Skażenie ołowiem w starożytnym Rzymie było tak wysokie, że doprowadziło do obniżenia inteligencji w dużej części Europy - wynika z nowych badań amerykańskich naukowców. Według ich szacunków, iloraz inteligencji rzymskiej populacji w pierwszych wiekach naszej ery mógł obniżyć się średnio o 2,5 - 3 punkty.
Wyniki badań dotyczących "paneuropejskiego zanieczyszczenia atmosfery ołowiem, podwyższonego stężenia ołowiu we krwi i pogorszenia funkcji poznawczych spowodowane wydobyciem i wytopem w czasach rzymskich" zostały opublikowane w poniedziałek na stronie czasopisma naukowego "Proceedings of the National Academy" przez amerykańskich badaczy z Desert Research Institute w Nevadzie.
Rzym obniżył inteligencję w Europie
Naukowcy stwierdzili w nich, że w szczytowym okresie imperium rzymskiego rozwój górnictwa i przetwórstwa rud metali był tak duży, że spowodował gwałtowny wzrost zanieczyszczenia powietrza ołowiem. Badacze po przeanalizowaniu rdzeni lodowych, czyli próbek z głębi lądolodów, których badanie pozwala poznać, jaki był klimat w przeszłości, stwierdzili, że w okresie od 15 r. p.n.e. do 180 r. n. e. do atmosfery ziemskiej uwolniono ponad 500 tys. ton ołowiu.
Metal ten wykorzystywany był jednocześnie do produkcji rur wodociągowych i garnków do gotowania, a także znalazł zastosowanie w wielu lekach, kosmetykach i zabawkach. Był również spożywany celowo odkąd Rzymianie odkryli, że syropy zawierające ołów pomagają konserwować i słodzić wino. O ile spożywanie żywności i wina skażonych ołowiem stanowiło zagrożenie przede wszystkim dla klas wyższych, to unoszący się w powietrzu ołów wdychała cała populacja Rzymu.
A ołów może być bardzo niebezpieczny. Jest bowiem neurotoksyną, która gromadzi się w organizmie i uszkadza układ nerwowy oraz krwinki czerwone we krwi. W ten sposób może prowadzić do chorób organów wewnętrznych, ale także prowadzić do obniżenia zdolności poznawczych.
Wiedząc, ile ołowiu zostało uwolnione w czasach Cesarstwa Rzymskiego do atmosfery, naukowcy oszacowali jak wiele tego metalu mogło trafić do krwiobiegu jego ówczesnych mieszkańców. Na tej podstawie natomiast oszacowali, na ile mogło to wpłynąć na pogorszenie się ich funkcji poznawczych. Okazało się, że bardzo, a poziom zatrucia ołowiem był wystarczający, by obniżyć iloraz inteligencji o 2,5 - 3 punkty.
Ołów przyczynił się do upadku Rzymu?
- Obniżenie ilorazu inteligencji o 2-3 punkty może wydawać się niewielkie, ale dotyczyło całej populacji i utrzymywało się przez 180 lat - powiedział jeden z naukowców przeprowadzających badanie dr Joseph McConnell, cytowany przez "Guardiana". - Pozostawiam epidemiologom, historykom i archeologom ustalenie, czy poziomy zanieczyszczenia atmosfery ołowiem i wpływu na zdrowie, które zidentyfikowaliśmy (…) były wystarczające, aby zmienić historię - podsumował.
Naukowcy zastanawiają się bowiem, czy skala zatrucia ołowiem w Cesarstwie Rzymskim nie była tak duża, że mogła przyczynić się do jego upadku. Cesarstwo u swego szczytu miało ponad 80 milionów mieszkańców, czyli około jednej czwartej ówczesnej populacji świata.
Źródło: tvn24.pl, Guardian
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock