"Wyłączenie" atlantyckich prądów może przynieść niszczycielskie skutki

Źródło:
PAP
Wcześniej susza, teraz ekstremalne ulewy. Klimatolodzy: takie zjawiska będą coraz częstsze
Wcześniej susza, teraz ekstremalne ulewy. Klimatolodzy: takie zjawiska będą coraz częstsze Marta Kolbus/Fakty po Południu TVN24
wideo 2/13
Zmiany klimatu

Naukowcy ostrzegają przed ryzykiem poważnej zmiany cyrkulacji oceanicznej na Atlantyku. Mogłaby ona wywołać zakłócenia klimatyczne na nieobserwowaną wcześniej skalę.

Wśród 44 autorów listu, skierowanego do Nordyckiej Rady Ministrów, są między innymi profesor Michael Mann z USA, który przyczynił się do naukowego zrozumienia historycznych zmian klimatu w oparciu o dane dotyczące temperatur z ostatniego tysiąca lat. Pod listem podpisał się również niemiecki oceanograf profesor Stefan Rahmstorf, który specjalizuje się w badaniu związku klimatu i cyrkulacji oceanicznej. Klimatolodzy już od kilku lat zwracają uwagę, że globalne ocieplenie może drastycznie zmienić układ prądów na północnym Atlantyku, ale po raz pierwszy wystosowali ostrzeżenie bezpośrednio do rządów.

Zakłócenie cyrkulacji AMOC

Prądy morskie powstają w wodach oceanów dzięki różnicom w temperaturze, zasoleniu i gęstości wody. Woda ogrzana w okolicach równika płynie w stronę bieguna, ochładzając się po drodze, a wówczas jej większe zasolenie i gęstość sprawiają, że opada niżej i powraca ku równikowi, gdzie znów się ogrzewa. Dzięki temu na równiku jest chłodniej, a w regionach polarnych - cieplej. Żeby ten mechanizm sprawnie działał, konieczne są różnice w temperaturze i zasoleniu wody. Jeśli transport ciepła przez prądy morskie ustanie, regiony polarne będą się niebezpiecznie ogrzewać, a równikowe - ocieplać. Emisja gazów cieplarnianych podwyższa średnią temperaturę globu. Do Atlantyku spływa wówczas więcej słodkiej wody (z topniejących lodowców, zwłaszcza Grenlandii oraz z powodu bardziej nasilonych opadów). Zwiększony dopływ słodkiej wody może doprowadzić do "wyłączenia" atlantyckiej południkowej cyrkulacji wymiennej (Atlantic Meridional Overturning Circulation, AMOC). Jak piszą autorzy, seria badań naukowych przeprowadzonych w ciągu ostatnich kilku lat sugeruje, że ryzyko to było dotychczas znacznie niedoszacowane. Taka zmiana cyrkulacji oceanicznej miałaby niszczycielskie i nieodwracalne skutki, szczególnie dla krajów nordyckich, ale także dla innych części świata. Coraz więcej danych wskazuje, że region Arktyki ma kluczowe znaczenie dla regulacji klimatu na całej planecie. Pokrywa lodowa Grenlandii, lód Morza Barentsa, systemy wiecznej zmarzliny borealnej, subpolarny wir głębokowodny i atlantycka południkowa cyrkulacja wymienna (AMOC) są podatne na duże, wzajemnie powiązane, nieliniowe zmiany. AMOC, który jest dominującym mechanizmem transportu ciepła na północ w rejonie północnego Atlantyku, determinuje warunki życia wszystkich ludzi w regionie Arktyki i poza nim i jest coraz bardziej narażony na przekroczenie punktu krytycznego. Ryzyko przekroczenia punktu krytycznego jest realne - donoszą badacze. Średnia globalna temperatura znacznie szybciej może przekroczyć 2,5 st. C. Tym samym nie osiągnie się celu Porozumienia Paryskiego dotyczącego ograniczenia globalnego ocieplenia do wartości poniżej 2 st. C i utrzymanie go na poziomie 1,5 st. C.

Punkt krytyczny możemy osiągnąć w ciągu kilku następnych dekad

W raporcie Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) z roku 2023 z dużym przekonaniem stwierdzono, że prawdopodobieństwo nagłych lub nieodwracalnych zmian w systemie klimatycznym wzrośnie wraz z poziomem globalnego ocieplenia; rośnie też prawdopodobieństwo rzadkich dotychczas zjawisk, które są związane z potencjalnie bardzo dużymi negatywnymi skutkami. Niedawny raport Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) stwierdził, że "obecne dowody naukowe jednoznacznie popierają bezprecedensowe, pilne i ambitne działania klimatyczne w celu rozwiązania ryzyka punktów krytycznych systemu klimatycznego". W 2023 r. IPCC liczyło, że do 2100 r. cyrkulacja atlantycka nie załamie się gwałtownie - ale gdyby tak się stało, najprawdopodobniej "spowodowałoby to nagłe zmiany regionalnych wzorców pogody i miałoby duży wpływ na ekosystemy i działalność człowieka". Badania przeprowadzone od czasu ostatniego raportu IPCC sugerują, że wcześniej nie doszacowano tego ryzyka i że przekroczenie punktu krytycznego może być możliwe w ciągu kilku następnych dekad. Jednak mimo znaczących badań przeprowadzonych w tej dziedzinie prawdopodobieństwo takiego zdarzenia pozostaje wysoce niepewne. Autorzy listu otwartego chcą zwrócić uwagę na fakt, że możliwość załamania się cyrkulacji AMOC jeszcze w tym stuleciu nadal pozostaje otwarta. Jeszcze większe jest prawdopodobieństwo, że załamanie nastąpi w tym stuleciu, ale w pełni rozwinie się dopiero w następnym. Dlatego zagrożenie to powinno być traktowane poważnie. Nawet średnie prawdopodobieństwo zdarzeń o katastrofalnych wynikach wpływających na cały świat przez kolejne stulecia wymaga, by zrobić więcej dla zminimalizowania ryzyka.

Globalne ociepleniePAP/Maciej Zieliński

Ekstremalne warunki pogodowe

W przypadku krajów nordyckich skutki prawdopodobnie byłyby katastrofalne, w tym znaczne ochłodzenie w regionie, podczas gdy otaczające regiony ociepliłyby się. W ten sposób powiększyłaby się i pogłębiła "zimna plama", która już rozwinęła się nad subpolarnym Oceanem Atlantyckim. To prawdopodobnie doprowadziłoby do niespotykanych dotąd ekstremalnych warunków pogodowych. Chociaż wpływ na wzorce pogodowe, ekosystemy i działalność człowieka wymaga dalszych badań, zmiany prawdopodobnie zagroziłyby rolnictwu w północno-zachodniej Europie. Wiele dalszych skutków prawdopodobnie będzie odczuwalnych na całym świecie, w tym przesunięcie pasów opadów tropikalnych, zmniejszone pochłanianie dwutlenku węgla przez oceany (a tym samym szybszy wzrost jego poziomu w atmosferze), jak również znaczny dodatkowy wzrost poziomu morza, szczególnie wzdłuż amerykańskiego wybrzeża Atlantyku oraz "wstrząs" dla morskich ekosystemów i rybołówstwa. Uznając, że nie da się zaadaptować do tak poważnej katastrofy klimatycznej, autorzy wzywają Radę Ministrów Nordyckich do zainicjowania oceny tego znaczącego ryzyka dla krajów nordyckich i podjęcia kroków w celu zminimalizowania tego ryzyka w jak największym stopniu. Może to obejmować wykorzystanie silnej międzynarodowej pozycji krajów nordyckich w celu zwiększenia nacisku na większą pilność i priorytet w globalnych wysiłkach na rzecz jak najszybszej redukcji emisji tak szybko, jak to możliwe, aby pozostać blisko celu 1,5 st. C określonego w Porozumieniu Paryskim.

Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje na świecie PAP/Adam Ziemienowicz, Maciej Zieliński

Autorka/Autor:anw

Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Przed nami słoneczny, ale chłodny weekend. Temperatura maksymalna sięgnie miejscami zaledwie 10 stopni Celsjusza. - To nie będzie pogoda na letnie ubrania - powiedział Tomasz Wasilewski, prezenter tvnmeteo.pl.

Czeka nas pogoda "fajnie wyglądająca przez okno"

Czeka nas pogoda "fajnie wyglądająca przez okno"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Miłośnicy astronomii będą mieli okazję w czasie najbliższych nocy zobaczyć na niebie Drogę Mleczną. Jak przekazał Karol Wójcicki, autor profilu "Z głową w gwiazdach", warunki będą naprawdę sprzyjające.

"Przed nami najlepszy weekend w roku"

"Przed nami najlepszy weekend w roku"

Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed burzami. W mocy są też alarmy przed przymrozkami, które spodziewane są w nocy i nad ranem. Sprawdź, gdzie należy uważać.

