Łazik marsjański – czym jest? Po co buduje się i wysyła w kosmos łaziki?

Źródło:
polsa.gov.pl, mars.nasa.gov
W zawodach European Rover Challenge (ERC) rywalizowało 37 zespołów
W zawodach European Rover Challenge (ERC) rywalizowało 37 zespołówTVN24
wideo 2/6
W zawodach European Rover Challenge (ERC) rywalizowało 37 zespołówTVN24

Łaziki wysyłane są w kosmos od początku lat 70., na Ziemi organizuje się zawody łazików marsjańskich. Sukcesy w takiej rywalizacji odnoszą również Polacy. Czym właściwie są łaziki marsjańskie? Po co są budowane i co potrafią?

Łazik to rodzaj sondy kosmicznej zdolnej do poruszania się po powierzchni innej planety lub księżyca.Pierwszego łazika w latach 70. wysłali na Księżyc Rosjanie.Do niedawna łaziki na Marsa z sukcesem wysyłali jedynie Amerykanie. Pierwszy chiński łazik wylądował na tej planecie w 2021 roku.Rozwojowi budowy łazików sprzyja organizowanie zawodów łazików marsjańskich.

Co to jest łazik marsjański?

Łazik kosmiczny to rodzaj sondy kosmicznej, czyli bezzałogowego statku kosmicznego. O ile zwykłe sondy przeznaczone są do przemieszczania się w przestrzeni kosmicznej, o tyle łaziki charakteryzują się zdolnością do poruszania się po powierzchni ciał pozaziemskich, przede wszystkim planet lub księżyców.

Łaziki, tak samo jak wszystkie sondy kosmiczne, służą prowadzeniu badań naukowych w przestrzeni pozaziemskiej. Wyposażane są w aparaturę naukową zdolną do pobierania próbek i przeprowadzania niektórych badań, w związku z czym zaopatrzone są nie tylko w aparaty fotograficzne, ale też wiertła, lasery, a nawet małe laboratoria chemiczne. Zbierane informacje przesyłane są drogą radiową na Ziemię.

Wysyłanie sond kosmicznych jest znacznie tańsze niż realizowanie załogowych misji kosmicznych. Utrzymanie przy życiu ludzi w kosmosie wiąże się nie tylko z koniecznością przewidzenia dla nich miejsca na pokładzie, ale też posiadania zapasów tlenu, wody i żywności, a w rezultacie znacznie komplikowałoby całą konstrukcję. 

Wśród sond kosmicznych łaziki należą natomiast do najdroższych. Jest tak, ponieważ łazik musi być wyposażony w system bezpiecznego wylądowania na celu swojej podróży, a także w dodatkowy napęd do poruszania się po jego powierzchni. Źródłem energii łazików są najczęściej baterie ładowane energią słoneczną.

Łazik – historia

Pierwsze w historii łaziki lądowały na Księżycu, czyli naturalnym ziemskim satelicie. Jako pierwsi dokonali tego Rosjanie na początku lat 70. z sukcesem wysyłając dwa pojazdy o nazwie Łunochod 1 i Łunochod 2. 

Łaziki marsjańskie, jak sama nazwa wskazuje, są natomiast przeznaczone do lądowania na Marsie. Planeta ta znajduje się znacznie dalej od Ziemi niż Księżyc, w związku z czym loty na nią są dużo trudniejsze. Po raz pierwszy łazik taki w 1971 roku wysłali również Rosjanie, jednak nigdy nie udało się go użyć z powodu awarii łączności. 

Pierwsze udane lądowanie łazika marsjańskiego było dziełem Amerykanów i miało miejsce w 1997 roku. Ważący zaledwie 10,5 kg łazik Sojourner działał przez 2,5 miesiąca i był w stanie poruszać się jedynie pozostając w zasięgu swojego lądownika. W tym czasie przeprowadził jednak 15 analiz chemicznych oraz przesłał na Ziemię 550 zdjęć powierzchni Marsa.

Kolejne łaziki marsjańskie wylądowały w 2004 roku w ramach jednej amerykańskiej misji. Pojazdy o nazwach Spirit i Opportunity były już znacznie większe, ważyły po 185 kg, i działały znacznie dłużej niż przewidziane dla nich trzy miesiące – Spirit do 2010 roku, zaś Opportunity aż do roku 2018.

