100 najlepszych książek dla dzieci. Ranking wszech czasów

Jak podkreślają inicjatorzy rankingu, literatura dziecięca jest niezwykle różnorodna i bogata, a zarazem - w porównaniu z literaturą dla dorosłych - wciąż niedoceniana. Wspaniałe pisarstwo dla młodych czytelników nie cieszy się takim uznaniem krytyków, jakim powinno. Stąd pomysł, by zadać wielu ekspertom proste pytanie: jaka jest najwspanialsza książka dla dzieci?

W głosowaniu udział wzięło 177 krytyków, autorów i wydawców, pochodzących z 56 krajów. Każdy głosujący wymienił 10 najlepszych jego zdaniem książek dla dzieci, łącznie pojawiło się 1050 tytułów. Spośród nich wyłoniono "złotą setkę" literatury dziecięcej.

Taki ranking to z jednej strony doskonała podpowiedź, jakie książki czytać i podsuwać młodym ludziom. Z drugiej - dla dorosłych - pełen uroku powrót do przeszłości. Jak podkreślają jego twórcy: "Mamy nadzieję, że czytelnicy zatęsknią za książkami, które kochali w młodości, a zarazem będą gotowi sięgnąć po tytuły, które ich ominęły lub zostały opublikowane już po osiągnięciu przez nich pełnoletności. Nie ma bowiem powodu, by największe dzieła literatury dziecięcej nie były również wartościowe dla dorosłego człowieka". 

ZOBACZ TEŻ: Bestsellery Empiku za rok 2022. Lista zwycięzców

1. "Tam, gdzie żyją dzikie stwory" (Maurice Sendak, 1963) 2. "Przygody Alicji w Krainie Czarów" (Lewis Carroll, 1865) 3. "Pippi Pończoszanka" (Astrid Lindgren, 1945) 4. "Mały Książę" (Antoine de Saint-Exupéry, 1943) 5. "Hobbit" (J.R.R. Tolkien, 1937) 6. "Zorza polarna" (Philip Pullman, 1995) 7. "Lew, czarownica i stara szafa" (C.S. Lewis, 1950) 8. "Kubuś Puchatek" (A.A. Milne i E.H. Shepard, 1926) 9. "Pajęczyna Charlotty" (E.B. White i Garth Williams, 1952) 10. "Matylda" (Roald Dahl i Quentin Blake, 1988) 11. "Ania z Zielonego Wzgórza" (L.M. Montgomery, 1908) 12. "Baśnie" (Hans Christian Andersen, 1827) 13. "Harry Potter i Kamień Filozoficzny" (J.K. Rowling, 1997) 14. "Bardzo Głodna Gąsienica" (Eric Carle, 1969) 15. "Ciemność rusza do boju" (Susan Cooper, 1973) 16. "Przybysz" (Shaun Tan, 2006) 17. "Małe kobietki" (Louisa May Alcott, 1868) 18. "Charlie i fabryka czekolady" (Roald Dahl, 1964) 19. "Heidi" (Johanna Spyri, 1880) 20. "Dobranoc, księżycu" (Margaret Wise Brown i Clement Hurd, 1947) 21. "Pinokio" (Carlo Collodi, 1883) 22. "Czarnoksiężnik z Archipelagu. Ziemiomorze" (Ursula K. Le Guin, 1968) 23. "Zima Muminków" (Tove Jansson, 1957) 24. "Gdzie jest moja czapeczka" (Jon Klassen, 2011) 25. "Tajemniczy ogród" (Frances Hodgson Burnett, 1911) 26. "Gęś, śmierć i tulipan" (Wolf Erlbruch, 2007) 27. "Bracia Lwie Serce" (Astrid Lindgren, 1973) 28. "Harry Potter i więzień Azkabanu" (J.K. Rowling, 1999) 29. "Brown Girl Dreaming" (Jacqueline Woodson, 2014, książka nie ukazała się w polskim tłumaczeniu) 30. "Trzej zbójcy" (Tomi Ungerer, 1961) 31. "The Snowy Day" (Ezra Jack Keats, 1962, książka nie ukazała się w polskim tłumaczeniu) 32. "Tygrys, który przyszedł na herbatę" (Judith Kerr, 1968) 33. "Ruchomy zamek Hauru" (Diana Wynne Jones , 1986) 34. "Pułapka czasu" (Madeleine L'Engle, 1962) 35. "Wodnikowe wzgórze" (Richard Adams, 1972) 36. "Północ w tajemniczym ogrodzie" (Philippa Pearce, 1958) 37. "Baśnie braci Grimm" (Jacob i Wilhelm Grimm, 1812) 38. "Piotruś Królik" (Beatrix Potter, 1902) 39. "Pociągi jadą do taty" (Edith Nesbit, 1906) 40. "Iksy i Zera" (Malorie Blackman, 2001) 41. "BFG. Bardzo Fajny Gigant" (Roald Dahl i Quentin Blake, 1982) 42. "Regulamin na lato" (Shaun Tan, 2013) 43. "Momo" (Michael Ende, 1973) 44. "Byczek Fernando" (Munro Leaf i Robert Lawson, 1936) 45. "Władca Pierścieni" (J.R.R. Tolkien, 1954) 46. "The Owl Service" (Alan Garner, 1967; książka nie ukazała się w polskim tłumaczeniu) 47. "Ronia, córka zbójnika" (Astrid Lindgren, 1981) 48. "Niekończąca się historia" (Michael Ende, 1979) 49. "Pańczatantra" (zbiór baśni powstałych w Indiach między IV a III wiekiem p.n.e.) 50. "Wyspa skarbów" (Robert Louis Stevenson, 1883) 51. "Mary Poppins" (Pamela L. Travers, 1934) 52. "Zaczarowane baletki" (Noel Streafield, 1936) 53. "Najmocniej na świecie!" (Trish Cooke i Helen Oxenbury, 1994) 54. "Idziemy na niedźwiedzia" (Michael Rosen i Helen Oxenbury, 1989) 55. "Opowieść o Cebulku" (Gianni Rodari, 1951) 56. "Drzewo darów" (Shel Silverstein, 1964) 57. "Gruffalo" (Julia Donaldson i Axel Scheffler, 1999) 58. "Julián is a Mermaid" (Jessica Love, 2018; książka nie ukazała się w polskim tłumaczeniu) 59. "Kometa nad Doliną Muminków" (Tove Jansson, 1946) 60. "W Dolinie Muminków" (Tove Jansson, 1948) 61. "Wiedźmy" (Roald Dahl i Quentin Blake , 1983) 62. "Miś zwany Paddington" (Michael Bond, 1958) 63. "O czym szumią wierzby" (Kenneth Grahame, 1908) 64. "Roll of Thunder, Hear My Cry" (Mildred D. Taylor, 1977; książka nie ukazała się w polskim tłumaczeniu) 65. "Karlsson z dachu" (Astrid Lindgren, 1955) 66. "The Phantom Tollbooth" (Norton Juster i Jules Feiffer, 1961; książka nie ukazała się w polskim tłumaczeniu) 67. "Kot Prot" (Dr Seuss, 1957) 68. "Cudowna podróż Edwarda Tulana" (Kate DiCamillo i Bagram Ibatoulline, 2006) 69. "Piotruś Pan" (J.M. Barrie, 1911) 70. "Baśnie tysiąca i jednej nocy" (anonimowe / ludowe) 71. "Z pomieszanego archiwum pani Basil E. Frankweiler" (EL Konigsburg, 1967) 72. "When Hitler Stole Pink Rabbit" (Judith Kerr, 1971; książka nie ukazała się w polskim tłumaczeniu) 73. "Shum bola" (G'afur G'ulоm, 1936; książka nie ukazała się w polskim tłumaczeniu) 73. "Ernest i Celestyna" (Gabrielle Vincent, 1981) 75. "Iskry w mojej głowie" (Elle McNicoll, 2020) 76. "Mikołajek" (René Goscinny i Jean-Jacques Sempé, 1959) 77. "Czarny książę" (Anna Sewell, 1877) 78. "Tajemniczy opiekun" (Jean Webster, 1912) 79. "No Kiss for Mother" (Tomi Ungerer, 1973; książka nie ukazała się w polskim tłumaczeniu) 80. "Moja rodzina i inne zwierzęta" (Gerald Durrell, 1956) 81. "Jacob Have I Loved" (Katherine Paterson, 1980; książka nie ukazała się w polskim tłumaczeniu) 82. "Lorax" (Dr Seuss, 1971; książka nie ukazała się w polskim tłumaczeniu) 83. "Baśnie" (Charles Perrault, 1697) 84. "Małe trolle i duża powódź" (Tove Jansson, 1945) 85 "Czarnoksiężnik z krainy Oz" (L Frank Baum, 1900) 86 "Just William" (Richmal Crompton, 1922; książka nie ukazała się w polskim tłumaczeniu) 87. "Państwo Głuptakowie" (Roald Dahl i Quentin Blake, 1980) 88. "Mouse and His Child" (Russell Hoban, 1967; książka nie ukazała się w polskim tłumaczeniu) 89. "Tylko w mojej głowie" (Sharon M. Draper, 2010) 90. "Dolina Muminków w listopadzie" (Tove Jansson, 1970) 91. "Mały domek w Wielkich Lasach" (Laura Ingalls Wilder, 1932) 92. "Danny, mistrz świata" (Roald Dahl, 1975) 93. "Bałwanek" (Raymond Briggs, 1978) 94. "Fala" (Suzy Lee, 2008) 95. "The Black Brothers" (Lisa Tetzner, 1940; książka nie ukazała się w polskim tłumaczeniu) 96. "Aksamitny królik" (Margery Williams, 1921) 97. "Przykry początek" (Lemony Snicket, 1999) 98. "Księga cmentarna" (Neil Gaiman, 2008) 99. "American Born Chinese" (Gene Luen Yang i Lark Pien, 2006; książka nie ukazała się w polskim tłumaczeniu) 100. "Harun i morze opowieści" (Salman Rushdie, 1990)

Redaktorzy BBC Culture podkreślają, że są świadomi "ograniczeń" związanych z tworzeniem takiego rankingu. "Na przykład 74 ze 100 prezentowanych książek zostało po raz pierwszy opublikowanych w języku angielskim, a kolejnym najpopularniejszym językiem jest szwedzki z dziewięcioma pozycjami. Przeważają książki wydawane między latami 50. a 70. XX wieku, co może mieć związek z profilem wiekowym osób wybierających, z których większość urodziła się w latach 70. Czternaście ze 100 najlepszych książek zostało opublikowanych w tym stuleciu - i byłoby fascynujące zobaczyć, ile innych nowszych książek można by uwzględnić, gdybyśmy powtórzyli taką ankietę za 10 lub 20 lat. Biorąc pod uwagę nieustające wysiłki branży wydawniczej zmierzające do stworzenia bardziej inkluzywnego krajobrazu, można również spodziewać się dalszego zróżnicowania listy autorów".

ZOBACZ TEŻ: Ilu Polaków przeczytało w 2022 roku przynajmniej jedną książkę? Raport