Ceny papierosów mocno wzrosną. Takie mogą być skutki

"Szacujemy, że wzrost relatywnych cen papierosów o 10 proc. zmniejsza o 0,45 pp. prawdopodobieństwo zakupu papierosów przez gospodarstwo domowe. (...) W rezultacie wyższe stawki akcyzy obniżą liczbę dorosłych palaczy w 2027 r. o 220 tysięcy w porównaniu do status quo, z czego 42 tysiące to osoby z wykształceniem wyższym a 178 tysięcy – osoby z wykształceniem co najwyżej średnim" - czytamy w raporcie.

"W literaturze przyjmuje się, że każde 100 osób powstrzymujących się od palenia przekłada się na 30-50 przedwczesnych zgonów mniej. Proponowane podwyżki akcyzy obniżą więc liczbę przedwczesnych zgonów o co najmniej 66 tysięcy" - napisano w raporcie IBS.

Z powodu braku danych wyliczenia nie obejmują dzieci i młodzieży.

Autorzy badania spodziewają się jednak, że podwyżka akcyzy na płyn do e-papierosów znacząco ograniczy konsumpcję e-papierosów wśród tej grupy. Natomiast wśród osób dorosłych, przyjmując elastyczności analogiczne jak dla tradycyjnych papierosów, liczba użytkowników e-papierosów obniżyć się może o 9 proc.

Ekonomiści IBS szacują, że wzrost ceny papierosów w relacji do dochodów o 1 proc. obniża o 0,27 proc. liczbę wypalanych pruduktów.

"Szacujemy, że łączna konsumpcja papierosów zmniejsza się o 0,4 proc. przy wzroście cen o 1 proc. Na tej podstawie oczekujemy, że nowelizacja ustawy o akcyzie zmniejszy konsumpcję papierosów o 6,8 proc. w 2027 r." - napisano.

W 2024 roku przeciętna płaca pozwala na zakup o 54 proc. więcej papierosów niż 10 lat wcześniej. Według IBS realizacja bardziej ambitnej ścieżki podnoszenia akcyzy, zaproponowanej przez MF w lipcu, sprawi, że w 2027 r. dostępność cenowa papierosów wróci do poziomu z 2021 r., ale nadal jednak będzie o 30 proc. wyższa niż w 2014 r.

Aby podwyżki akcyzy nie miały negatywnego wpływu na budżet gospodarstwa domowego, według IBS, osoba paląca w 2024 r. 14 papierosów dziennie powinna ograniczyć ich spożycie w 2027 r. do nie więcej niż 10 sztuk.

Akcyza na papierosy w 2025 r. wzrośnie o 25 proc., a w roku 2026 – o 20 proc., na płyn do papierosów elektronicznych w 2025 r. wzrośnie o 75 proc. i o 50 proc. w 2026 r. – wynika z opublikowanej na stronie KPRM informacji. Planowana jest akcyza na urządzenia do waporyzacji - 40 zł za sztukę.

MF ogłosiło w lipcu, że chce urealnić dotychczasową mapę drogową dla akcyzy do 2027 r. poprzez podwyższenie jej stawek na wyroby tytoniowe i ich substytuty. Akcyzą objęte zostaną też płyny do e-papierosów, urządzenia do waporyzacji. Wprowadzona będzie też roczna ważność znaków akcyzy na płyn do papierosów elektronicznych, na takich samych zasadach jak w przypadku znaków akcyzy na papierosy, tytoń do palenia oraz wyroby nowatorskie.