Szefowa PISF odwołana. Minister kultury: naraziła na szwank wizerunek Polski

"Działając na podstawie przepisów art. 14 ust. 6 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o kinematografii (Dz. U. z 2016 r., poz. 438, z późn. zm.), po zasięgnięciu opinii Rady Programowej PISF, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego odwołał Magdalenę Srokę z funkcji dyrektora Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej" - czytamy w oświadczeniu ministerstwa, opublikowanym w poniedziałek wieczorem.

"Przyczyną odwołania dyrektor PISF z pełnionej funkcji jest naruszenie podstawowych obowiązków na zajmowanym stanowisku oraz naruszenie przepisów prawa w związku z listem dyrektor PISF do Christophera J. Dodda, prezesa Stowarzyszenia Amerykańskich Producentów Filmowych (Motion Picture Association of America) w USA" - napisano w komunikacie.

Jak zaznaczono, "w oficjalnym piśmie wydanym przez PISF (PISF-080-14/2017), dyrektor Magdalena Sroka naraziła na szwank wizerunek Polski i polskich instytucji kultury na arenie międzynarodowej".

"Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wykonując zadania organów administracji rządowej w zakresie kinematografii oraz sprawując nadzór nad działalnością PISF, nie może godzić się z aktami działalności dyrektora PISF, które pozostają w jawnej sprzeczności z ustawowymi zadaniami realizowanymi przez Instytut w zakresie promocji i tworzenia warunków do rozwoju polskiej twórczości filmowej" - napisano w oświadczeniu.

Wcześniej w poniedziałek zebrała się Rada Programowa PISF, by zaopiniować pismo ministra kultury Piotra Glińskiego w sprawie odwołania ze stanowiska dyrektor Magdaleny Sroki.

Rada orzekła, że - jak czytamy w opinii - "nie występują przesłanki wymienione w art. 14 pkt. 6 Ustawy o kinematografii z dnia 30 czerwca 2005 roku, na podstawie których byłoby możliwe odwołanie Pani Dyrektor Magdaleny Sroki z funkcji Dyrektora PISF".

Rada poprosiła dyrektor Srokę o wyjaśnienia związane z listem "wysłanym z Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej do Prezesa Motion Picture Association of America (Stowarzyszenia Amerykańskich Producentów Filmowych) senatora Christophera Dodda". To właśnie ten list miał być głównym powodem wniosku o odwołanie dyrektor.

"Pragnęlibyśmy wyjaśnić, że list jest znany Radzie i był przedmiotem posiedzenia Rady na początku czerwca br." - czytamy w uchwale Rady Programowej PISF.

"List miał na celu pozyskanie licencji do fragmentów ceremonii Oscarowej dotyczących polskich twórców w celu umieszczenia ich w materiale filmowym promującym polską kinematografię na festiwalu w Cannes" - poinformowała Rada.

Już wcześniej szef Rady Nadzorczej PISF Jacek Bromski mówił, że list dotyczył zezwolenia na użycie w materiałach reklamowych zdjęć z ceremonii oscarowych, kiedy Andrzej Wajda i Paweł Pawlikowski odbierali nagrody. "Był napisany skandaliczną angielszczyzną - adresaci nie bardzo zrozumieli, o co chodzi" - opowiadał Bromski. Jak dodał, "zawarto tam również aluzje do cenzury w Polsce".

Z poniedziałkowej opinii dowiadujemy się, że Rada Programowa PISF"uznała zarówno treść, jak i formę (język) tego listu za skandaliczne". W wyjaśnieniach, o które poproszono Srokę, ta przekazała, że "list tej treści został napisany przez pracownika PISF z użyciem faksymile jej podpisu". Dyrektor PISF - według uchwały - zapewniła, że "treści listu nie znała, a zapoznawszy się z listem po powrocie z Cannes wyciągnęła konsekwencje w stosunku do odpowiedzialnego pracownika, który został zwolniony z pracy w trybie natychmiastowym". "Rada dała wiarę wyjaśnieniom Magdaleny Sroki i uznała je za wystarczające" - podkreślono w uchwale.

- Ta opinia nas do niczego nie obliguje - zastrzegł wiceminister kultury Paweł Lewandowski w poniedziałek po południu. - Ona jest tylko potrzebna formalnie, natomiast nie wymusza na nas określonych działań, możemy ją wziąć pod uwagę, ale nie musimy - podkreślił.

- Nasze stanowiska w kwestii odwołania pani dyrektor Magdaleny Sroki pozostały rozbieżne – powiedział po spotkaniu z przedstawicielami środowiska filmowego, którzy w poniedziałek zebrali się, by wyrazić swoje zaniepokojenie sytuacją w Polskim Instytucie Sztuki Filmowej. Dopytywany, czy dyrektor Sroka zostanie odwołana, Lewandowski odpowiedział wówczas: tak, pani dyrektor Magdalena Sroka zostanie odwołana. - Przede wszystkim naraziła na szwank dobre imię instytucji, którą reprezentuje, czyli Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej – tłumaczył. Jak dodał, dyrektora instytucji, "której celem jest promowanie Polski i kultury polskiej na świecie", całkowicie dyskwalifikuje takie postępowanie. - Zaufanie zostało całkowicie zburzone, zrujnowane – skomentował wiceminister. - Mamy tu sytuację dwojaką: albo Magdalena Sroka podpisała ten list, albo nie dokonała nadzoru. Jakby na to nie patrzeć, w obu tych przypadkach kompetencje dyrektora tak poważnej instytucji, jaką jest Polski Instytut Sztuki Filmowej, zostały podważone – tłumaczył Lewandowski.

