Pierwszy poseł USA w Polsce. "Kochał Polskę na długo zanim uzyskała niepodległość"

[object Object]
Hugh Gibson. Pierwszy poseł USA w Polscetvn24
wideo 2/20

Hugh Gibson był pierwszym posłem USA w Polsce. Pojawił się w 1919 roku i przez kilka lat był przedstawicielem Stanów Zjednoczonych w Warszawie. Z okazji stulecia odzyskania przez nasz kraj niepodległości ukazała się książka z jego wspomnieniami. Program z cyklu "Stulecie Niepodległości".

"Rozbawiłoby Cię, gdybyś zobaczyła, jakie stanowisko mi zaproponowano" - napisał z Francji Hugh Gibson do swojej matki. Gibson uczestniczył 19 kwietnia 1919 roku w podpisywaniu porozumień paryskich kończących I wojnę światową.

"Prezydent postanowił mianować mnie ministrem pełnomocnym w Warszawie" - napisał. Tydzień później Gibson był już w stolicy odrodzonej Polski.

- Myślę, że dlatego był tak szczęśliwy, że został wyznaczony na misję do Polski, bo ten kraj dopiero się rodził, a Gibson chciał wspierać tę tworzącą się na jego oczach demokrację - powiedziała Vivian Hux Reed, autorka książki "Amerykanin w Warszawie".

Gibson poznaje Polskę

Pojawienie się posła amerykańskiego pod koniec kwietnia 1919 roku wywołało w Polsce poruszenie. Gibson sam był zaskoczony tym, co zobaczył po przybyciu. "Warszawa wcale nie wygląda tak, jak się spodziewałem. Zobaczyliśmy szerokie, czyste ulice, duże, porządnie zbudowane domy i ogólną atmosferę trwałości" - napisał 29 kwietnia 1919 roku.

- Znalazł się we właściwym miejscu. Był bardzo szczęśliwy, że mógł tu być, uczyć się o sytuacji w Polsce i ludziach, którzy nią rządzili. Patrzył na to, jak Polacy żyli i jak radzą sobie w nowej rzeczywistości, żyjąc już w jednym kraju, a nie jak do tej pory na terenie trzech mocarstw - stwierdziła Vivian Hux Reed.

Gibson pierwszą okazję do obserwacji miał już na początku maja 1919 roku. W rocznicę konstytucji 3 maja po raz pierwszy od ponad stu lat odbyły się oficjalne uroczystości.

"W pobliżu Cytadeli na polu zgromadził się tłum. Całe wzgórze na odległym krańcu było czarne, jeżeli się pominie liczne polskie flagi i sztandary w uderzających biało-czerwonych barwach. Były wojsko, najrozmaitsze rodzaje maszerujących organizacji i głośno grające orkiestry i tysiące zwyczajnych obywateli" - napisał do matki 8 maja.

Rozpoczęcie pracy dyplomatycznej w Warszawie

Od tego też dnia zaczęła się prawdziwa praca dyplomatyczna Hugh Gibsona. W Polsce nie był osamotniony - miał wielu przyjaciół, arystokratów i dyplomatów. Wśród nich był też Ignacy Paderewski.

- Byli bardzo bliskimi przyjaciółmi. Kiedy Paderewski miał trudności w swoim rządzie, Gibson bardzo go wspierał, ale zawsze w rozmowie dawał swojemu przyjacielowi jasną opinię na każdy temat. Mimo gorących dyskusji ich relacja nie została nadwątlona - powiedziała Reed.

"Dziś są urodziny Paderewskiego i wszyscy sprawiają wrażenie uczestników spisku, żeby je przekształcić w święto narodowe (…) obok pani Paderewskiej po prawej stronie siedział Naczelnik Państwa, a po lewej nuncjusz. Ja zasiadłem po prawej stronie Paderewskiego” - napisał 31 lipca.

Znajomość z Józefem Piłsudskim

W ciągu 5 lat swojej służby dyplomatycznej Gibsonowi udało się też nawiązać bliższe relacje z Józefem Piłsudskim. Wielokrotnie obaj spotykali się i odbywali długie rozmowy w cztery oczy.

