Powstał atlas mózgu od życia płodowego do późnej starości. Przeanalizowano 125 tysięcy wyników badań

Źródło:
PAP, sciencedaily.com, nature.com
Choroba Alzheimera prowadzi do śmierci
Choroba Alzheimera prowadzi do śmierciShutterstock, tvnmeteo.pl
wideo 2/7
Schorzenia neurologiczne

Międzynarodowy zespół badaczy opracował analizę dotyczącą zmian zachodzących w mózgu człowieka od 15. tygodnia życia płodowego aż do późnej starości. W badaniach wykorzystano 125 tysięcy wyników rezonansów magnetycznych. Zdaniem naukowców analiza jest przełomowa, gdyż jako pierwsza obrazuje zmiany zachodzące w mózgu przez całe życie.

Specjaliści z projektu Developing Human Connectome Project, współpracujący z badaczami z różnych części świata, na łamach magazynu naukowego "Nature" dokładnie opisali zmiany, jakie zachodzą w ludzkim mózgu od 15. tygodnia życia płodowego do 100 lat.

Opracowane przez nich mapy powstały na bazie 125 tys. obrazów mózgu wykonanych metodą rezonansu magnetycznego.

Zapełniono lukę w badaniach

Jak zwrócili uwagę badacze, od 200 lat prowadzi się obserwacje rozwoju dzieci, tworząc wykresy z odpowiednim do wieku wzrostem, wagą, obwodem głowy czy innymi parametrami. Nie było jak dotąd podobnego ustandaryzowanego systemu, który opisywałby związane z wiekiem zmiany w mózgu. Tymczasem ma to szczególne znaczenie dla badania zaburzeń psychicznych i neurologicznych, na przykład choroby Alzheimera.

Przedstawiony właśnie BrainChart to krok w stronę zapełnienia tej luki, a przy tym obejmuje nie tylko dzieciństwo i młodość, ale całą długość życia człowieka.

Wykresy obrazują, jak ludzki mózg szybko rozszerza się we wczesnym okresie życia, a następnie powoli kurczy się wraz z wiekiem. Mapa pozwoliła także naukowcom potwierdzić oraz odkryć nowe przełomowe momenty w rozwoju mózgu, np. czas, w którym różne rejony mózgu osiągają dojrzałość.

Okazało się na przykład, że ważna dla różnego typu procesów i zaburzeń struktura zwana wyspą rośnie znacznie dłużej, niż uważano.

Przez całe życie

Badanie pokazało też, że objętość istoty szarej (tkanek tworzących korę mózgu) szybko rozwija się od połowy okresu płodowego, osiąga szczyt w wieku sześciu lat, aby potem powoli się zmniejszać.

W tym samym okresie silnie rozwija się także istota biała (unaczynione skupiska wypustek neuronów, które odgrywają ważną rolę na przykład w procesie uczenia się), której objętość osiąga maksimum w wieku 29 lat, a jej redukcja rozpoczyna się w wieku około 50 lat.

Ilość podkorowej istoty szarej odpowiedzialnej za kontrolę ciała i proste zachowania osiąga natomiast swój szczyt rozwoju w wieku 14 lat.

- Jednym z celów, które udało nam się osiągnąć w tym globalnym projekcie, było połączenie danych z całego okresu ludzkiego życia. Pozwoliło nam to zmierzyć bardzo wczesne, szybkie zmiany zachodzące w mózgu, a także jego regres zachodzący w miarę postępowania procesu starzenia się - powiedział prof. Richard Bethlehem z University of Cambridge.

Według badaczy z ich osiągnięcia będą mogli korzystać nie tylko inni naukowcy, lecz także lekarze analizujący zdjęcia mózgów pacjentów.

Przyda się w praktyce klinicznej

Osiągnięcie stało się możliwe m.in. dzięki postępom w technikach badań obrazowych. - Fizycy, głównie z zespołu profesora Jo Hajnala, w ciągu ostatnich 20-30 lat odmienili sposoby badania mózgów niemowląt i możemy teraz uzyskiwać wysokiej jakości obrazy - podkreślił prof. David Edwards, pediatra z King's College London.

