Jedyny taki reaktor w Polsce. Przestał działać

We wtorek jedyny w Polsce reaktor jądrowy przestał działać. "Z dniem 31 marca 2025 r. straciło ważność dotychczasowe zezwolenie Prezesa PAA (Państwowej Agencji Atomistyki - red.) na eksploatację reaktora badawczego Maria" - poinformowano w komunikacie na stronach rządowych.

Z wyjaśnienia Narodowego Centrum Badań Jądrowych zamieszczonego w mediach społecznościowych wynika, że "zaplanowana wcześniej przerwa techniczna" jest związana z modernizacją reaktora, a "dyrekcja instytutu podejmuje działania, aby do tego czasu (8 maja - red.) proces licencjonowania zakończył się sukcesem".

Państwowa Agencja Atomistyki poinformowała w komunikacie, że nowe zezwolenie na eksploatację reaktora badawczego Maria zostanie wydane po wykazaniu przez NCBJ, że w obiekcie "zostały spełnione wymagania dotyczące bezpieczeństwa jądrowego, ochrony radiologicznej i ochrony fizycznej".

"Dla dozoru jądrowego, jakim jest Prezes PAA, kluczowe przy podejmowaniu decyzji o wydaniu zezwoleniu na prowadzenie działalności związanej z narażeniem na promieniowanie jonizujące jest potwierdzenie wypełniania ww. wymagań związanych z bezpieczeństwem jądrowym i ochroną radiologiczną zawartych w przepisach polskiego prawa" - napisano.

Agencja wyjaśniła, że wniosek o wydanie zezwolenia na eksploatację reaktora został złożony 20 sierpnia 2024 roku. Wnioskodawca był jednak kilkukrotnie wzywany do złożenia wyjaśnień oraz uzupełnienia dokumentacji.

Szefowa Ministerstwa Przemysłu Marzena Czarnecka podczas wystąpienia w piątek odniosła się jedynego pracującego w Polsce reaktora badawczego Maria w Świerku. - Ten reaktor nie dostał stosownych zgód i pozwoleń od Polskiej Agencji Atomistyki, ale jest domniemanie, że w połowie maja dostanie. Spełni warunki bezpieczeństwa - wskazała.

Ministra dodała w tym kontekście, że na bazie doświadczeń przy reaktorze Maria naukowcy z Narodowego Centrum Badań Jądrowych pracują nad projektem i budową badawczego reaktora wysokotemperaturowego HTGR. HTGR to reaktor typu SMR (mały reaktor modułowy - red.), mający osiągać znacznie wyższą temperaturę chłodziwa na wyjściu, niż reaktory modularne chłodzone wodą.

Jedyny w Polsce działający reaktor jądrowy o nazwie Maria (na cześć Marii Skłodowskiej-Curie) został uruchomiony w Świerku (dziś dzielnica Otwocka) w grudniu 1974 roku i podjął regularną pracę w roku 1995.

W wyjaśnień zamieszczonych na rządowych stronach wynika, że reaktor ten, o nominalnej mocy cieplnej 30 MW jest reaktorem badawczym - urządzeniem badawczym o największej skali w Narodowym Centrum Badań Jądrowych. Z nazwy "reaktor badawczy" wynika, że nie służy on do wytwarzania energii dla odbiorców zewnętrznych (nawet umiejscowionych na terenie ośrodka).

"Produkcja reaktora MARIA zaspokaja główną część światowego zapotrzebowania na jod-131 wykorzystywany w leczeniu tarczycy. Reaktor wdrożył też technologię napromieniania tarcz uranowych do produkcji molibdenu służącego do uzyskiwania technetu-99m – najważniejszego obecnie nuklidu dla medycyny nuklearnej" - przekazało NCBJ.