W wigilię zdarzają się cuda, a zwierzęta mówią ludzkim głosem. Ukochany przez telewidzów pies Pankracy po 19 latach przerywa milczenie i w ten szczególny dzień przypomina o przykazaniu miłości bliźniego. - Wciąż o was myślę, wciąż was bardzo lubię - mówi do swoich wychowanków, dzisiejszych 30-latków.
Gdzie się podziewałeś, Pankracy, przez ostatnich 19 lat? Jesteś cokolwiek zakurzony…
Zamieszkałem w starym kufrze mojego pana – Macieja Zimińskiego. To on wymyślił „Piątek z Pankracym” (później „Okienko Pankracego” – przyp. red.). Nasz program zakończył się w 1990 roku. Mój pan nie chciał, bym zaginął gdzieś w telewizyjnym magazynie, więc kiedy poszedł na emeryturę, zabrał mnie ze sobą.
Do kufra wrzucił też dziesiątki listów…
A były ich, nie przesadzę dziesiątki tysięcy. Lubię sobie pomyśleć, że te listy są dowodem na to, że byłem komuś potrzebny…
Przeczytam więc jeden list: „Kochany Pankracku piszę do Ciebie pierwszy raz. Bardzo lubię Twój program i bardzo lubię Ciebie z Twoim Panem. Piszę do Ciebie z Krakowa. Pozdrawia Cię: Mamusia, Tatuś, ja i cała rodzina - Madzia”.
Mój pan przynosił do domu worki pełne listów od dzieci. Dzieciaki pisały do mnie „szanowny panie Kracy”. Kiedyś dostałem widokówkę od naszego ukochanego widza, który odbył rejs po Morzu Śródziemnym. Napisał, że odkrył wyspę o nazwie Pankracy. Były też listy od mam i babć. Pisały – Pankracku, pozdrów moją córeczkę, bo jest chora. I nie było wyjścia. Trzeba było wysłać promyk słońca, pozdrowić na antenie, zrobić wszystko, żeby rozweselić buzię dziecka.
Dzieci Cię ubóstwiały. Przeczytam kolejny list: „Kohany panie Kracku, mam siedem lat, chodze do szkoły do I a. Oglądam ciebie co piontek, bardzo kocham pan Kracka” (pisownia oryginalna).
Dzieci mnie lubiły, bo je szanowałem, bo pokazywałem im, że bardzo mi na nich zależy. Śpiewaliśmy piosenki z moim panem, Zygmuntem Kęstowiczem, Tadeuszem Kudeckim, a później z Arturem Barcisiem – „Psiejsko czarodziejsko” albo „Cztery łapy”. Rozmawialiśmy też na poważne tematy, o stosunkach między ludźmi i dobrych obyczajach. Pan tłumaczył mi dlaczego warto być sympatycznym i życzliwym.
I dlaczego warto?
A lubisz, jak ludzie są wobec ciebie życzliwi?
Uczyliście też trzech magicznych słów, ukrytych pod skrótem PDP…
Lubiliśmy ten skrót – proszę, przepraszam, dziękuję. Słowa pożyteczne, a dobre.
Zapomniane?
Wydaję mi się, że zapomniane, tak jak najpiękniejsze przykazanie o miłości bliźniego. A może święta, to dobry czas, by sobie o tym wszystkim przypomnieć?
Mama Sary z Głębowic napisała: „Panie Arturze i ty Pankracku!!! Moja córeczka Sara, gdy tylko pojawiacie się na ekranie, całuje Was i przytula swą buzię do szklanego ekranu. Po tym przywitaniu szybciutko siada na moje kolana i razem oglądamy ten najlepszy z programów dla dzieci. Dziś po spotkaniu postanowiła Was narysować. Jej praca bardzo mi się spodobała. Postanowiłam przesłać ją Wam. Pozdrawiamy Was serdecznie! PS. Myślę, że jesteście nią zachwyceni. Sara ma dokładnie 3 lata i 3 miesiące”.
Och, byliśmy zachwyceni rysunkiem Sary i każdym innym rysunkiem, wierszykiem, listem, haftem, które do nas do studia trafiały. Listy spływały do nas lawinowo, mimo że nigdy niczego nie nakazywaliśmy. Zamiast instruować: „Pamiętaj Wacuś, przed wejściem do domu wytrzyj porządnie buty na słomiance”, pan pytał mnie: „Pankracku, a czy pamiętałeś, żeby wytrzeć łapy?”.
Albo przedstawiał mi w programie książeczkę z obrazkami, którą wykonał widz. My ją później pokazywaliśmy i przed kolejną emisją otrzymywaliśmy sto kolejnych książeczek. Inspirowaliśmy dzieci do działania i myślenia. Pobudzaliśmy wyobraźnię i sprawialiśmy przyjemność. Bo zostać pochwalonym na antenie jest przyjemnością…
Były też przesyłki wyjątkowe…
Przed Bożym Narodzeniem pomyślałem, że trzeba wymyślić prezent dla Pani Babci Sąsiadki (bohaterki „Piątku z Pankracym”, która nigdy nie pojawiła się na ekranie - przyp. red.). Odzew był taki, że mój pan nie mógł się poruszać po swoim pokoju. Widzowie przysyłali pudła pełne książek, ozdób choinkowych, laurek. Któregoś dnia przyszła paczka kolosalna - długości co najmniej metra, wysoka na 50 cm. Jeśli dobrze pamiętam, z Białego Dunajca. Dzieci wyhaftowały z włóczki rękawiczki i szaliki, ich babcie dorzuciły kożuchowe czapki. Było tego kilkadziesiąt sztuk. Ktoś zasugerował, byśmy to wszystko oddali pensjonariuszkom Domu Spokojnej Starości na Białołęce. Podczas spotkania jedna pani przywitała nas z kotem. Powiedziała: „Bardzo mi zależało, żeby mój kot zobaczył Pankraca”. Pobyt na Białołęce był namacalnym dowodem, że także ludzie starsi potrzebowali kropli życzliwości, łagodności, spokoju płynącego z ekranu telewizyjnego.
Dziś brakuje tego spokoju?
Na mój psi rozum, brakuje nie tylko spokoju ale i szczerości. Brakuje szacunku i zaufania do widza. Ciepłego klimatu rozmowy. Zamiast tego jest straszenie, mentorstwo, wygłaszanie kazań. My byliśmy przyjaciółmi widzów. Nie mówiliśmy o przyjaźni, tylko ją okazywaliśmy. Widzowie odwdzięczali się tym samym. Traktowali mnie jak kolegę albo ulubionego psiaka. Naszą filozofią inspiracji przeciwstawialiśmy się pedagogice nakazów i zakazów.
Dlaczego nakazy i zakazy nie sprawdzają się w życiu?
Jest ich tyle, że do perfekcji nauczyliśmy się je obchodzić…
Źle Ci we współczesnym świecie, prawda? To dlatego nie wychodziłeś z kufra przez 18 lat…
Świat jest troszkę inny. Troszkę bardziej natarczywy, agresywny, obojętny. Mój pan, jak długo stoi i nie może usiąść, to kręci mu się w głowie i potem patrzy gdzie przycupnąć. A kiedy zakręciło mu się w głowie w centrum handlowym na warszawskiej Sadybie, to przycupnął na dość niskim obramowaniu przy ruchomych schodach. Siedział sobie i widział dziesiątki trzepoczących nóg. Tylko jedna starsza pani zatrzymała się i spytała: „Czy panu można pomóc?”. Taki się zrobił świat. Obojętny…
Czy dziś znalazłbyś przyjaciół, podobnych do siebie?
Wierzę, że tak. Chciałbym, żeby byli wrażliwi, uczynni, serdeczni. Chciałbym, żeby mówili piękną polszczyzną, a nie językiem z telewizora. A propos co to znaczy, że „trzeba wygenerować nowy design, żeby trafić do mainstreamu”? Owszem, mój pan zna pięć języków, ale tego nie potrafił mi wytłumaczyć.
Poza tym spotykam na osiedlu wielu przyjaciół. Trzyletnich brzdąców. Dzieci są najlepszą częścią ludzkiego gatunku.
Klasa II a z Konstancina napisała: „Pankracku, żebyś zawsze występował w telewizji, żebyś zawsze słuchał swojego pana, zawsze bądź taki miły i radosny, żebyś nigdy nie spotykał psich smutków, kochaj wszystkie dzieci, tak jak one kochają Ciebie. Zapraszamy Ciebie i Twojego pana na do Konstancina na jałowcową kiełbasę – zapraszają Cię dzieci i nasza Pani”.
Te dzieci już dorosły. Są teraz poważnymi ludźmi z poważnymi problemami. Chciałbym, żeby wiedzieli, że cały czas ich bardzo lubię. Myślcie o mnie nie tylko, jak o zabawnej kukle, ale jak o przyjacielu, który chce, byśmy wszyscy żyli w przyzwoitym świecie.
A czego życzysz swoim wychowankom na święta? Dziś są już po 30-tce, założyli rodziny…
Życzę im, żeby odpowiedzieli sobie na kilka pytań. Czy umiesz się uśmiechnąć do drugiego człowieka bezinteresownie? Czy umiesz powiedzieć „dzień dobry” sąsiadowi? Czy wstydzisz się tego, że się uśmiechasz? Czy umiesz zapytać przechodnia na ulicy, czy nie trzeba mu czasem pomóc? A dzisiejsze trzydziestolatki to muskularne postaci, które mogłyby pomóc…
PS. Pamiętacie mnie jeszcze?
W rolę "Pankraca" wcielił się Maciej Zimiński, dziennikarz, pedagog, autor książek i piosenek dla dzieci. Kawaler Orderu Uśmiechu, współtwórca m.in. "Piątku z Pankracym", "Teleranka" i popularnej w latach 70. akcji "Niewidzialna Ręka". Pankracy nie chciał mówić do kamery przez wzgląd na pamięć o zmarłym w 1999 roku Hubercie Antoszewskim, aktorze teatralnym, który przez wszystkie lata emisji programu, użyczał głosu Pankracemu. Kukłę ukochanego psa wykonała Lidia Wopaleńska.
ROZMAWIAŁ MACIEJ WASIELEWSKI
Źródło: tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: TVN24.pl