Kolejne łaziki marsjańskie lądowały w 2012 roku – o nazwie Curiosity, oraz 2021 roku – Perseverance oraz pierwszy niepochodzący z USAchiński Zhurong. Po raz pierwszy w historii na Marsie działają tym samym jednocześnie aż trzy różne łaziki wysłane przez dwa różne państwa. 

Łazik marsjański – do czego służy

Wysyłanie łazików na Marsa jest nie tylko trudne, ale również bardzo kosztowne. Wiele misji zakończyło się niepowodzeniem, m.in. lądowanie amerykańskiego łazika Mars Polar Lander w 1999 roku, czy europejskich Beagle 2 w 2003 roku i Schiaparelli w 2016 roku, a wydane na nie pieniądze w większości zostały stracone.

Mimo to na Marsa wysyłanych jest coraz więcej sond i łazików, nie tylko z USA, ale też np. ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Dzięki nim możliwe jest prowadzenie coraz bardziej zaawansowanych badań tej planety, jej budowy, historii, klimatu, a także możliwości istnienia na niej życia. W trakcie dotychczasowych misji m.in. potwierdzono obecność w przeszłości wody na tej planecie. 

Sondy i łaziki marsjańskie pozwalają na rozwój technologii kosmicznych, które w niedalekiej przyszłości mają przydać się w przeprowadzeniu pierwszego lotu załogowego na Marsa. Loty takie mają stanowić kolejny krok w ludzkiej eksploracji kosmosu.

Zawody łazików marsjańskich

W ramach popularyzowania nauki i rozwijania nowych, perspektywicznych technologii od wielu lat organizowane są zawody łazików marsjańskich. Odbywają się one na Ziemi na specjalnie przygotowanych do tego torach mających imitować powierzchnię Marsa.

Do najbardziej znanych międzynarodowych zawodów łazików marsjańskich należą University Rover Challenge (URC) w Stanach Zjednoczonych oraz European Rover Challenge (ERC) w Europie. W obu sukcesy odnosiły zespoły polskich studentów i doktorantów. Ostatnio w 2021 roku na zawodach ERC organizowanych w Kielcach wygrał łazik zespołu „Impuls” z Politechniki Świętokrzyskiej.

Autorka/Autor:red.

Źródło: polsa.gov.pl, mars.nasa.gov

Źródło zdjęcia głównego: Dima Zel/Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Nawet 500 miliardów dolarów zostanie przeznaczone na budowę centrów danych i architekturę potrzebną do rozwoju sztucznej inteligencji - ogłosili prezydent Donald Trump i szefowie japońskiego Softbanku, koncernu Oracle i firmy OpenAI. Projekt Stargate ma doprowadzić do powstania superinteligencji.

Zainwestują nawet pół biliona dolarów. Ma powstać superinteligencja

Zainwestują nawet pół biliona dolarów. Ma powstać superinteligencja

Źródło:
PAP

Inspektorzy Przewodnika Michelin mają zakaz wstępu do restauracji we francuskim kurorcie narciarskim Megeve. To decyzja właściciela i szefa kuchni Marca Veyrata, który sześć lat temu wytoczył przewodnikowi kulinarnemu proces za zabranie mu jednej z gwiazdek - poinformował portal stacji CNN.

Szef kuchni nie chce gwiazdek Michelin. Zakazał inspektorom wstępu

Szef kuchni nie chce gwiazdek Michelin. Zakazał inspektorom wstępu

Źródło:
PAP, CNN

Serwis BBC Travel przygotował zestawienie 25 najlepszych miejsc z całego świata, które warto odwiedzić w 2025 roku. W tych lokalizacjach turyści mają poczuć się mile widziani i nie zostać przytłoczeni liczbą przyjezdnych. Na czele rankingu znalazła się Dominika.

Turyści mile widziani. Ranking 25 najlepszych miejsc

Turyści mile widziani. Ranking 25 najlepszych miejsc

Źródło:
PAP, BBC

We wtorkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana, a kumulacja rośnie do 150 milionów złotych. W Polsce odnotowano wygraną w wysokości ponad 1,1 miliona złotych. Oto liczby, które wylosowano 21 stycznia 2025 roku.

Rośnie kumulacja w Eurojackpot. Duża wygrana w Polsce

Rośnie kumulacja w Eurojackpot. Duża wygrana w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

Rozporządzenie Donalda Trumpa dotyczące "obrony kobiet przed ekstremizmem ideologii gender" wprowadza zmiany w paszportach i innych oficjalnych dokumentach. Stanowi ono, że płeć jest "niezmiennym faktem biologicznym".

Zmiany w paszportach po decyzji Donalda Trumpa

Zmiany w paszportach po decyzji Donalda Trumpa

Źródło:
PAP

Ericsson i Spotify to szwedzkie firmy, które wpłaciły pieniądze na fundusz inauguracyjny prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa. Według szwedzkich mediów w przypadku Ericcsona decyzja ta spotkała się z wewnątrzną krytyką, gdyż firma z zasady stara się nie angażować w sprawy polityczne.

I cóż, że ze Szwecji. Dwa przelewy od gigantów

I cóż, że ze Szwecji. Dwa przelewy od gigantów

Źródło:
PAP

Unijni ministrowie finansów zawarli w trzech punktach wspólne stanowisko dotyczące relacji transatlantyckich. - Zakłada ono potrzebę utrzymania partnerstwa ze Stanami Zjednoczonymi, jedności w relacjach oraz wzmocnienie gospodarki Wspólnoty - przekazał szef resortu finansów Andrzej Domański.

Powrót Donalda Trumpa. Andrzej Domański o trzypunktowym planie

Powrót Donalda Trumpa. Andrzej Domański o trzypunktowym planie

Źródło:
PAP

Wiceszefowa Komisji Europejskiej (KE) Henna Virkkunen ostrzegła, że w związku z niszczeniem infrastruktury przez rosyjską flotę cieni, Unia Europejska (UE) powinna przygotować się na najgorszy scenariusz.

Niebezpieczeństwo na Bałtyku. "Musimy przygotować się na najgorszy scenariusz"

Niebezpieczeństwo na Bałtyku. "Musimy przygotować się na najgorszy scenariusz"

Źródło:
PAP

Według greckich władz Rosja może odpowiadać za serię niedawnych cyberataków na sieć sektora publicznego - podał serwis eKathimerini. Administracja zapewniła, że nie doszło do wycieku danych.

Seria ataków była testem. Grecy wskazali na Rosjan

Seria ataków była testem. Grecy wskazali na Rosjan

Źródło:
PAP

Czekamy na wypłaty świadczeń - alarmują nas czytelnicy piszący na Kontakt24. Rodzice skarżą się na brak pieniędzy z rządowego programu Aktywny Rodzic, który ruszył 1 października ubiegłego roku. Jak dowiadujemy się w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej sytuacja dotyczy nawet 48 tysięcy dzieci, to 12 proc. wszystkich wniosków. - Nie dziwię się, że rodzice są wkurzeni - mówi nam z kolei jedna z mam, która za żłobek płaci ponad dwa tysiące złotych.

Co ósme dziecko bez pieniędzy z programu Aktywny Rodzic. "Budżet nie jest z gumy"

Co ósme dziecko bez pieniędzy z programu Aktywny Rodzic. "Budżet nie jest z gumy"

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Rząd przyjął projekty nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia - poinformowała ministra zdrowia Izabela Leszczyna. Ministra wyjaśniła, że regulacje będą dotyczyć rynku e-papierosów. Nowe przepisy mają wprowadzać zakaz ich sprzedaży osobom niepełnoletnim, dotyczą także produktów, które nie zawierają nikotyny.

Zakaz dla nieletnich. Jest decyzja rządu

Zakaz dla nieletnich. Jest decyzja rządu

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Przełom roku to w firmach czas ustalania planu urlopów. Jak wyjaśnia radczyni prawna Monika Wieczorek, pracodawca musi w tym zakresie uwzględnić wnioski pracowników oraz konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Zaznaczyła, że w wyjątkowych lub nagłych sytuacjach wypoczynek może być przesunięty.

Nagła zmiana w urlopach. "Stanie się tak w dwóch przypadkach"

Nagła zmiana w urlopach. "Stanie się tak w dwóch przypadkach"

Źródło:
PAP, tvn24.pl

PKO BP 6 maja 2025 roku wprowadzi zmiany w regulaminie bankowości elektronicznej, by dodatkowo zwiększyć bezpieczeństwo transakcji w internecie - poinformował bank w komunikacie. Wprowadzone zostaną "nowe limity dzienne na przelewy, które klienci robią w serwisie internetowym".

Największy bank w Polsce szykuje duże zmiany dla klientów. "Nowe limity dzienne"

Największy bank w Polsce szykuje duże zmiany dla klientów. "Nowe limity dzienne"

Źródło:
tvn24.pl

Prezydent USA Donald Trump zawiesił na 90 dni wszystkie programy amerykańskiej pomocy zagranicznej w celu oceny ich zgodności z jego polityką zagraniczną - wynika z rozporządzenia opublikowanego w poniedziałek na stronie Białego Domu.