Dwa zagrożenia ze strony pogody. IMGW ostrzega

Dwa zagrożenia ze strony pogody. IMGW ostrzega

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Na hawajskiej wyspie Oahu odkryto mięsożerny gatunek gąsienicy. Porusza się po pajęczynach, żywiąc się uwięzionymi owadami. Nazwano ją "kolekcjonerką kości", bo kamufluje się przed pająkami, które chętnie by ją zjadły, "ubierając" się w szczątki martwych owadów.

Nazwano ją "kolekcjonerką kości". Odkryto mięsożerną gąsienicę

Nazwano ją "kolekcjonerką kości". Odkryto mięsożerną gąsienicę

Źródło:
Reuters, AP News, science.org

Pogoda na jutro. W nocy termometry pokażą miejscami zero stopni, przy gruncie będzie jeszcze mniej. Sobota 26.04 zapowiada się słonecznie. Aura korzystnie wpłynie na nasze samopoczucie.

Pogoda na jutro - sobota 26.04. Zimna noc, miejscami możliwe mgły

Pogoda na jutro - sobota 26.04. Zimna noc, miejscami możliwe mgły

Źródło:
tvnmeteo.pl

W świetle najnowszych wyliczeń amerykańskiego modelu meteorologicznego GFS wyraźnie widać, że początek majówki będzie przyjemny, choć umiarkowanie ciepły. Potem w pogodzie ma zadziać się więcej.

Pogoda na majówkę. Co pokazuje amerykański model

Pogoda na majówkę. Co pokazuje amerykański model

Źródło:
TVN24+

Archeolodzy odkryli w Peru szczątki zmarłej pięć tysięcy lat temu kobiety. Zdaniem ekspertów prawdopodobnie należała do wyższych sfer w kulturze Caral, która rozwijała się tam równolegle ze starożytnym Egiptem czy Chinami.

Niezwykłe znalezisko w Peru. "To ważny pochówek"

Niezwykłe znalezisko w Peru. "To ważny pochówek"

Źródło:
Reuters, PAP

Mieszkańcy południowych regionów Polski powinni dziś uważnie obserwować niebo - mówią synoptycy. Najbliższe godziny mogą przynieść tam kolejne porcje obfitych opadów deszczu. O szczegółach opowiada Tomasz Wasilewski, prezenter tvnmeteo.pl.

"Uważnie patrzyłbym w niebo. To jeszcze nie koniec tych opadów"

"Uważnie patrzyłbym w niebo. To jeszcze nie koniec tych opadów"

Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW

Ogromny wir pojawił się w czwartek w Krzyżowicach w województwie śląskim. Po południu nad jedną z dróg utworzył się lej, który w efektowny sposób unosił masy piasku nad ziemią.

Gigantyczna kolumna piachu wirowała nad drogą w Krzyżowicach

Gigantyczna kolumna piachu wirowała nad drogą w Krzyżowicach

Źródło:
tvnmeteo.pl

Ponad 200 razy interweniowały polskie służby w związku ze skutkami intensywnych opadów deszczu i burz, jakie przechodziły w ostatnich godzinach nad Polską. Jak przekazał TVN24 rzecznik Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej zgłoszenia nie dotyczyły żadnych poważnych zdarzeń.

"Odnotowaliśmy podtopienia dróg, podtopienia budynków"

"Odnotowaliśmy podtopienia dróg, podtopienia budynków"

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW, Bielskie Drogi, tvnmeteo.pl

Ogromny bolid pojawił się nad brazylijskim stanem Rio Grande do Sul. Według lokalnych ekspertów mógł to być największy zarejestrowany meteor w tym regionie. Obecnie trwają poszukiwania jego szczątków.

Niezwykły przelot kosmicznej skały. Na kilka sekund noc zamieniła się w dzień

Niezwykły przelot kosmicznej skały. Na kilka sekund noc zamieniła się w dzień

Źródło:
CNN, TVN24, G1 Globo

Objawy pojawiają się przeważnie od 6 do 12 godzin od momentu zatrucia. Większość pacjentów początkowo uskarża się na biegunkę, wymioty i ból głowy, u części występuje nadmierne pocenie się, odrętwienie czy ból w obrębie mięśni i stawów. Później dochodzą dziwniejsze objawy: metaliczny, palący smak w ustach czy poczucie, że ciepłe powierzchnie są lodowato zimne. Skóra zaczyna intensywnie swędzieć, serce nieregularnie bije. Większość objawów utrzymuje się przez kilka dni, ale niektóre mogą prześladować pacjentów przez tygodnie lub miesiące, niekiedy dłużej. Czasami wracają one ze wzmożoną siłą, na przykład po spożyciu alkoholu.