Naukowcy mają nadzieję, że wyniki ich analiz posłużą jako rutynowe narzędzie kliniczne, podobnie jak to, którego używa się do badań wzrostu w pediatrii. Dzięki nim możliwe będzie także wcześniejsze wykrycie różnych schorzeń neurologicznych.

- Wykresy już zaczynają dostarczać interesujących informacji na temat rozwoju mózgu i naszym marzeniem jest to, że w przyszłości, gdy będziemy integrować więcej zbiorów danych i udoskonalać wykresy, mogą one ostatecznie stać się częścią rutynowej praktyki klinicznej. Można sobie wyobrazić, że są one wykorzystywane do oceny pacjentów przebadanych pod kątem schorzeń takich jak choroba Alzheimera, pozwalając lekarzom wcześniej dostrzec oznaki neurodegeneracji, dzięki porównaniu, jak szybko zmieniła się objętość mózgu pacjenta w porównaniu z rówieśnikami - podsumował Bethlehem.

Autorka/Autor:kw//rzw

Źródło: PAP, sciencedaily.com, nature.com

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Niedźwiedź zaatakował zbierającego grzyby mężczyznę na Słowacji. 63-latek poniósł śmierć - poinformowała w sobotę policja. Do zdarzenia doszło w lesie w okolicach Liptowskiego Mikułasza.

Zbierał grzyby, gdy zaatakował go niedźwiedź. Nie żyje 63-latek

Zbierał grzyby, gdy zaatakował go niedźwiedź. Nie żyje 63-latek

Źródło:
PAP, topky.sk, RDLP

Dziesięć lat temu na pokrytej wieloletnią zmarzliną Syberii pojawiły się tajemnicze kratery. Powstały w wyniku gigantycznych eksplozji. Naukowcy od dawna zastanawiali się, dlaczego takie kratery występują tylko w tym regionie. Wreszcie brytyjskim i hiszpańskim badaczom udało się rozwikłać zagadkę.

Eksplodujące kratery na Syberii. Rozwikłano ich zagadkę

Eksplodujące kratery na Syberii. Rozwikłano ich zagadkę

Źródło:
livescience.com

Pogoda na jutro, czyli na niedzielę 6.10. Noc przyniesie słabe opady deszczu i mżawki, a miejscami także i zamglenia. W dzień również będzie padać. Termometry pokażą maksymalnie 14 stopni.

Pogoda na jutro - niedziela, 6.10. Nocą popada deszcz i mżawka, w dzień do 14 stopni

Pogoda na jutro - niedziela, 6.10. Nocą popada deszcz i mżawka, w dzień do 14 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

W najbliższych dniach zapanuje pochmurna aura, pojawią się zamglenia i opady deszczu. W górach i na terenach podgórskich prognozowany jest halny. Tam w porywach wiatr może osiągać prędkość nawet 100 kilometrów na godzinę.

Zrobi się cieplej. Uwaga na bardzo silny wiatr - w górach powieje halny

Zrobi się cieplej. Uwaga na bardzo silny wiatr - w górach powieje halny

Źródło:
tvnmeteo.pl

W tym roku powodzie dotknęły 4,4 mln mieszkańców Afryki Zachodniej i Środkowej - donosi Organizacja Narodów Zjednoczonych. Z ich powodu zginęło co najmniej tysiąc osób. Przedłużająca się pora deszczowa spowodowała też w tej części kontynentu wzrost zachorowań na malarię.

Dwa miesiące i tylko pięć dni bez deszczu. Potworne konsekwencje przedłużającej się pory deszczowej

Dwa miesiące i tylko pięć dni bez deszczu. Potworne konsekwencje przedłużającej się pory deszczowej

Źródło:
PAP, ONZ

W czwartek do Tajwanu dotarł tajfun Krathon. Liczba ofiar śmiertelnych wzrosła do czterech, a około 700 osób zostało rannych. 20 tysięcy domów na wyspie wciąż nie ma prądu. W wyniku ulewnych opadów deszczu powstały osunięcia ziemi.

