. to Albańczycy, 5,3 proc. Serbowie i wiele mniejszości narodowych, takich jak Turcy, Muzułmanie, Romowie i Goranci (zislamizowani Serbowie).
STOLICA
Prisztina - 565 tys. (spis z 2000 roku)
GŁÓWNE JĘZYKI
Albański, serbski
HISTORIA,POLITYKA
Kosowo to średniowieczna kolebka serbskiej państwowości. Porażka wojsk serbskich i bośniackich w bitwie na Kosowym Polu (obecnie przedmieścia Prisztiny) w 1389 r. sprawiła, że Serbia i Bałkany znalazły się na pięć wieków pod zwierzchnością imperium otomańskiego.
Napływ Albańczyków do Kosowa nastąpił w XVII w. W 1918 r. region znalazł się w państwie jugosłowiańskim. Po 1945 r. był formalnie terytorium autonomicznym, ale prawdziwą autonomię - jako okręgowi Serbii - przyznała mu dopiero w 1974 r. nadana przez Tito konstytucja Jugosławii.
Autonomię tę zlikwidował w 1989 r. Slobodan Miloszević, ówczesny prezydent Serbii. W odpowiedzi na uchwalenie przez parlament Kosowa niepodległości w 1990 r., rozwiązał instytucje polityczne w prowincji, w tym parlament.
W 1991 r. Albańczycy opowiedzieli się w referendum za niepodległością (99 proc.) i proklamowali "Republikę Kosowo", w 1992 r. wyłonili parlament i prezydenta, którym został Ibrahim Rugova, hołdujący zasadzie walki bez przemocy. Albańczycy stworzyli wówczas podziemne państwo, z własnym systemem władz, oświaty i opieki zdrowotnej, bojkotując oficjalne instytucje serbskie.
Pod koniec lat 90. na scenie pojawiła się radykalna Wyzwoleńcza Armia Kosowa (UCK). W lutym 1998 r. doszło do pierwszych walk sił serbskich z UCK. W rok później po porażce wysiłków dyplomatycznych, gdy nie udało się nakłonić Miloszevicia do zaprzestania przemocy w Kosowie, 24 marca 1999 roku NATO rozpoczęło naloty w Jugosławii. Po ich zakończeniu 10 czerwca do prowincji wkroczyły siły KFOR, a zarządzanie prowincją przejęła UNMIK.
UCK została oficjalnie zdemilitaryzowana we wrześniu i przekształcona w cywilny Korpus Ochrony Kosowa. W lutym 2000 r. Rugova ogłosił rozwiązanie instytucji "Republiki Kosowo". W 2001 r. odbyły się pierwsze po wkroczeniu KFOR wybory parlamentarne.
W zeszłorocznych, trzecich z kolei wyborach powszechnych, zwyciężyła Demokratyczna Partia Kosowa (DPK), której przywódca Hashim Thaci, jeden z dawnych politycznych liderów UCK, obiecywał jednostronne ogłoszenie niepodległości.
Wcześniej parlament Kosowa poparł plan wysłannika ONZ Marttiego Ahtisaariego w sprawie przyszłości prowincji. Plan ten przewidywał "nadzorowaną niepodległość" dla Kosowa i regulował zasady współżycia dwóch społeczności - serbskiej i albańskiej.
4 lutego kraje UE przyjęły finansowo-prawne ramy unijnej misji około 2 tys. policjantów i prawników, którzy mają pojechać do Kosowa, by wesprzeć administrację tej prowincji. W sobotę państwa UE dały zielone światło misji EULEX KOSOWO. Misja ma być złożona z 1800-1900 policjantów, prawników, sędziów i celników, z możliwością rozszerzenia do 2100 osób, a jej podstawowym zadaniem będzie stworzenie efektywnej administracji w Kosowie. UE będzie mieć równo 120 dni na przejęcie obowiązków po misji ONZ, która od dziewięciu lat administruje tą prowincją.
Źródło: PAP, tvn24.pl