Jesz kolację na wakacjach, czujesz metaliczny posmak, a potem jest tylko gorzej

Jesz kolację na wakacjach, czujesz metaliczny posmak, a potem jest tylko gorzej

Źródło:
TVN24+

Od soboty turyści ponownie będą mogli zwiedzać Jaskinię Mroźną w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach. Każdego roku to miejsce jest zamykane na okres zimowy, który przypada na okres od 1 listopada od 25 kwietnia. W tym czasie służy jako schronienie dla zimujących nietoperzy.

Duża atrakcja polskiej części Tatr ponownie otwarta dla turystów

Duża atrakcja polskiej części Tatr ponownie otwarta dla turystów

Źródło:
PAP, TPN

Blisko 156 milionów Amerykanów żyje na obszarach, gdzie powietrze zawiera niebezpieczne dla zdrowia stężenie zanieczyszczeń - wynika z najnowszego raportu Amerykańskiego Stowarzyszenia ds. Schorzeń Płuc. Prócz niepokojących danych eksperci zwracają też uwagę na ostatnie decyzje amerykańskiej administracji, które mogą pogłębić problem walki ze smogiem.

Przybyło osób, które oddychają powietrzem pełnym szkodliwych substancji

Przybyło osób, które oddychają powietrzem pełnym szkodliwych substancji

Źródło:
ALAS, PAP, THE Guardian, NPR, CBS News

Ulewy spowodowały zejście osuwiska w środkowym Ekwadorze. Jak podały lokalne media, ruchome masy ziemi uszkodziły kilkanaście domów, a 50 osób zostało ewakuowanych. Osuwisko spowodowało także konieczność zamknięcia biegnącej w pobliżu autostrady E30.

Domy pękły na pół, w jezdni otworzyły się głębokie szczeliny

Domy pękły na pół, w jezdni otworzyły się głębokie szczeliny

Źródło:
Ecuavisa, laprensa.com.ec

Dwa duże pożary szaleją w środkowym Izraelu. Ogień zniszczył domy w niektórych miejscowościach, konieczne były ewakuacje. Wiatr kieruje płomienie w kierunku Jerozolimy. Jak podały lokalne media, w walce z żywiołem rannych zostało trzech strażaków.

Dwa pożary zmierzają w stronę Jerozolimy. Ewakuacje, nieprzejezdne drogi

Dwa pożary zmierzają w stronę Jerozolimy. Ewakuacje, nieprzejezdne drogi

Źródło:
Reuters, The Jerusalem Post

Trzęsienie ziemi zakłóciło program na żywo w jednej z tureckich stacji telewizyjnych. Wstrząsy o magnitudzie 6,2 zatrzęsły całym studiem nagraniowym. Jak podał prowadzący, aktywność sejsmiczna była wyczuwalna już wcześniej.

Zamieszanie w programie na żywo. Nagranie

Zamieszanie w programie na żywo. Nagranie

Źródło:
Reuters, Ekol TV, tvnmeteo.pl

Po środowym trzęsieniu o magnitudzie 6,2 Stambuł nawiedziła seria wstrząsów wtórnych. Chociaż pierwsza ocena skutków wykazała, że nie doszło do poważnych uszkodzeń, trzęsienia wywołały panikę wśród mieszkańców miasta. Około 150 osób doznało obrażeń podczas wyskakiwania z trzęsących się budynków.

Trzęsienie ziemi w Turcji. Ludzie wyskakiwali w panice

Trzęsienie ziemi w Turcji. Ludzie wyskakiwali w panice

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, EMSC, PAP, BBC, TGRT

Pożar wybuchł we wtorek na terenie amerykańskiego stanu New Jersey. Z powodu rozprzestrzeniającego się ognia ewakuowano ponad trzy tysiące osób, zamknięto też odcinek jednej z najruchliwszych autostrad.

Ewakuowano ponad trzy tysiące osób, zamknięto ruchliwą autostradę

Ewakuowano ponad trzy tysiące osób, zamknięto ruchliwą autostradę

Źródło:
PAP, Reuters, CNN

We wtorek doszło do erupcji najwyższego wulkanu w Europie. Tryskająca z krateru lawa rozświetliła nocne niebo. Etna znów niepokoi mieszkańców Sycylii.

Nocny pokaz potęgi natury. Etna znów przypomina o sobie

Nocny pokaz potęgi natury. Etna znów przypomina o sobie

Źródło:
Reuters, lasicilia.it, ilmeteo.it

Chiny rozważają budowę elektrowni jądrowej na Księżycu. Miałaby ona zasilać Międzynarodową Stację Badawczą na Księżycu (ILRS), projekt powstający pod egidą chińskiej i rosyjskiej agencji kosmicznej.

Chiny z Rosją chcą zbudować elektrownię jądrową na Księżycu

Chiny z Rosją chcą zbudować elektrownię jądrową na Księżycu

Źródło:
Reuters, PAP

Fala upałów nawiedziła Pakistan. We wtorek w największym mieście tego kraju - Karaczi - temperatura sięgnęła 41 stopni Celsjusza. Władze ostrzegają przed spiekotą, która może zagrażać zdrowiu i życiu.

"Jest piekielnie gorąco". Ponad 40 stopni na termometrach

"Jest piekielnie gorąco". Ponad 40 stopni na termometrach

Źródło:
Reuters, thenews.com.pk, arynews.tv

Sonda Lucy przesłała na Ziemię zdjęcia asteroidy 52246 Donaldjohanson. Naukowców zaskoczyły jej wymiary - obiekt był tak długi, że sonda miała problem z uwiecznieniem go w całości. To ostatni przystanek w drodze do ostatecznego celu misji.

Bliskie spotkanie z "kosmicznym kręglem". Lucy nadaje na Ziemię

Bliskie spotkanie z "kosmicznym kręglem". Lucy nadaje na Ziemię

Źródło:
NASA, AP, tvnmeteo.pl

Ulewy nawiedziły w poniedziałek Nowy Orlean. W kilka godzin niektóre dzielnice i obszary podmiejskie znalazły się pod wodą, konieczne było zamknięcie części ulic. W ponad 4000 gospodarstw domowych wystąpiły przerwy w dostawie prądu.

"Nie widać, gdzie kończy się droga, a zaczyna kanał"

"Nie widać, gdzie kończy się droga, a zaczyna kanał"

Źródło:
NOLA, NWS New Orleans

Rekin zaatakował pływaka u wybrzeży Izraela. Jak podały lokalne media, zwierzę wciągnęło mężczyznę do wody, a ślad po nim zaginął. Szczątki odnaleziono dopiero po 24 godzinach. W historii kraju odnotowano zaledwie cztery przypadki ataków rekinów na ludzi.

Wyjątkowo rzadki atak rekina na Morzu Śródziemnym

Wyjątkowo rzadki atak rekina na Morzu Śródziemnym

Źródło:
BBC, The Jerusalem Post, tvnmeteo.pl

Władze i studenci amerykańskiej uczelni University of Richmond w Wirginii zmagają się ze skutkami ogromnej awarii prądu, po tym jak wąż dostał się do głównej elektrowni i spowodował tam zwarcie. W efekcie zasilanie straciło kilkanaście budynków, a na kampusie odwołano zajęcia.

Na początku myśleli, że to żart. Wąż spowodował awarię na uniwersytecie

Na początku myśleli, że to żart. Wąż spowodował awarię na uniwersytecie

Źródło:
The Collegianur, WTVR

Na Kontakt24 otrzymaliśmy wyjątkowe nagrania z miejscowości Piaski w województwie mazowieckim. Nasz czytelnik zaobserwował tam zjawisko zwane wirem pyłowym.

Wir pyłowy na Mazowszu. "Wielkie zdziwienie"

Wir pyłowy na Mazowszu. "Wielkie zdziwienie"

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Dorośli również mogą zapadać na alergie. Jak wyjaśniają lekarze, mechanizmy obronne układu odpornościowego mogą aktywować się w każdym wieku. U niektórych osób rozwinięcie się alergii może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia.

Alergie mogą pojawiać się też u dorosłych. Na wiele sposobów

Alergie mogą pojawiać się też u dorosłych. Na wiele sposobów

Źródło:
CBS News, Penn Medicine News

Ciepło w święta i jeszcze chwilę po nich to ostatni etap kwietniowego lata. Co później czeka nas w pogodzie? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę pogody na 16 dni przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: możliwy powrót przymrozków

Pogoda na 16 dni: możliwy powrót przymrozków

Źródło:
tvnmeteo.pl