"Dziwna burza" zabiła cztery osoby

"Dziwna burza" zabiła cztery osoby

Źródło:
PAP, AFP

Trzęsienie ziemi zarejestrowano w niedzielę rano miejscowego czasu w pobliżu Wellington, stolicy Nowej Zelandii - poinformowała rządowa instytucja monitorująca aktywność sejsmiczną GeoNet. Dodała, że miało magnitudę 5,7.

Trzęsienie ziemi w pobliżu stolicy Nowej Zelandii

Trzęsienie ziemi w pobliżu stolicy Nowej Zelandii

Źródło:
Reuters, USGS

Podczas grzybobrania warto pamiętać o pewnych zasadach, które pozwolą nam bezpiecznie wrócić do domu z koszem smakowitych leśnych skarbów. Co zrobić, jeśli nie znamy jakiegoś grzyba, jak się ubrać do lasu i w nim nie zgubić?

"Starajmy się nie popaść w amok grzybobrania"

"Starajmy się nie popaść w amok grzybobrania"

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Zooplankton, czyli niewielkie organizmy zwierzęce zamieszkujące wodne ekosystemy, odżywia się bakteriami. Dlatego amerykańscy badacze chcieli go wykorzystać do walki z bakteriami kałowymi występującymi w wodach słodkich i słonych. Okazało się jednak, że bakterie kałowe nie "smakują" zooplanktonowi.

Zooplankton żywi się bakteriami, ale tych kałowych nie tknie

Zooplankton żywi się bakteriami, ale tych kałowych nie tknie

Źródło:
PAP, journals.asm.org

Półwysep Antarktyczny w ciągu ostatnich blisko 40 lat zazielenił się w dramatycznym tempie - donoszą brytyjscy naukowcy po przeanalizowaniu danych satelitarnych. Tylko w latach 2016-2021 proces ten przyspieszył o ponad 30 procent. Badacze zwracają też uwagę na pilną potrzebę głębszego zbadania tego problemu.

Mapy satelitarne pokazują, jak zazielenia się Antarktyda. "Poważne obawy"

Mapy satelitarne pokazują, jak zazielenia się Antarktyda. "Poważne obawy"

Źródło:
University of Exeter, tvnmeteo.pl

W ostatnich dniach pojawiły się doniesienia o możliwości zaobserwowania w weekend zorzy polarnej w Polsce. To za sprawą ostatniej aktywności rozbłysków słonecznych. Miniona noc przyniosła rozczarowanie. Jak będzie w nocy z soboty na niedzielę? Sprawdź najnowsze prognozy.

Co z zorzą polarną? "Nie pozostaje nic innego, jak tylko czekać"

Co z zorzą polarną? "Nie pozostaje nic innego, jak tylko czekać"

Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Pogoda w Tatrach w ostatnich dniach jest wymagająca. Ratownicy Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (TOPR) udzielili pomocy 16 turystom, poszkodowanym między innymi na Rysach. Wysoko w górach szlaki są oblodzone i zalega tam cienka warstwa śniegu.

Seria wypadków w Tatrach. "Nie poradzili sobie ze śniegiem i lodem"

Seria wypadków w Tatrach. "Nie poradzili sobie ze śniegiem i lodem"

Źródło:
PAP, TOPR

Na terenach na południu kraju wciąż usuwane są skutki wrześniowej powodzi. Kataklizm spowodował wiele szkód - czyha tam wiele zagrożeń, także dla naszego zdrowia. Dotyczy to również grzybów. Dlaczego nie powinniśmy ich tam zbierać? Tłumaczyła mykolog doktor habilitowana Marta Wrzosek.

"Szczególnie unikajmy tych miejsc". Gdzie nie zbierać grzybów

"Szczególnie unikajmy tych miejsc". Gdzie nie zbierać grzybów

Źródło:
PAP

Liczba ofiar śmiertelnych powodzi w Bośni i Hercegowinie, które były następstwem ulewnych opadów deszczu, wzrosła do 21. Jest kilkudziesięciu zaginionych. Wiele domów, dróg i mostów zostało zniszczonych, są miasta i wsie odcięte od świata.

Miasta i wsie odcięte od świata. "Żywioł wyrywał z ziemi całe domy z fundamentami"

Miasta i wsie odcięte od świata. "Żywioł wyrywał z ziemi całe domy z fundamentami"

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, PAP, N1, tv21.tv

Policja z miasta Sterling Heights nieopodal Detroit otrzymała nietypowe wezwanie od pewnej kobiety. Pod jej samochodem znajdował się ponadmetrowy aligator. Zdaniem funkcjonariuszy, gad był trzymany nielegalnie jako zwierzę domowe.

"Wszyscy mówili mi: pod twoim samochodem jest aligator"

"Wszyscy mówili mi: pod twoim samochodem jest aligator"

Źródło:
PAP, UPI, The Detroit News

W weekend w wyższych partiach Tatr należy spodziewać się opadów śniegu i deszczu. Warunki do uprawiania turystyki są trudne - na szlakach jest mokro, ślisko i błotniście. Tatrzański Park Narodowy zaleca rezygnację z wycieczek w wyższe partie gór.

W Tatrach może spaść śnieg. "Zachowajmy rozsądek"

W Tatrach może spaść śnieg. "Zachowajmy rozsądek"

Źródło:
PAP, TPN

Schronisko dla słoni, które położone jest w pobliżu miasta Chiang Mai w północnej Tajlandii, zostało całkowicie zalane przez wody powodziowe. Pracownikom rezerwatu udało się uratować większość zwierząt, ale niektóre z nich zostały porwane przez żywioł. Według władz Elephant Nature Park, to najgorsza powódź w historii tego regionu.

"To największa ewakuacja, jaką kiedykolwiek przeprowadziliśmy"

"To największa ewakuacja, jaką kiedykolwiek przeprowadziliśmy"

Źródło:
Reuters, Elephant Nature Park, CNN

Nowe dane dostarczone przez naukowców sugerują, że ekstremalne zjawiska typu El Nino będą w przyszłości dwa razy częstsze. Ostatnie badania nad starożytnym plantkonem potwierdziły to, co wcześniej pokazywały już modele klimatyczne.

Starożytny plankton ma nam coś do powiedzenia o przyszłości El Nino

Starożytny plankton ma nam coś do powiedzenia o przyszłości El Nino

Źródło:
PAP, WWF

Do 213 wzrosła liczba ofiar śmiertelnych huraganu Helene w Stanach Zjednoczonych. W kraju nadal ponad 700 tysięcy osób nie ma dostępu do prądu.

Zginęło ponad 200 osób, a naprawa szkód "potrwa lata"

Zginęło ponad 200 osób, a naprawa szkód "potrwa lata"

Źródło:
BBC, CNN, PoweOutage.us

Po gwałtownej pogodzie, jaką przyniósł nam wrzesień, nadeszła chwila spokoju. Czy październik pokaże nam bardziej przyjazne oblicze jesieni? O tym, jak w różnych modelach meteorologicznych rysują się kolejne tygodnie, opowiada synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

Czy czeka nas złota polska jesień? Synoptyk o najnowszych wyliczeniach modeli

Czy czeka nas złota polska jesień? Synoptyk o najnowszych wyliczeniach modeli

Źródło:
tvnmeteo.pl

Naukowcy odkryli nowy gatunek motyla z rodziny przeziernikowatych. Owad pochodzi z Ameryki Południowej, ale po raz pierwszy zaobserwowano go prawie 7000 kilometrów od miejsca pochodzenia, w Walii. Aby ustalić jego pochodzenie, badacze musieli przeprowadzić szeroko zakrojone śledztwo.

