Dodatkowe opłaty od słodzonych napojów, od tak zwanych małpek i reklam suplementów diety - to propozycje zawarte w projekcie ustawy przygotowanej przez Ministerstwo Zdrowia. Nowe przepisy mają wejść w życia 1 kwietnia 2020 roku.
Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów został w piątek opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Projekt trafił do konsultacji publicznych.
Podatek cukrowy
W projekcie zaproponowano nałożenie dodatkowej opłaty, tak zwanego podatku od cukru, na napoje z dodatkiem substancji o właściwościach słodzących (np. monosacharydów, disacharydów, oligosacharydów) i substancji aktywnych (kofeiny, guarany lub tauryny).
Wysokość opłaty ma wynieść:
- 0,70 zł za litr napoju w przypadku dodatku jednej substancji o właściwościach słodzących albo 0,80 zł w przypadku więcej niż jednej substancji o właściwościach słodzących,
- 0,20 zł za litr napoju w przypadku dodatku co najmniej jednej substancji o właściwościach aktywnych.
Małpki i reklamy suplementów
Opłatą mają być objęte również napoje alkoholowe w opakowaniach o małej objętości, tak zwane małpki.
Opłata ma wynieść 1 zł za każde opakowanie napoju o pojemności nieprzekraczającej 300 ml.
Trzeci element ustawy to dodatkowe opodatkowanie reklam suplementów diety.
Gdzie trafią środki?
Projekt przewiduje, że 98 procent wpływów z tytułu opłaty od napojów będzie przekazywanych do Narodowego Funduszu Zdrowia na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej. Pozostałe 2 procent będzie do dyspozycji ministra finansów z przeznaczeniem na koszty egzekucji należności z tytułu tych opłat i obsługę administracyjną ich pozyskiwania.
W przypadku opłaty od małpek przewiduje się, że łączna opłata będzie odprowadzana w 50 proc. do gmin, na których terenie odbywa się sprzedaż, a w połowie do NFZ.
Do Narodowego Funduszu Zdrowia trafi też całość środków z opłaty od reklam suplementów diety.
Ile z podatku?
Ministerstwo Zdrowia szacuje, że wpływy ze wszystkich trzech opłat wyniosą w 2020 roku łącznie 2,3 miliarda złotych, z czego do Narodowego Funduszu Zdrowia trafi 2,1 miliarda złotych.
"Przewiduje się, że w 2020 r. wysokość wpływów z opłat wyniesie 2,3 mld zł. Z uwagi na fakt, że planowany termin wejścia w życie ustawy to 1 kwietnia 2020 r., opłaty zostaną naliczone od dnia jej obowiązywania, a zatem obejmą wyłącznie 3 kwartały" - napisano. "Wysokość wpływów w kolejnych latach może być wyższa niż przewidziana na 2020 r., z uwagi na obserwowane tendencje wzrostowe sprzedaży produktów i usług objętych opłatą. Należy jednocześnie spodziewać się również zmniejszenia popytu związanego ze wzrostem cen" - dodano.
Problem otyłości
W ocenie skutków regulacji projektu wskazano, że z badań przeprowadzonych przez American Academy of Pediatrics wynika, że spożycie napojów słodzonych wzrosło w ostatnich 30 latach o 300 procent, a opakowania, w których są one sprzedawane, zwiększyły swą objętość trzykrotnie. Słodkie napoje dostarczają dodatkowo do całodziennej porcji energii 40 procent więcej kalorii i stanowią ponad 50 procent cukru w diecie dzieci. Włączenie do codziennej diety porcji słodzonego napoju (150 kcal) w rok może spowodować wzrost masy ciała nawet o 6,75 kg. W uzasadnieniu do projektu zaznaczono, że polskie dzieci zaliczane są od kilku lat do najszybciej tyjących w Europie. Zgodnie z wynikami badania PITNUTS z 2016 roku około 10 procent dzieci w wieku 1-3 lat ma nadwagę/otyłość, a dodatkowe 18,4 procent jest zagrożone nadmierną masą ciała. U starszych dzieci i młodzieży nie jest znacząco lepiej. Według wstępnych wyników badań zachowań zdrowotnych młodzieży w wieku 11-15 lat z 2018 roku nadmierna masa ciała występuje u 29,7 procent chłopców i 14,3 procent dziewcząt. Jeśli chodzi o dorosłych, wyniki badania stanu zdrowia ludności, przeprowadzonego jesienią 2018 roku przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, wskazują, że zbyt wysoka masa ciała cechuje 58,8 procent mężczyzn i 41,1 procent kobiet w kraju, a otyłość odpowiednio 11,2 i 11,3 procent. Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia szacuje się, że przeciętnie osoby, których zgon można powiązać z konsekwencjami spożycia napojów słodzonych cukrem, żyją o 15 lat krócej niż średnio osoba w ich wieku. Szacuje się również, że w kraju blisko 1400 zgonów rocznie wynika z konsekwencji nadmiernego spożycia napojów słodzonych cukrem.
Suplementy diety coraz popularniejsze
Uzasadniając planowane w projekcie działania, autorzy regulacji wskazują też, że Polacy coraz chętniej sięgają po suplementy diety, nie zawsze pamiętając, że nie są one substytutem zróżnicowanej diety. W 2018 roku sprzedaż apteczna i pozaapteczna tych produktów (uwzględniając dietetyczne środki spożywcze) wyniosła 5,4 miliarda złotych. Szacuje się, że w latach 2020-2024 rynek będzie rósł o około 5 procent rocznie. Wnioskodawcy podnoszą, że wprowadzanie dodatkowej opłaty na produkty szkodliwe dla zdrowia może wpływać na indywidualne wybory konsumentów. Akcentują, że w przypadku napojów alkoholowych istnieje potrzeba kontrolowania ich dostępności oraz wprowadzania ograniczeń ekonomicznych i fizycznych w ich sprzedaży, w szczególności w związku z rosnącym poziomem sprzedaży alkoholu w małych opakowaniach.
Autor: mb / Źródło: PAP, tvn24bis.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock