Czy czeka nas złota polska jesień? Synoptyk o najnowszych wyliczeniach modeli

Źródło:
tvnmeteo.pl
Prognoza pogody na niedzielę
Prognoza pogody na niedzielętvnmeteo.pl
wideo 2/3
Pogoda na dziś

Po gwałtownej pogodzie, jaką przyniósł nam wrzesień, nadeszła chwila spokoju. Czy październik pokaże nam bardziej przyjazne oblicze jesieni? O tym, jak w różnych modelach meteorologicznych rysują się kolejne tygodnie, opowiada synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

  • Październik zapowiada się trochę inaczej niż zwykle bywa w Polsce. Zamiast pogodnych wyżów przeważnie rządzić mają nami niże.
  • Prognozowane sumy opadów miejscami mogą okazać się większe od norm z wielolecia.
  • Pierwszy tydzień miesiąca zapowiada się chłodno. Większe ocieplenie może pojawić się w jego pierwszej połowie.

"Październik chodzi po kraju, cichnie ptactwo w gaju". Rzeczywiście - część ptaków odleciała już w ciepłe kraje, a reszta ucichła. Tymczasem pogoda, po gorącym lecie i "burzliwym" przejściu w jesień, przemienia się nareszcie w stateczną damę. W tym roku w zaledwie cztery tygodnie, od pierwszej dekady września po jego koniec, doświadczyliśmy całego wachlarza zjawisk meteorologicznych, od upału i suszy, przez powódź, po przymrozki. Czy widać szanse na chwile łagodnej pogody? Tak!

W prognozach rysują się kliny ciepła, a najbardziej malowniczy i obiecujący widoczny jest ten w okolicach 14 października. Średnioterminowy globalny model meteorologiczny GFS prognozuje wtedy napływ ciepła z południa i wylicza wzrost temperatury popołudniami powyżej 20 stopni Celsjusza. Ale zanim to nastąpi, zmierzymy się jeszcze z zatoką chłodu. Nad Polską właśnie sunie deszczowy wir niżowy znad Morza Śródziemnego, a za nim podąża jeszcze jedna deszczowa fala. Tymczasem nad północno-zachodnią Europą rozbudowuje się wyż, który pomaga niżom zaciągać chłód znad północnego Atlantyku i Oceanu Arktycznego.

Dopiero około 7 października ciepło zacznie wracać do środkowej Europy dzięki wielkiemu niżowi znad Atlantyku, który ulokować ma się w pobliżu Irlandii. Prawdopodobnie będzie on sterować cyrkulacją powietrza na przewarzającym obszarze kontynentu, dosięgając Bałkanów, Polski i Finlandii, pozwalając łagodnym masom powietrza z południa wnikać w głąb Europy. Układ ten podniesie maksymalną temperaturę około 8 października do 20 stopni na południu i zachodzie kraju, a w połowie miesiąca do 25 st. C. Na wysokości 1,5 kilometra prognozowany klin ciepła podnieść może temperaturę do wartości 15-17 st., co oznacza kilkudniowy złoto-jesienny epizod na nizinach i w górach. Tym samym do połowy miesiąca na ogół nie spodziewamy się warunków do wystąpienia przymrozków. Nocami temperatura spadać może do 5-10 stopni, tylko w kotlinach górskich będzie niższa.

Wyraźny klin ciepła około 14 października, temperatura na wysokości 1,5 km GFS/wetter3.de

Łagodnie, ale mokro

Po przejściu deszczowych fal w okresie do 5 października, nad Polskę nadejść ma fala rozpogodzeń, która potrwa do 10 października. Później wielki atlantycki niż wcisnąć ma od zachodu dwie frontowe strefy z przelotnym deszczem, jednak w łagodnych masach powietrza, bez przenikliwie zimnych "wrzutek". Sumy opadów w Polsce do połowy miesiąca powinny zawierać się w przedziale 20-50 litrów wody na metr kwadratowy, tylko miejscami w górach będą wyższe. Jak na październik to dość konkretne sumy, bo ich średnie wartości w Polsce w całym miesiącu zawierają się w przedziale od 35 do 70 l/mkw., a wysoko w górach przekraczają 100 l/mkw. Opady z początku miesiąca niesione są przez śródziemnomorskie niże, które o tej porze rzadziej widywane są w naszej części Europy. Na ogół rozciągają swoje wpływy na południową Europę, Bałkany, niosąc tam ulewy i osuwiska ziemi.

Skumulowane sumy opadów do 15 października GFS/tropicaltidbits.com

Z opadami deszczu w październiku ma być w tym roku nieco inaczej niż zwykle. Miesiąc ten w minionych dekadach cechował na ogół napływ ciepłych i dość suchych mas powietrza z południowego zachodu i południa. W tym roku jednak nie widać w prognozach pogodnych, suchych, a przede wszystkim trwałych wyżów, które niosą długie i ciepłe babie lato. Pogodę kształtować mają głównie niże, z krótkimi wyżowymi wtrąceniami. Amerykański model sezonowy Narodowej Administracji Oceanu i Atmosfery NOAA od wielu tygodni zakłada już, że październik w Europie Środkowej będzie w sumie dość wilgotny, w Polsce szczególnie na zachodzie i południu. Ostatnie wyliczenia wskazują, że więcej niż zwykle opadów odnotują zachodnie regiony kraju oraz Małopolska i Podkarpacie.

Jednocześnie od tygodni Amerykanie sygnalizowali, że w ogóle jesień w naszej części Europy ma być dość ciepła, ale ostatecznie wycofali się z tej wersji. Ich model wyliczył dosłownie przed chwilą, że tylko wschodnia część Polski, za linią Wisły, będzie termicznie cieplejsza niż zwykle. Odchylenie temperatury średniej miesięcznej od normy miałoby wynieść około 1 st. C. Reszta kraju ma pozostać w normie, a temperatury nie powinny osiągać wysokich wartości. Warto przypomnieć, że tegoroczny wrzesień był w Polsce wg IMGW ekstremalnie ciepły ze średnią anomalią temperatury wynoszącą 3,3 stopnie.

Prognoza odchylenia średniej temperatury miesięcznej od normy w październiku 2024NOAA
Prognoza odchylenia miesięcznej sumy opadów od normy w październiku 2024NOAA

Nadciąga zimny prysznic

Podobnie jak Amerykanie, tak i Rosjanie wyliczają, że ciepłe masy powietrza, zaciągane nad wschodnią Europę w październiku, dosięgać mają wschodnich krańców Polski. Również Europejskie Centrum Średnioterminowych Prognoz Pogody daje południowo-wschodnim regionom naszego kraju szansę na dodatnie odchylenie temperatury średniej o jakieś 1,5 st. C, a pozostałym regionom około 1 st. C. Tych kilka fal jesiennego ciepła powinno chwilami podnieść temperaturę do 25 stopni, chociaż nie na północnym zachodzie kraju, gdzie ma być nie tylko wilgotno, ale i najchłodniej.

Prognoza odchylenia średniej temperatury miesięcznej od normy w październiku 2024ECMWF

Jeśli sprawdzą się wyliczenia modelu ECMWF na pierwszy i ostatni tydzień października, w miesiącu nie zanosi się na wielkie dodatnie odchylenia temperatury od normy. Szacują one odchylenie średniej temperatury na minus, a odstępstwo od normy w pierwszym tygodniu wynieść może nawet 2-3 stopni na zachodzie kraju, a na pozostałym obszarze około 1,5 st. C. Po ciepłym wrześniu przyszedł więc zimny prysznic.

Prognoza odchylenia na minus średniej temperatury od normy w pierwszym tygodniu październiku 2024ECMWF

Kolejne tygodnie rysują się w prognozach nieco lepiej. Między 7 a 20 października ma być ciepło, a odchylenie średniej temperatury od normy może osiągnąć na chwilę około 3 stopni na plus we wschodnich regionach kraju. Na pozostałym obszarze anomalia ma osiągnąć wartość 1-2 st. C. Chłód z północy, w towarzystwie mas powietrza polarnego i arktycznego, miałby powrócić dopiero pod koniec miesiąca. Nastąpić może powrót temperatury do normy, bez znaczących odchyleń. W świetle tych prognoz zimny początek października z przymrozkami i jego chłodny koniec, wraz z falami ciepła pomiędzy, dają w sumie obraz października termicznie osadzonego w normie w zachodniej połowie kraju i lekko cieplejszego we wschodniej.

Prognoza odchylenia średniej temperatury miesięcznej od normy w październiku 2024ECMWF

W drugiej połowie miesiąca na razie małe są szanse na rozwój pogodnego, ciepłego wyżu nad południowo wschodnią Europą, który stworzyłby warunki dla prawdziwego babiego lata. Niech pocieszeniem będzie pięknie malujący się w prognozach klin ciepła około 14-15 października w grubej warstwie troposfery do wysokości 10 km. Oznacza, że chwilami powracać będzie południowa cyrkulacja powietrza, a starować nią będą atlantyckie niże, nie wschodnioeuropejskie wyże. Ale skoro w tym roku pogoda w Europie już od lutego odbiega od trendów, może wyż przypomni o sobie w listopadzie. Wtedy jednak niesie więcej mgieł niż rozpogodzeń. Teraz na czoło wysuwają się wielkie niże atlantyckie, sięgające głęboko w Europę i zastępujące u nas te śródziemnomorskie.

Klin ciepła na wysokości około 5 km prognozowany na 14 październikaGFS/tropicaltidbits.com

Autorka/Autor:Arleta Unton-Pyziołek

Źródło: tvnmeteo.pl

Źródło zdjęcia głównego: Ela73/Shutterstock

Pozostałe wiadomości

W nadchodzących dniach pogoda w Polsce kształtowana będzie przez układ niżowy o genezie śródziemnomorskiej. Przyniesie on obfite opady deszczu i burze. Sprawi, że napłynie do nas chłodne powietrze. Temperatura maksymalna wyniesie miejscami 20 stopni.

Nadciąga deszczonośny niż. Czeka nas szok termiczny

Nadciąga deszczonośny niż. Czeka nas szok termiczny

Źródło:
tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) wydał ostrzeżenia pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia przed burzami i silnym deszczem z burzami. W sobotę w związku z sytuacją pogodową w siedzibie Rządowego Centrum Bezpieczeństwa zebrał się sztab kryzysowy.

Czerwone alarmy w części kraju. Uwaga na burze i ulewy

Czerwone alarmy w części kraju. Uwaga na burze i ulewy

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Nad Polskę nadciąga niż genueński. Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe apeluje, aby w niedzielę nie podejmować żadnych aktywności w Tatrach. Powodem są wyjątkowo niekorzystne warunki pogodowe, które mogą stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia turystów.

Apel TOPR: nie wychodźcie w góry

Apel TOPR: nie wychodźcie w góry

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Alert RCB. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa wysłało w sobotę SMS-owe ostrzeżenia przed gwałtownymi burzami do mieszkańców południowych regionów Polski. Później odbiorcy sieci komórkowych przebywający na terenie kolejnych województw otrzymali alert dotyczący ulew.

Alert RCB w 12 województwach. "Możliwe podtopienia"

Alert RCB w 12 województwach. "Możliwe podtopienia"

Aktualizacja:
Źródło:
RCB

Kiedy nastanie jakaś stabilizacja w pogodzie? Czy po deszczowym lipcu sierpień będzie ratunkiem dla branży turystycznej? W wielu regionach kraju słychać narzekania na pogodę. Ostatnie lata z lipcami suchymi i gorącymi jak w Hiszpanii rozpieściły nas i pozwoliły zapomnieć, jak wyglądał kiedyś lipiec w naszym kraju.

"Słychać narzekania" na lipiec. Co z pogodą w sierpniu?

"Słychać narzekania" na lipiec. Co z pogodą w sierpniu?

Źródło:
TVN24+

Pogoda na jutro, czyli na niedzielę 27.07. W nocy popada deszcz, a miejscami może zagrzmieć. Dzień przyniesie obfite opady deszczu i burze, podczas których spaść może 50 litrów na metr kwadratowy. Termometry wskażą maksymalnie 27 stopni.

Pogoda na jutro - niedziela, 27.07. Nocą będzie grzmieć i padać

Pogoda na jutro - niedziela, 27.07. Nocą będzie grzmieć i padać

Źródło:
tvnmeteo.pl

Gwałtowna burza przeszła w sobotę przez Zakopane. Towarzyszył jej ulewny deszcz i bardzo silny wiatr. Na nagraniu widać, jak mocno padało.

Oberwanie chmury nad Zakopanem. Ściana deszczu

Oberwanie chmury nad Zakopanem. Ściana deszczu

Źródło:
tvnmeteo.pl

W sobotę około południa na greckiej wyspie Eubei wybuchł pożar. Zdjęcia i nagranie unoszącego się dymu nad płonącym lasem otrzymaliśmy na Kontakt24. W gaszeniu ognia biorą udział samoloty gaśnicze.

Pożar na greckiej wyspie. Z żywiołem walczy kilkudziesięciu strażaków

Pożar na greckiej wyspie. Z żywiołem walczy kilkudziesięciu strażaków

Źródło:
Kontakt24, protothema.gr, naftemporiki.gr

Para z Kansas City została obudzona w piątek rano przez głośny huk. Okazało się, że na ich dom spadło drzewo. Przebiło ono sufit, a przez dziurę do salonu wlała się woda.

Drzewo spadło na dom. "Brzmiało to jak wybuch bomby"

Drzewo spadło na dom. "Brzmiało to jak wybuch bomby"

Źródło:
CNN, fox4kc.com

Przez kanadyjską prowincję Quebec przeszły silne burze z deszczem, a miejscami gradem. Wywołały szereg szkód. Samochody utknęły w tunelach, powalone zostały liczne drzewa. W pewnym momencie bez prądu było kilkadziesiąt tysięcy odbiorców.

Silne burze uwięziły samochody

Silne burze uwięziły samochody

Źródło:
cbc.ca, theweathernetwork.com

Miasto Ruidoso w amerykańskim stanie Nowy Meksyk po raz trzeci tego lipca nawiedziła powódź błyskawiczna. Co najmniej kilka osób zostało uwięzionych przez rwącą wodę.

Trzecia powódź błyskawiczna w tym miesiącu

Trzecia powódź błyskawiczna w tym miesiącu

Źródło:
Reuters, USA Today

W piątek odwołano ponad 20 rejsów między Maderą a kilkoma lotniskami w Europie. Powodem był utrzymujący się nad portugalską wyspą porywisty wiatr.

Wichury sparaliżowały lotnisko na Maderze. Polscy turyści uziemieni

Wichury sparaliżowały lotnisko na Maderze. Polscy turyści uziemieni

Źródło:
PAP

Powrót wilków do amerykańskiego Parku Narodowego Yellowstone sprawił, że po raz pierwszy od 80 lat zaczęły rosnąć dawno niewidziane tam drzewa - donoszą amerykańscy naukowcy.

Wilki wróciły do parku narodowego. Czegoś takiego nie widzieli od 80 lat

Wilki wróciły do parku narodowego. Czegoś takiego nie widzieli od 80 lat

Źródło:
livescience.com

Trzebinia jest idealnym miejsce dla osób szukających wypoczynku z dala od zgiełku dużych miast. Warto odwiedzić zabytkowy park miejski, zalewy Balaton i Chechło, a także liczne trasy spacerowe i rowerowe.

Festyny, trasy rowerowe i spacerowe. W Trzebini nie ma nudy

Festyny, trasy rowerowe i spacerowe. W Trzebini nie ma nudy

Źródło:
tvnmeteo.pl

W okolicach miasta Delvine w południowej Albanii trwa walka z pożarem roślinności. Ogień rozprzestrzenia się bardzo szybko i zagraża mieszkańcom okolicznych wiosek. Co najmniej pięć osób zostało przewiezionych do szpitala. Albańskie ministerstwo obrony zarządziło natychmiastową ewakuację miejscowej ludności.

"Cała nasza wieś spłonęła". Natychmiastowa ewakuacja z powodu pożaru

"Cała nasza wieś spłonęła". Natychmiastowa ewakuacja z powodu pożaru

Źródło:
Reuters, Bold News, shqiptarja.com

"Niże pozostają przy piłce" - donoszą niemieccy meteorolodzy. To stwierdzenie zgadza się z rytmem natury, choć bywa on ostatnio mocno zachwiany. Między 21 a 30 lipca ma zwykle miejsce piąta fala monsunu europejskiego w Europie Środkowej, a między 1 a 10 sierpnia - szósta fala.

Czy grożą nam podtopienia? Sytuacja jest rozwojowa

Czy grożą nam podtopienia? Sytuacja jest rozwojowa

Źródło:
TVN24+

W Finlandii trwa najdłuższa od 1961 roku fala ciepła. W piątek w tym kraju odnotowano czternasty dzień z rzędu z temperaturą powietrza powyżej 30 stopni Celsjusza. Upał doskwiera także innymi krajom nordyckim. Norweskie pielęgniarki obawiają się o zdrowie pacjentów w szpitalach, a w Szwecji panuje niezwykle wysokie zagrożenie pożarowe.

Skandynawia kipi. Pociągi zwalniają, by nie zaprószać ognia

Skandynawia kipi. Pociągi zwalniają, by nie zaprószać ognia

Źródło:
ENEX, 8sidor.se, PAP

W ostatnich dniach północne Włochy nawiedziły burze, które połamały wiele drzew, zalały ulice i pola i wywołały osuwiska. Strażacy otrzymali setki wezwań do interwencji.

Osuwiska, zalane ulice i pola zamienione w jeziora

Osuwiska, zalane ulice i pola zamienione w jeziora

Źródło:
ENEX, oggitreviso.it

W piątek w Radżastanie w Indiach silne opady doprowadziły do zawalenia się dachu szkoły. Katastrofa budowlana doprowadziła do śmierci kilkorga dzieci.

Zginęły dzieci. Zawalił się dach szkoły

Zginęły dzieci. Zawalił się dach szkoły

Źródło:
Reuters, indianexpress.com

W piątek rano na popularnym wśród turystów kurorcie Mamaja na południowym wschodzie Rumunii obowiązywał zakaz pływania. Powodem wywieszenia czerwonej flagi nie były jednak wysokie fale i wzburzone morze, a gęsta mgła. Nad ranem widzialność na plaży wynosiła poniżej 20 metrów, co uniemożliwiało pracę ratowników.

Mgła spowiła popularną plażę. Wywieszono czerwoną flagę

Mgła spowiła popularną plażę. Wywieszono czerwoną flagę

Źródło:
ENEX

Tajfun Co-May uderzył w piątek rano w Filipiny. Przyniósł ze sobą obfite opady deszczu, które doprowadziły do powodzi i osunięć ziemi. Jak podają lokalne władze, żywioł zmusił do ewakuacji tysiące osób.

Tajfun uderzył. "Nie mogliśmy niczego uratować"

Tajfun uderzył. "Nie mogliśmy niczego uratować"

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, AP News, vietnamplus.vn

Ekolodzy odnaleźli na Barbadosie najmniejszego węża świata Tetracheilostoma carlae - przekazał brytyjski dziennik "The Guardian", powołując się na tamtejsze ministerstwo środowiska. Gatunek ten uznano za wymarły 20 lat temu.

Cienki jak nitka spaghetti. Najmniejszy wąż świata wrócił

Cienki jak nitka spaghetti. Najmniejszy wąż świata wrócił

Źródło:
PAP, The Guardian

Pożary szaleją w południowej części Cypru. Jak podała lokalna policja, w wyniku żywiołu zginęły dwie osoby. W odpowiedzi na rozprzestrzenianie się ognia, swoje samoloty gaśnicze skierowały na wyspę Egipt, Grecja, Hiszpania, Izrael, Jordania, Liban, Unia Europejska i Wielka Brytania.

Spalone domy, ewakuacje. Na Cyprze trwa walka z pożarami

Spalone domy, ewakuacje. Na Cyprze trwa walka z pożarami

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, PAP

Morze Kaspijskie wysycha w alarmującym tempie. Poziom wody w akwenie spadł do najniższego poziomu w historii - podał w czwartek portal Times of Central Asia. Tafla wody znajduje się obecnie na wysokości niecałych 29 metrów poniżej poziomu morza.

Najniższy poziom w historii. Morze Kaspijskie wysycha

Najniższy poziom w historii. Morze Kaspijskie wysycha

Źródło:
PAP, timesca.com

W norweskim hrabstwie Trondelag temperatura powyżej 30 stopni Celsjusza utrzymywała się przez 13 dni, bijąc poprzedni rekord sprzed 43 lat. Tak długiego gorącego okresu nie odnotowano odkąd prowadzone są pomiary meteorologiczne. Wyjątkowość zjawiska podkreślają zarówno lokalne władze, jak i naukowcy. I ostrzegają.

Tak długo upał nie trwał tam od ponad 40 lat

Tak długo upał nie trwał tam od ponad 40 lat

Źródło:
PAP, NRK

Część Danii zmaga się z ulewami i powodziami. Policja ewakuowała około 20 tysięcy osób z festiwalu muzycznego Gron Koncert. Wydano ostrzeżenia przed burzami i deszczem dla części kraju.

Burza, ulewa i powódź. Ewakuacja blisko 20 tysięcy osób z festiwalu

Burza, ulewa i powódź. Ewakuacja blisko 20 tysięcy osób z festiwalu

Źródło:
Reuters, Vafo.dk

Tureccy strażacy już czwarty dzień walczą z pożarem, który wybuchł w prowincji Bilecik, położonej w północno-zachodniej części kraju. Walkę z żywiołem utrudniają silny wiatr i wysoka temperatura.

Kolejny dzień walki. "Największy pożar w historii"

Kolejny dzień walki. "Największy pożar w historii"

Źródło:
Reuters

Patrzyliśmy, jak rakieta wynosi Sławosza do góry i to było w takim samym stopniu piękne, co zatrważające - mówiła w "Faktach po Faktach" Aleksandra Uznańska-Wiśniewska, opisując chwile startu jej męża w kosmos. Sławosz Uznański-Wiśniewski, który 20 dni spędził poza Ziemią, przyznał zaś, że "troszeczkę odzwyczaił się" od błękitnej planety. I opisywał, jak wygląda proces powrotu do zdrowia.

Pożegnanie wzrokiem i moment "w takim samym stopniu piękny, co zatrważający"

Pożegnanie wzrokiem i moment "w takim samym stopniu piękny, co zatrważający"

Źródło:
TVN24

Sławosz Uznański-Wiśniewski wrócił do Polski w czwartek po godzinie 11. Godzinę później, w towarzystwie szefów Polskiej i Europejskiej Agencji Kosmicznej, spotkał się z dziennikarzami i osobami zgromadzonymi na warszawskim lotnisku. Następnie udał się do kancelarii premiera, gdzie po godzinie 14 rozpoczęła się konferencja po spotkaniu z Donaldem Tuskiem. O godzinie 19.30 polski astronauta będzie gościem "Faktów po Faktach" w TVN24 i TVN24+.

"Pańska misja mogłaby mieć motto: warto marzyć"

"Pańska misja mogłaby mieć motto: warto marzyć"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, TVN24

Sławosz Uznański-Wiśniewski jest już w Polsce. O to jak przebiegała jego podróż i co robił na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, polski astronauta pytany był przez zgromadzone na lotnisku Chopina dzieci. Chętnych do powitania członka załogi misji Axiom-4 nie brakowało.  

Sławosz Uznański-Wiśniewski powitany na lotnisku pytaniami od dzieci

Sławosz Uznański-Wiśniewski powitany na lotnisku pytaniami od dzieci

Źródło:
TVN24

Sławosz Uznański-Wiśniewski wrócił na Ziemię po 20 dniach w kosmosie. Nawet tak krótka wizyta znacząco wpływa na organizm. O tym, jakie zmiany zachodzą w ciele człowieka po powrocie z warunków mikrograwitacji, i jak je odwrócić, opowiadał w TVN24 profesor Jędrzej Antosiewicz z Zakładu Bioenergetyki i Fizjologii Wysiłku Fizycznego na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym.

Co z organizmem po pobycie w kosmosie. "Niektóre funkcje mogą się poprawić"

Co z organizmem po pobycie w kosmosie. "Niektóre funkcje mogą się poprawić"

Źródło:
TVN24