Strefa równikowa to jedna z pięciu stref klimatycznych, która obejmuje obszary położone między 20° szerokości geograficznej północnej i 20° szerokości geograficznej południowej. Strefa ta charakteryzuje się klimatem równikowym wybitnie wilgotnym, a występujące w niej ekosystemy są bardzo różnorodne.
● Ekosystem strefy równikowej stanowią głównie lasy tropikalne, jest zamieszkały przez liczne gatunki bezkręgowców i kręgowców – ptaki, ssaki, ryby, płazy i gady.
● Klimat równikowy jest jedną z pięciu głównych stref klimatycznych w klasyfikacji klimatów Wincentego Okołowicza.
● W strefie klimatów równikowych średnia temperatura wszystkich miesięcy przekracza 20 st. Celsjusza, a intensywność i pora występowania opadów uzależniona jest od odległości danego obszaru od równika.
Czym jest klimat równikowy?
Zgodnie z zestawieniem Wincentego Okołowicza – geografa, specjalisty w zakresie geomorfologii i klimatologii - klimat równikowy stanowi jedną z zasadniczych stref klimatycznych na Ziemi. Rozciąga się na obszary zlokalizowane między 20°S oraz 20°N. Cała strefa rozciąga się na Amerykę Środkową wraz z Morzem Karaibskim, północną część Ameryki Południowej, Afrykę między 15°N a 20°S, wyspę Madagaskar, Archipelag Malajski, Filipiny, północną Australię i wyspy Oceanii.
W strefie tej temperatura powietrza w żadnym miesiącu nie spada poniżej 20 stopni Celsjusza. Wraz z zwiększeniem odległości od równika zaobserwować można mniejszą ilość opadów. Za czynniki wyodrębniające klimaty w tej strefie przyjmuje się różnice w temperaturach oraz rozkład opadów. Wyróżnia się klimat:
równikowy wybitnie wilgotny – brak wyraźnej pory deszczowej, obejmuje tereny Kotliny Kongo, Niziny Amazonki, Archipelagu Malajskiego; podrównikowy wilgotny – kilka okresów deszczowych, opady poniżej 2000 mm, charakterystyczny dla Wyżyny Brazylijskiej, Gujany i części Australii; podrównikowy suchy – krótka pora deszczowa, opady do 1000 mm, występuje na terenach Wyżyny Brazylijskiej, północnej Australii, środkowej Afryki.
W strefie równikowej występuje największe promieniowanie słoneczne, ponieważ słońce znajduje się najbliżej szerokości geograficznej 0°. Roczne nasłonecznienie na tym obszarze wynosi 2200 kWh/m2, natomiast czas bezpośredniego padania promieni słonecznych to około 3000 godzin. Jest to również bardzo wilgotny obszar, ze względu na nieustanne parowanie podłoża oraz wilgoć przenoszoną przez pasaty. W wyniku konwekcji powstają chmury kłębiaste, które dają obfite, lecz przelotne opady deszczu.
ZOBACZ TEŻ: Albedo, co to jest i co wiemy o albedo Ziemi?
Czym jest las równikowy?
Ekosystem stanowi zestawienie ekologiczne składające się z grupy organizmów zintegrowanych relacjami troficznymi wraz ze środowiskiem, w obrębie którego przepływa energia oraz odbywa się obieg materii. W uproszczeniu układ ten stanowi połączenie biotopu i biocenozy.
Biom równikowy obejmuje lasy znajdujące się w strefie międzyzwrotnikowej. Na ich kształtowanie ma wpływ wysoka amplituda temperatur w ciągu roku i duża ilość opadów wyrównanych lub podzielonych w zależności od panującej w danym czasie pory. Wyróżnikiem lasów równikowych są drzewa liściaste, a nierzadko także drobnolistne i iglaste.
Fauna biomu jest niezwykle zróżnicowana. Las równikowy stanowi główną strefę życiową dla bezkręgowców. Spotkamy tu np. motyle o dwudziestopięciocentymetrowej rozpiętości skrzydeł i pająki. Las równikowy zamieszkują także kręgowce – małpy, jaguary, lamparty i tygrysy. Wśród ptaków należy natomiast wskazać papugi, tukany czy kolibry.
Źródła: zpe.gov.pl Biologia: słownik encyklopedyczny, Wydawnictwo Europa, 2001 Biologia: jedność i różnorodność, praca zbiorowa pod redakcją M. Maćkowiak i A. Michalak, Wydawnictwo Szkolne PWN, 2008 encyklopedia.pwn.pl Geografia Vademecum, J. Stasiak, Z. Zaniewicz, Wydawnictwo pedagogiczne OPERON, 2006
Źródło: zpe.gov.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock