Jak zmiany klimatu mogły doprowadzić do zniszczenia alpejskiej wioski

W szwajcarskich Alpach oderwał się w środę ogromny fragment lodowca, powodując kamienno-lodową lawinę. Masy skał i błota pogrzebały ewakuowaną wcześniej wioskę Blatten. Na nagraniu wykonanym z drona przelatującego nad miejscowością położoną w dolinie Loetschental widać rozległą równinę błota i ziemi. Tylko na jej skraju można dostrzec szczątki zawalonych drewnianych domów. 90 procent wioski uległo całkowitemu zniszczeniu.

Jak wyjaśnił Bartłomiej Luks z Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk, wskutek rosnącej globalnie temperatury nie tylko lodowce topnieją coraz szybciej, znika również znajdująca się u ich podstawy wieloletnia zmarzlina - warstwa skorupy ziemskiej, która nie rozmarza nawet w ciepłej porze roku. Jedna z hipotez dotyczących przyczyn lawiny dotyczy wpływu zmian klimatycznych na nią.

- Wieloletnia zmarzlina degraduje się na całym świecie, już nawet nie mówimy "wieczna", tylko "wieloletnia" zmarzlina. Ona stopniowo zanika wszędzie, gdzie występuje - powiedział geofizyk. - W tym przypadku najprawdopodobniej podłoże lodowca stało się mniej stabilne i część się osunęła. Nie była to tylko lawina śniegu i lodu, ale bardzo dużo było tam materiału skalnego, najprawdopodobniej związanego właśnie z degradacją warstwy wieloletniej zmarzliny w podłożu tego lodowca - dodał.

Ekspert wyjaśnił, że wieloletnia zmarzlina jest istotna, jeśli chodzi o stabilność stoków nie tylko w górach wysokich, jak Himalaje czy Hindukusz, lecz także w nieco niższych Pirenejach czy Alpach. Póki temperatura skał przez cały rok wynosi poniżej zera, nie penetruje tam woda i jest w miarę stabilnie.

- Gdy jednak dochodzi do degradacji tej zmarzliny, materiał staje się mniej stabilny i może skutkować dużymi ruchami masowymi, takimi jak osuwiska i lawiny błotne - tłumaczył naukowiec.

Glacjolodzy monitorujący topnienie od lat ostrzegają, że niektóre alpejskie miasta i wioski mogą być zagrożone.

Poprzednie katastrofalne wydarzenie związane z oderwaniem się fragmentu lodowca w tym regionie miało miejsce na początku lipca 2022 r. W masywie Marmolada we włoskich Dolomitach runął wówczas fragment lodowca. Tuż przed tym na położonym na wysokości ponad 3300 metrów nad poziomem morza szczycie Marmolady zanotowano rekordowo wysoką temperaturę: 10 stopni C.

Glacjolog Renato Colucci z włoskiego Komitetu Badań Naukowych podkreślał wówczas, że w ostatniej dekadzie lodowiec zmniejszył swoją objętość o 30 procent. Podkreślał, że obecnie lodowce w Dolomitach znajdują się w środowisku, w którym mogą nie przetrwać. Katastrofa doprowadziła do śmierci 11 osób.