Archeolodzy, którzy pracują na dziedzińcu Pałacu Branickich w Białymstoku podsumowali pierwszy miesiąc prowadzonych badań. Odnaleźli m.in. ozdobne kafle piecowe z XVII i XVIII wieku, XVII-wieczne monety i pozłacany klucz. Odsłonili też podłogę, na której niewielki fragment natknęli się podczas ubiegłorocznych prac. Przed nimi kolejne wyzwania.
Jak jeszcze przed rozpoczęciem tegorocznych badań mówiła dr Magdalena Muskała - kierownik mieszczącego się w pałacu Muzeum Historii Medycyny i Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku - miejsce, w którym pracują archeolodzy, jest szczególnie ważne dla dziejów Białegostoku. Właśnie tutaj zaczęło się pierwsze osadnictwo.
Najpierw Raczko-Tabutowicze zbudowali tu dwór drewniany, a ich następcy Wiesiołowscy - budowlę obronną w stylu willi. Natomiast pod koniec XVII wieku, kiedy pojawili się Braniccy, dwór Wiesiołowskich rozbudowano do dzisiejszej rezydencji. Czyli Pałacu Branickich, nazywanego Wersalem Północy.
Zaczęło się od anomalii w odczycie z georadaru
Cztery lata temu, gdy na dziedzińcu paradnym pałacu przeprowadzono badania georadarem, okazało się, że między kolumnadą a bocznym wejściem do rezydencji występuje anomalia w gęstości gruntu. Mogło to świadczyć o tym, że pod ziemią znajdują się - dość rozległe, bo zajmujące obszar 12 na dziewięć metrów - relikty dawnej zabudowy.
Potwierdzono to w 2022 roku podczas badania niewielkiego (obejmującego 25 metrów kwadratowych) fragmentu dziedzińca. Archeolodzy trafili wtedy na fragment - zbudowanej z gliny i kamieni polnych - podłogi, na której, jak przypuszczali, można było zapewne oprzeć konstrukcję drewnianych ścian.
Obiekt został wstępnie datowany na wiek XV-XVI. Oznacza to, że był związany nie z rodem Branickich, ale z Raczko-Tabutowiczami, pierwszymi właścicielami dóbr białostockich.
Kafle, buteleczki po lekach, pozłacany klucz
W tym roku archeolodzy wrócili na dziedziniec. Jak pod koniec lipca mówił nam archeolog Michał Dziób z pracowni APB THOR, która prowadzi prace, trafili na lej prawdopodobnie po bombie z czasów II wojny światowej.
- Leżał tam gruz, wśród którego znaleźliśmy między innymi monety, wśród nich boratynki (czyli miedziane szelągi - przyp. red.) z czasów Jana Kazimierza oraz XIX-wieczne monety z czasów Królestwa Polskiego. Ciekawym odkryciem są też metalowe blaszki po okuciach drewnianych pudełek na słodycze z czasów, gdy w pałacu działał Instytut Panien Szlacheckich (tworzono go w latach 1837-41, działał do 1915 roku - przyp. red.) - wyliczał archeolog.
ZOBACZ TEŻ: Mury obronne miasta powstały za czasów Kazimierza Wielkiego. Znaleźli wieżę, która może być starsza
W leju leżało też sporo fragmentów ozdobnych kafli piecowych z XVII i XVIII wieku oraz buteleczki po medykamentach z okresu funkcjonowania w pałacu niemieckiego szpitala polowego podczas I wojny światowej.
8 sierpnia przy wykopaliskach odbyła się konferencja prasowa, podczas której archeolodzy poinformowali, że wśród odkrytych artefaktów są też metalowe klucze czy okucia, guziki od mundurów i gwoździe. W ziemi leżał też niewielki pozłacany zabytek, który mógł być pokrętłem lub kluczem od niewielkiej szkatułki.
Będą badać podłogę
Wszystkie odkryte zabytki zostaną poddane konserwacji i inwentaryzacji, a po ich opracowaniu zostaną przekazane do Muzeum Historii i Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
Archeolodzy odkopali też fragment wspomnianej podłogi datowanej na XV-XVI wiek. Teraz będą ustalać dokładnie, z jakiego okresu pochodzi i jakie przeznaczenie miał budynek, którego była ona częścią. Prace mają potrwać jeszcze przez miesiąc.
ZOBACZ TEŻ: Zaginęły w czasie wojny, można je wirtualnie zobaczyć w najstarszym polskim muzeum
Świetność pałacu przypadła na XVIII wiek
Pałac i ogród Branickich w Białymstoku należą do najbardziej reprezentacyjnych miejsc w mieście i regionie. Początki kompleksu pałacowo-ogrodowego sięgają XVI wieku, ale swoją świetność przeżywał w XVIII wieku, za czasów hetmana Jana Klemensa Branickiego.
Ocenia się, że Białystok miał wówczas jeden z najpiękniejszych ogrodów barokowych w Polsce, a nawet w Europie.
Autorka/Autor: tm/ tam
Źródło: tvn24.pl, PAP
Źródło zdjęcia głównego: Muzeum Historii Medycyny i Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku