Jeden chory zaraża nawet 18 osób. To wyjątkowo zakaźna choroba

Olsztyński sanepid poinformował we wtorek, że szuka osób, które miały kontakt z kobietą ze wstępnym rozpoznaniem odry. Służby sanitarne w województwie warmińsko-mazurskim podjęły szybkie działania, bo to wyjątkowo zakaźna choroba. Przenosi się drogą kropelkową i powietrzną. Jeden chory zaraża średnio aż 18 osób.

Odra w Polsce

Pojedyncze zakażenia i niewielkie ogniska tej choroby zakaźnej odnotowuje się w Polsce regularnie. Według oficjalnych danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego w 2024 roku w Polsce odrę wykryto u 279 osób. To niewiele, ale w stosunku do statystyk sprzed pandemii wzrost jest duży. - Jeszcze parę lat temu odnotowywaliśmy rocznie zaledwie kilka zachorowań na odrę w skali kraju - mówi w rozmowie z tvn24.pl prof. Ernest Kuchar, specjalista chorób zakaźnych, kierownik Kliniki Pediatrii z oddziałem obserwacyjnym WUM.

Dowiedz się więcej:

Choroba, której miało już nie być

Polska

Zabezpieczone przed odrą są osoby, które już ją przechorowały oraz ci, którzy przyjęli dwie dawki szczepionki (chodzi o szczepionkę skojarzoną: na odrę, świnkę i różyczkę). Dzieciom zaleca się przyjęcie pierwszej dawki między 13. a 15. miesiącem życia i drugiej w szóstym roku życia. Dorośli, którzy nie chorowali na odrę i nie zostali przeciwko niej zaszczepieni w dzieciństwie, mogą przyjąć szczepionkę w dowolnym momencie, zachowując przynajmniej 4-tygodniowy odstęp pomiędzy dawkami. Jest ona odpłatna.

W ostatnich latach straciliśmy w Polsce odporność zbiorowiskową na odrę m.in. na skutek migracji oraz przez utrudniony dostęp do szczepień w okresie pandemii koronawirusa. Żeby odbudować odporność populacyjną, musielibyśmy osiągnąć wyszczepienie na poziomie 95 proc.

Osoby, które przyjęły tylko jedną dawkę szczepionki przeciwko odrze, a chcą mieć pewność, że są zabezpieczone przed chorobą, powinny albo zgłosić się na na drugą dawkę albo na badanie poziomu przeciwciał, jeżeli nie pamiętają, czy przechorowali odrę.

Odra - objawy i powikłania

Odrę łatwo jest rozpoznać ze względu na charakterystyczną wysypkę. Jak wyjaśnia prof. Ernest Kuchar, gruba, czerwona, plamisto-grudkowa wysypka "wchodzi głową i wychodzi nogami", czyli najpierw pojawia się w okolicy włosów i uszu, potem na twarzy, szyi i niżej, aż do nóg. W takiej samej kolejności później znika.

- Pojawienie się wysypki poprzedza bardzo uciążliwy nieżyt nosa i zapalenie spojówek, który przypomina zaostrzenie alergii - podkreśla prof. Kuchar. Już na tym etapie pojawia się gorączka, która przy odrze może dochodzić do 40 st. Celsjusza. W przebiegu choroby mogą pojawiać się też inne objawy - ostry ból gardła, zapalenie spojówek, światłowstręt, suchy kaszel i białe plamki Koplika na śluzówce jamy ustnej.

Dowiedz się więcej:

Przypadek dżumy w Arizonie. "Czarna śmierć" powraca?

Zuzanna Kuffel

Choroba może wiązać się z różnymi powikłaniami. Umiera średnio jeden-dwóch pacjentów na 1000 zakażonych. U około jednego na 1000 chorych rozwija się zapalenie mózgu, a u jednego na 100 tys. pacjentów - podostre stwardniające zapalenie mózgu (SSPE), czyli rzadka, śmiertelna choroba neurodegeneracyjna.

- Odra "resetuje" układ odpornościowy, który potrzebuje ponad rok, żeby się odbudować. W związku z tym osoba, która przechorowała odrę, rozwija czasowy niedobór odporności i staje się bardziej podatna na pozostałe choroby zakaźne. Dlatego w historii po epidemii odry często obserwowano epidemie innych chorób - wyjaśnia prof. Kuchar.