- Z czasem ich początkowo oficjalne rozmowy zmieniły się w płomienne dyskusje tego, jak działało państwo Piłsudskiego. Poczucie humoru Gibsona przejawiało się nie tylko w prywatnych kontaktach, ale i w dyplomacji - relacjonowała autorka książki "Amerykanin w Warszawie".

Jednak nie tylko poczuciem humoru Gibson zaskarbił sobie przychylność Polaków. - Zanim objął placówkę dyplomatyczną w Warszawie, pracował z Herbertem Hooverem w organizacji humanitarnej, pomagającej Amerykanom. Później działali oni na terenie zniszczonej wojną Europy. Pomoc ta trafiała również do Polski. Kiedy przyjechał tu, na placówkę dyplomatyczną, nadzorował rozdysponowaniem pomocy w całym kraju - powiedziała Reed.

- Wszystkie dokumenty w tej sprawie przechodziły przez jego biurko - dodała.

Wsparcie dla Polaków

Gibson pilnował interesów Ameryki, ale przy okazji opiekował się też Polakami.

"Dostałem dziś rano wiadomość od HCH Hoovera, w której prosi mnie, żebym przekazał agencji Associated Press oświadczenie o konieczności pomocy dla uchodźców napływających do Polski, którzy potrzebują wsparcia w ucieczce przed armiami sowieckimi. Wysłałem je przed lunchem i mam nadzieję, że coś to da. Moi tamtejsi biedni przyjaciele mają ogromne trudności, ale robią co mogą" - napisał do Waszyngtonu 13 lipca 1920 roku.

- Jest coś, co powiedział w trakcie II wojny światowej. Powiedział, że kochał Polskę na długo zanim uzyskała niepodległość i nigdy nie przestawał działać na jej rzecz - powiedziała Reed.

Gibson bronił też Polski na arenie międzynarodowej przed tezami, że państwo to jest agresywne. Nie zdołał jednak przekonać do tego swoich rodaków. - Taka była ocena władz w Waszyngtonie, ale on uparcie ich przekonywał w swoich listach, że Polska nie jest wrogo nastawiona, tylko próbuje się bronić - stwierdziła autorka książki.

Kiedy w 1924 roku skończyła się jego misja w Polsce i został oddelegowany do Belgii, wiedział że Polska stoi na rozdrożu. - Początkowa euforia związana z odzyskaniem przez kraj niepodległości, powoli ustępowała miejsca innej ocenie sytuacji - wyjaśniła Reed.

- Po wojnie polsko-bolszewickiej, po kryzysie finansowym w 1924 roku i przez ciągle trwający kryzys humanitarny, polityczny wzrost Polskie nie mógł być już tak szybki, jak życzyłby sobie tego Gibson - skomentowała Reed.

Powrót do Polski

W 1946 roku powrócił do Warszawy. Miasto, które znał sprzed lat, już nie istniało. - Te kilka stron, które wtedy zapisał w swoim pamiętniku są wstrząsające. Chodził po ulicach, wdrapywał się na porozrzucane cegły i był poruszony do łez - zrelacjonowała Reed. - Te emocje były tak silne, bo był tak bardzo przywiązany do Polski - dodała.

"Ta wizyta była dla mnie druzgocącym doświadczeniem. Kiedy doszedłem do pokoju hotelowego, padłem na łóżko i zasnąłem, jakbym się wcześniej upił. Rzadko widziałem coś bardziej tragicznego. Całe to piękno zniszczone głównie przez czyste bydlęctwo" - napisał Gibson 29 marca 1946 roku w pamiętniku Misji Żywnościowej.

Jan Roman Potocki: Gibson interesował się losem ludzi

- Gibson interesował się losem ludzi, których widział i miał sentyment do Polaków - powiedział Jan Roman Potocki, jeden z inicjatorów wydania wspomnień pierwszego ambasadora Stanów Zjednoczonych.

Gibson poznaje Polskę na przełomie kwietnia i maja 1919 roku i zdaniem Potockiego "dopiero później rzeczy zaczęły być trudne, bo Polacy jednak walczyli o granice". - Gibson doceniał sytuację polską, bo był na miejscu - powiedział.

- Z czasem depesze Gibsona do Waszyngtonu zaczęły nabierać propolskiego charakteru. Starał się przekonać Amerykanów, żeby zrozumieli słuszność polityki Piłsudskiego i apelował do interwencji po klęsce ofensywy na Kijów - dodał Jan Roman Potocki.

Autor: //now

Źródło zdjęcia głównego: tvn24

Raporty:
Pozostałe wiadomości

Donald Trump podpisał rozporządzenie nakładające wysokie cła na import towarów z Kanady, Meksyku i Chin. Władze Meksyku i Kanady już zapowiedziały cła odwetowe.

Trump nałożył cła. Sąsiedzi już zapowiedzieli odwet

Trump nałożył cła. Sąsiedzi już zapowiedzieli odwet

Źródło:
PAP

W Filadelfii rozbił się samolot pogotowia lotniczego. Zmarł pianista i kompozytor Wojciech Trzciński. Na A2 doszło do tragicznego wypadku. Donald Trump nałożył wysokie cła na import towarów z Kanady, Meksyku i Chin. Oto pięć rzeczy, które warto wiedzieć w niedzielę 2 lutego.

Katastrofa w Filadelfii, wypadek na autostradzie, nie żyje wybitny kompozytor

Katastrofa w Filadelfii, wypadek na autostradzie, nie żyje wybitny kompozytor

Źródło:
PAP, TVN24, tvn24.pl
"Kiedy wreszcie nie będzie partii ani żadnych innych warjatów". Tajemnica Matejki 57

"Kiedy wreszcie nie będzie partii ani żadnych innych warjatów". Tajemnica Matejki 57

Źródło:
tvn24.pl
Premium

Do tragicznego wypadku doszło na drodze krajowej numer 22 w pobliżu miejscowości Krasowiec niedaleko Gorzowa Wielkopolskiego. Samochód osobowy zderzył się z koparką. Nie żyje jedna osoba.

Samochód zderzył się z koparką. Nie żyje jedna osoba

Samochód zderzył się z koparką. Nie żyje jedna osoba

Źródło:
tvn24.pl

Pod dużym znakiem zapytania stanęła budowa drugiego etapu Europejskiego Centrum Filmowego Camerimage w Toruniu. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które w znacznym stopniu współfinansuje wartą około sześćset milionów inwestycję, ma wątpliwości co do dalszego wydatkowania środków. Sama inwestycja wzbudza dyskusje. Jej przeciwnicy twierdzą, że jest projektem stricte politycznym, z kolei zwolennicy widzą w niej szansę na rozwój miasta i regionu.

Inwestycja za 600 milionów złotych stanęła pod znakiem zapytania. "Wzbudza szerokie dyskusje"

Inwestycja za 600 milionów złotych stanęła pod znakiem zapytania. "Wzbudza szerokie dyskusje"

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Sztab Generalny Ukrainy przekazał, że Rosjanie umyślnie przeprowadzili atak rakietowy na internat w mieście Sudża w obwodzie kurskim, które kontrolowane jest przez wojska ukraińskie. Napisano, że "rosyjska armia teraz zaczęła celowo zabijać własnych cywilów". Rzecznik ukraińskiej armii w tym regionie poinformował, że pod gruzami budynku znalazło się 95 ludzi.

Ukraiński Sztab Generalny: Rosja zaatakowała własnych obywateli

Ukraiński Sztab Generalny: Rosja zaatakowała własnych obywateli

Źródło:
PAP

Na autostradzie A2 zderzyły się dwa samochody osobowe. Jak przekazała policja w Żyrardowie, jedna osoba zginęła, a dwie są ranne. Artur Węgrzynowicz z tvnwarszawa.pl ustalił nieoficjalnie, że jeden z kierowców jechał pod prąd.

Wypadek na A2. Jedna osoba nie żyje, dwie są ranne

Wypadek na A2. Jedna osoba nie żyje, dwie są ranne

Źródło:
tvn24.pl

Buta i arogancja - tak piątkowe zachowanie Zbigniewa Ziobry skomentowała w "Faktach po Faktach" w TVN24 Anita Kucharska-Dziedzic, wiceprzewodnicząca Nowej Lewicy. Dodała, że wisi nad nim "miecz sprawiedliwości". Krzysztof Kwiatkowski, senator Koalicji Obywatelskiej, stwierdził, że stawką w tej sprawie jest "zaufanie obywateli do instytucji państwa".

"Miecz sprawiedliwości" nad nim wisi, współpracownicy "już się ewakuowali"

"Miecz sprawiedliwości" nad nim wisi, współpracownicy "już się ewakuowali"

Źródło:
TVN24

1074 dni temu rozpoczęła się rosyjska inwazja zbrojna na Ukrainę. Rosjanie ostrzelali Połtawę. Zabili siedem osób, a 14 - w tym dziecko - zostało rannych. MSZ Ukrainy skrytykowało i nazwało cynizmem kampanię reklamową rosyjskiego portalu Meduza, w której wykorzystano zdjęcia Ukraińców, dotkniętych przez wojnę z Rosją. Oto, co wydarzyło się w Ukrainie i wokół niej w ciągu ostatniej doby.

Ukraiński MSZ: takie wykorzystywanie naszej tragedii to kompletna hańba

Ukraiński MSZ: takie wykorzystywanie naszej tragedii to kompletna hańba

Źródło:
PAP

W wieku 75 lat zmarł Wojciech Trzciński - kompozytor, pianista, aranżer i producent muzyczny, założyciel niezależnego ośrodka sztuki Fabryka Trzciny. Informację przekazał TVN24 jego syn, Stanisław Trzciński. 

Kompozytor Wojciech Trzciński nie żyje

Kompozytor Wojciech Trzciński nie żyje

Źródło:
TVN24, PAP

Stacja CNN opublikowała nowe nagrania z momentu zderzenia samolotu pasażerskiego linii American Airlines z wojskowym śmigłowcem Black Hawk. Obie maszyny spadły do rzeki Potomak w Waszyngtonie. Do katastrofy doszło w czwartek.

Moment zderzenia w powietrzu. Nowe nagrania

Moment zderzenia w powietrzu. Nowe nagrania

Źródło:
CNN

Węgierscy politycy opublikowali oświadczenia majątkowe. Wynika z nich, że premier Viktor Orban w ciągu ostatniego roku zubożał o 4,3 miliona forintów, szef MSZ Peter Szijjarto nadal jest winien swoim rodzicom 30 milionów, a obłożony amerykańskimi sankcjami szef gabinetu premiera Antal Rogan rozpoczął nowy rok z majątkiem o wartości 609 milionów forintów.

Węgierscy politycy opublikowali oświadczenia majątkowe. Orban zubożał

Węgierscy politycy opublikowali oświadczenia majątkowe. Orban zubożał

Źródło:
PAP

Norwegia kończy z hodowlą zwierząt futerkowych. 1 lutego wszedł zakaz. Ostatnia ferma w kraju została zamknięta dwa lata temu. Na wypłatę odszkodowań w pełnej wysokości czeka jednak ponad połowa z 418 właścicieli zlikwidowanych zakładów.

Kolejny kraj bez hodowli zwierząt futerkowych. Wprowadzili zakaz

Kolejny kraj bez hodowli zwierząt futerkowych. Wprowadzili zakaz

Źródło:
PAP

11-letni Paweł zginął, a Kuba do dzisiaj leczy się z traumy po tym, jak w Humniskach na Podkarpaciu w chłopców samochodem wjechała 78-letnia kobieta. Dzieci szły poboczem, bo przy drodze nie ma chodnika. Miejscowi włodarze po tragedii obiecali jego budowę, ale na pytanie o to, kiedy powstanie, odpowiedzieć nie potrafią. Mieszkańcy są rozczarowani: - Mimo tragedii ta sprawa dla nikogo nie jest priorytetem - mówią.

Ponad rok temu na poboczu zginął 11-letni Paweł. Chodnik wciąż nie jest priorytetem

Ponad rok temu na poboczu zginął 11-letni Paweł. Chodnik wciąż nie jest priorytetem

Źródło:
tvn24.pl

Z analizy zdjęć satelitarnych analityka wywiadu MT Andersona wynika, że wszystkie rosyjskie statki i okręty wojenne opuściły swoją bazę w syryjskim porcie Tartus, na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego i płyną na zachód.

Rosyjskie statki opuściły bazę w Syrii. Płyną na zachód

Rosyjskie statki opuściły bazę w Syrii. Płyną na zachód

Źródło:
PAP

Serbscy studenci zorganizowali kolejny masowy protest i zablokowali mosty na Dunaju w Nowym Sadzie, gdzie trzy miesiące temu doszło do katastrofy budowlanej. Jeden z mostów został zablokowany na 24 godziny, do niedzielnego popołudnia. W demonstracji wzięły udział dziesiątki tysięcy osób.

Trzy miesiące od katastrofy w Nowym Sadzie. Protestujący zablokowali trzy mosty

Trzy miesiące od katastrofy w Nowym Sadzie. Protestujący zablokowali trzy mosty

Źródło:
Reuters, Associated Press

Przewodniczący Rady Europejskiej Antonio Costa był gościem podcastu "Szczyt Europy". W rozmowie z dziennikarzami TVN24 i Polskiego Radia mówił między innymi o kwestiach związanych z obronnością Europy, o współpracy ze Stanami Zjednoczonymi oraz o wojnie w Ukrainie. Podkreślił również kluczowe znaczenie Polski w kontekście ochrony unijnych granic.

Szef Rady Europejskiej: Potrzebujemy trwałego pokoju. Musimy zrobić więcej, działać lepiej i szybciej

Szef Rady Europejskiej: Potrzebujemy trwałego pokoju. Musimy zrobić więcej, działać lepiej i szybciej

Źródło:
TVN24

Trzy i pół miliona złotych, a nie 40 milionów złotych wróciło do budżetu państwa z tak zwanego programu willa plus. To, co minister Przemysław Czarnek rozdał na siedziby różnych fundacji, trudno teraz odzyskać. Jednym z beneficjentów dotacji jest Fundacja "Dumni z Elbląga", w której siedzibie odbywają się teraz kursy numerologii i sensu egzystencji, a jej prezes przekonuje, że "jego stwórcą jest Allah".

Prezes Fundacji "Dumni z Elbląga" nie zwrócił 2 milionów złotych za "willę plus". Dziś wychwala Allaha i numerologię

Prezes Fundacji "Dumni z Elbląga" nie zwrócił 2 milionów złotych za "willę plus". Dziś wychwala Allaha i numerologię

Źródło:
Fakty TVN

Zbigniew Ziobro opowiada o okolicznościach swojego powrotu do Polski na krótko zanim został zatrzymany w piątek przez policję. - Zauważyłem, że jest za mną ogon w Brukseli. Mam podejrzenia, że to mogły być polskie służby - powiedział. Przyznał, że chodziło o to, "by wszyscy myśleli, że leci do Polski samolotem". Na pytanie, czy jego celem było zmylenie służb, odparł, że w przeszłości był krótko funkcjonariuszem operacyjnym. - Pewne doświadczenia się przydają - dodał.

Ziobro: byłem kiedyś funkcjonariuszem operacyjnym, doświadczenia się przydają

Ziobro: byłem kiedyś funkcjonariuszem operacyjnym, doświadczenia się przydają

Źródło:
tvn24.pl, RMF FM

Raz na cztery lata Jezioro Maltańskie w Poznaniu zmienia w się w "suchy krater". To czas na usunięcie mułu i zalegających śmieci. Za każdym razem, gdy ten popularny zbiornik staje się zupełnie pusty, pojawiają się pytania o "znaleziska". Lista nietypowych rzeczy już jest.

Jezioro Maltańskie bez wody. Co znaleźli na dnie?

Jezioro Maltańskie bez wody. Co znaleźli na dnie?

Źródło:
TVN24

Mołdawia to jedno z najszybciej wyludniających się państw na świecie - powiedział analityk Ośrodka Studiów Wschodnich Kamil Całus. Liczba mieszkańców tego kraju, nie wliczając separatystycznego Naddniestrza, wynosi obecnie 2,401 miliona. To spadek o 13,9 procent w ciągu dekady.

W tym kraju jest jeden z najgorszych kryzysów demograficznych na świecie

W tym kraju jest jeden z najgorszych kryzysów demograficznych na świecie

Źródło:
PAP

Policjanci z hrabstwa El Dorado w stanie Kalifornia przeprowadzili nietypową akcję ratunkową. Pomogli psu, który spadł 60 metrów w dół wodospadu. Jak podały lokalne media, zwierzę doznało obrażeń.

Spadł 60 metrów w dół wodospadu. Akcja ratunkowa w Kalifornii

Spadł 60 metrów w dół wodospadu. Akcja ratunkowa w Kalifornii

Źródło:
sacbee.com, CNN
Jak idzie rozliczenie willi plus? "To ośmiesza instytucje publiczne"

Jak idzie rozliczenie willi plus? "To ośmiesza instytucje publiczne"

Źródło:
tvn24.pl
Premium

W listopadzie 2024 roku samolot z Katowic do niemieckiego Dortmundu odleciał bez 42 pasażerów. Nie poczekał na osoby, które utknęły w kolejce do kontroli bezpieczeństwa. Do tej pory żaden z pasażerów nie otrzymał odszkodowania za stracony lot. - Nie ponosimy odpowiedzialności, nie możemy wypłacić odszkodowań - informuje lotnisko. Kto w takim razie odpowiedzialność ponosi?

Samolot odleciał bez 42 pasażerów. "Nie możemy wypłacić odszkodowań"

Samolot odleciał bez 42 pasażerów. "Nie możemy wypłacić odszkodowań"

Źródło:
tvn24.pl

Samochód osobowy wypadł z drogi i dachował w powiecie nyskim (woj. opolskie). W środku było dwóch mężczyzn, nie udało się ich uratować. Policja wyjaśnia, jak doszło do wypadku.

Wypadli z drogi i dachowali. Dwie osoby zginęły

Wypadli z drogi i dachowali. Dwie osoby zginęły

Źródło:
TVN24

Jak działają kamery na rondzie Wojnara we Włochach? Ze statystyk drogowców wynika, że tylko w pierwszych kilkunastu dniach od uruchomienia zarejestrowały niemal 800 wykroczeń. Ich zadaniem jest wyłapywanie kierowców przejeżdżających na czerwonym świetle.

28 kamer obserwuje skrzyżowanie. Zarejestrowały setki kierowców przejeżdżających na czerwonym

28 kamer obserwuje skrzyżowanie. Zarejestrowały setki kierowców przejeżdżających na czerwonym

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Politycy Prawa i Sprawiedliwości oraz ludzie związani z Jarosławem Kaczyńskim są obecni nie tylko w studiach i na łamach gazet Tomasza Sakiewicza. Zajmują też posady w organach zarządzających jego mediami. Wszystkie one tworzą system naczyń połączonych: personalnie i kapitałowo.

Media Sakiewicza. Gdzie nie spojrzeć, ludzie PiS

Media Sakiewicza. Gdzie nie spojrzeć, ludzie PiS

Źródło:
Konkret24

W najnowszym "Kadrze na kino" Ewelina Witenberg podsumowała najważniejsze wydarzenia ze świata filmu i muzyki w mijającym tygodniu. W programie między innymi o filmie "Brutalista", serialu "Przesmyk" i fali hejtu po emocjonalnym nagraniu Seleny Gomez.

"Brutalista" w kinach, sensacyjny "Przesmyk" i płacz Seleny Gomes

"Brutalista" w kinach, sensacyjny "Przesmyk" i płacz Seleny Gomes

Źródło:
tvn24.pl