Wiceminister dodał także, że resort wielokrotnie rozmawiał z minister Sroką i prosił o wyjaśnienia albo dowody, że nie wiedziała o wysłaniu listu. - Nie potrafiła nam ich przedstawić – podkreślił.

Zapewnił jednocześnie, że "w wykazie prac legislacyjnych ministerstwa nie ma obecnie ustawy o kinematografii, ministerstwo nie planuje zmian w trybie i funkcjonowaniu Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, naruszających jego autonomię". Jak zapowiedział, przedstawiciele ministerstwa i środowiska filmowego umówili się, że do końca października spotkają się, by omówić problemy funkcjonowania instytucji kinematografii i postulaty branży.

Kilka dni temu Sroka oceniła w rozmowie z Radiem ZET, że "jeśli minister kultury chce ją zwolnić przed upływem kadencji, to jest to działanie bezprawne". Kadencja upływała w 2020 r.

Dyrektor potwierdziła wówczas, że do jej biura wpłynęło pismo z ministerstwa, ale "zamierza je otworzyć dopiero po powrocie do pracy ze zwolnienia lekarskiego, a to nastąpi 16 października". Jej zdaniem nie zaistniała żadna z przesłanek, umożliwiających - zgodnie z prawem - jej odwołanie przed upływem kadencji. Magdalena Sroka pełniła funkcję dyrektora PISF od 3 października 2015 r. Zastąpiła Agnieszkę Odorowicz, pełniącą funkcję przez dwie kadencje.

O godzinie 12.30 pod warszawską siedzibą PISF zebrali się filmowcy i aktorzy, którzy wyrazili sprzeciw wobec odwołania - wówczas jeszcze tylko zapowiadanego - Magdaleny Sroki. Trzymali transparent z hasłem: "Instytut filmowców - nie polityków". Organizatorkami pikiety była grupa Kobiety Filmowcy.

- Jako środowisko chcemy jasnych reguł. Jest kadencja. Pani Magdalena Sroka została jednogłośnie wybrana na pięcioletnią kadencję. Cóż to się takiego stało, że ona musi opuścić to stanowisko? – pytał Janusz Zaorski, reżyser.

- Jest to próba zawłaszczenia PISF-u. Jest taką próbą dla naszego środowiska, bardzo bolesną i trudną do przejścia – ocenił Wiktor Zborowski. - Musimy naprawdę się starać, żeby ta jedność środowiskowa i różnorodność tego środowiska była wszędzie równo reprezentowana. Żeby nie była tylko domeną jakiejś jednej grupy - podkreślił aktor.

Aktorka Ewa Telega stwierdziła, że środowisko filmowe liczyło na to, iż "kulturę zostawią w spokoju".

- Jeżeli w środku kadencji ma być odwołana szefowa PISF-u, to nie ma czegoś takiego w regulaminie, że można odwołać ją z powodu utraty zaufania. My tu jesteśmy tylko dlatego - podkreśliła. - Jesteśmy ponad podziałami, to jest środowiskowe (PISF - przyp.red.), to funkcjonuje. Błagamy i po to jest ten protest, żeby dać nam spokój. Nic więcej. Nie chodzi o to, że coś chcemy, żeby nam coś dać. Chcemy, żeby zostawić nas w spokoju - zaznaczyła Telega.

Także ponad 550 kobiet-filmowców w zamkniętej grupie na Facebooku "Kobiety Filmowcy" podpisało apel o "rozważną, ale zdecydowaną reakcję całego środowiska filmowego". Lista osób podpisanych pod tekstem cały czas wzrasta, wśród sygnatariuszek znalazły się: Agnieszka Holland, Grażyna Torbicka, Agnieszka Glińska, Kasia Adamik, Magdalena Cielecka, Magdalena Popławska, Jowita Budnik, Zofia Wichłacz, Anita Sokołowska, Maria Zmarz-Koczanowicz, Agnieszka Smoczyńska, Agata Trzebuchowska, Radka Franczak. "My, kobiety reprezentujące wszystkie zawody i specjalizacje filmowe, zaniepokojone sytuacją wokół Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, apelujemy do liderów i przedstawicieli całego środowiska polskiej kinematografii o podjęcie wspólnych działań wobec zagrożeń dla najważniejszej dla nas wszystkich instytucji. Zasadność tego niepokoju potwierdzają doniesienia medialne dotyczące odwołania w środku kadencji dyrektorki Instytutu wybranej jednogłośnie zgodnie z Ustawą o kinematografii. W naszej grupie jest ponad 1800 kobiet-filmowców. Wszystkie jesteśmy przekonane, że konieczna jest rozważna, ale zdecydowana reakcja całego środowiska filmowego bez względu na różnice poglądów, stanowisk czy wykonywanych zawodów"- czytamy w apelu. "Naszym celem jest konsolidacja i porozumienie całego środowiska. Jest to jedyna droga umożliwiająca zachowanie dorobku wszystkich, którzy przyczynili się do uchwalenia obowiązującej Ustawy o kinematografii, powstania PISF i rozwoju jego działalności przez ponad dekadę. Bez PISF niemożliwa byłaby ogromna zmiana jakościowa polskiego filmu, jego międzynarodowe sukcesy i masowy powrót widzów do kin" - napisały twórczynie filmowe.

Autor: tmw//rzw / Źródło: PAP, tvn24.pl