Trump zawiesza amerykańską pomoc zagraniczną

Trump zawiesza amerykańską pomoc zagraniczną

Źródło:
PAP

Grenlandzkie złoża są szansą dla Unii Europejskiej na uniezależnienie się od Chin - ocenił Polski Instytut Ekonomiczny. Dodał, że na wyspie znajduje około 30 procent światowych złóż pierwiastków ziem rzadkich. W poniedziałek prezydent USA Donald Trump ponownie wspomniał o kwestii pozyskania Grenlandii "na potrzeby międzynarodowego bezpieczeństwa".

Wyspa skarbów. Złoża są gigantyczne

Wyspa skarbów. Złoża są gigantyczne

Źródło:
PAP, tvn24.pl

- Wszystkie kontynenty będą musiały przyspieszyć przejście na zerową emisję netto i poradzić sobie z rosnącym ciężarem zmiany klimatu - powiedziała we wtorek szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen podczas 55. Światowego Forum Ekonomicznego w szwajcarskim Davos. - Porozumienie paryskie nadal jest największą nadzieją dla ludzkości - podkreśliła.

"Stawka jest wysoka dla obu stron"

"Stawka jest wysoka dla obu stron"

Źródło:
PAP

Nadzwyczajne walne zgromadzenie akcjonariuszy PZU powołało we wtorek Andrzeja Klesyka, byłego prezesa ubezpieczyciela, w skład rady nadzorczej spółki.

Wielki powrót do giganta. Nowa rola

Wielki powrót do giganta. Nowa rola

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Złoty we wtorek, dzień po objęciu przez Donalda Trumpa urzędu prezydenta USA, nie zmienił znacznie notowań względem euro i marginalnie osłabił się względem dolara.

Tak reaguje złoty na inaugurację Donalda Trumpa

Tak reaguje złoty na inaugurację Donalda Trumpa

Źródło:
PAP

Bez żadnych reform publicznego systemu emerytalnego do 2050 roku średni wskaźnik świadczeń emerytalnych spadnie w Polsce z 45 procent do 29 procent przeciętnego wynagrodzenia - prognozuje Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) w raporcie po misji w Polsce.

Czarne chmury nad emeryturami w Polsce. MFW alarmuje

Czarne chmury nad emeryturami w Polsce. MFW alarmuje

Źródło:
PAP

Szef MSWiA Tomasz Siemoniak poinformował we wtorek, że przygotowywane jest rozporządzenie w sprawie precyzyjnego określenia, co jest schronem. Podkreślił też, że umieszczanie tak zwanych miejsc ukrycia w nowych blokach może oznaczać kilkuprocentowy wzrost cen mieszkań.

"Miejsca ukrycia" w blokach. Minister o kilkuprocentowym wzroście cen

"Miejsca ukrycia" w blokach. Minister o kilkuprocentowym wzroście cen

Źródło:
PAP

Tuż po zaprzysiężeniu Donalda Trumpa na prezydenta USA nowo utworzony specjalny Departament Wydajności Państwa (DOGE), na którego czele ma stać miliarder Elon Musk, został pozwany przez wiele podmiotów - poinformował w poniedziałek "Washington Post".

Nowy departament w administracji Trumpa pozwany

Nowy departament w administracji Trumpa pozwany

Źródło:
PAP

Kanał Panamski jest i nadal będzie należeć do Panamy - podkreślił prezydent Panamy Jose Raul Mulino. Odniósł się w ten sposób do słów Donalda Trumpa wygłoszonych w trakcie zaprzysiężenia.

Prezydent Panamy reaguje na słowa Trumpa

Prezydent Panamy reaguje na słowa Trumpa

Źródło:
PAP, Reuters

W sobotę zakończył się XXXV Międzynarodowy Festiwal Szachowy CRACOVIA, największe wydarzenie szachowe w Polsce i jedno z najważniejszych w Europie w zakresie szachów klasycznych. W Krakowie zawodnicy rywalizowali aż w dziewięciu grupach turniejowych a specjalnie do stolicy Małopolski przyjechali szachiści nawet z odległych Filipin!

CRACOVIA jeszcze bardziej międzynarodowa. Na festiwal szachowy nawet z Filipin

CRACOVIA jeszcze bardziej międzynarodowa. Na festiwal szachowy nawet z Filipin

Źródło:
Materiał promocyjny