Ten motyl pochodzi z dżungli. Odkryto go w... walijskim salonie

Ten motyl pochodzi z dżungli. Odkryto go w... walijskim salonie

Źródło:
Natural History Museum

Voyager 2 stracił ważny instrument pomiarowy, jednak nie doszło do tego w wyniku kosmicznej katastrofy. NASA zdecydowała się na wyłączenie systemu badania plazmy z powodu kurczących się zapasów paliwa. Inżynierowie mają nadzieję, że dzięki temu misja Voyagera 2 się wydłuży.

Voyager 2 leci dalej, ale bez ważnego systemu

Voyager 2 leci dalej, ale bez ważnego systemu

Źródło:
NASA

W czwartek doszło do największego w tym cyklu rozbłysku słonecznego. Zjawisko zaliczone zostało do klasy X9.05 i, co istotne, doszło do niego w centralnej względem Ziemi części tarczy słonecznej. Oznacza to, że może on doprowadzić do powstania sporej burzy geomagnetycznej, a co za tym idzie, także zorzy polarnej.

Najsilniejszy rozbłysk na Słońcu w tym cyklu. Skierowany "prawie centralnie w stronę Ziemi"

Najsilniejszy rozbłysk na Słońcu w tym cyklu. Skierowany "prawie centralnie w stronę Ziemi"

Źródło:
Space Weather Live, "Z głową w gwiazdach", space.com

W środę Katalonię, region na północnym wschodzie Hiszpanii, nawiedziła fala intensywnych opadów deszczu, które miejscami przekroczyły 60 l/mkw. Nagła zmiana pogody była spowodowana przejściem zimnego frontu atmosferycznego.

Nawałnica przeszła przez Katalonię, mocno się ochłodziło

Nawałnica przeszła przez Katalonię, mocno się ochłodziło

Źródło:
Meteocat, ENEX

Po raz pierwszy w historii naukowcom udało się zmapować mózg dorosłego zwierzęcia, a konkretnie muszki owocowej. Kompletny skan organu mniejszego od główki szpilki zawiera dokładne połączenia blisko 140 000 neuronów. Świat nauki okrzyknął te badania przełomem w neuronauce, który pomoże nam zrozumieć działanie ludzkiego mózgu.

Dzięki tej mapie doświadczymy "lawiny odkryć w ciągu najbliższych kilku lat"

Dzięki tej mapie doświadczymy "lawiny odkryć w ciągu najbliższych kilku lat"

Źródło:
BBC, Science Daily, FlyWire, Nature

Tegoroczny początek Tygodnia Grubego Niedźwiedzia na Alasce został przyćmiony przez starcie, do którego doszło między dwoma niedźwiedziami uczestniczącymi w konkursie. Niedźwiedź z numerem 469 zaatakował niedźwiedzia z numerem 402, doprowadzając do jego śmierci. Start zawodów został opóźniony, a niedźwiedź-agresor wykluczony z konkursu.

Uczestnik konkursu na najgrubszego niedźwiedzia wykluczony z zawodów

Uczestnik konkursu na najgrubszego niedźwiedzia wykluczony z zawodów

Źródło:
NBC News, CNN, BBC, tvn24.pl

Ten spektakl mogli podziwiać tylko nieliczni. W środę na wąskim skrawku lądu naszej planety, między innymi na Wyspie Wielkanocnej, widoczne było obrączkowe zaćmienie Słońca. Widok "pierścienia ognia" przyciągnął wielu obserwatorów.

Na niebie pojawił się "pierścień ognia"

Na niebie pojawił się "pierścień ognia"

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl, timeanddate.com

Opady związane z huraganem Helene zdewastowały miasteczko Chimney Rock i jego okolice. Nakręcono tam takie filmy jak "Dirty Dancing" i "Ostatni Mohikanin".

Kręcono tam "Dirty Dancing". Helene zmieniła okolicę nie do poznania

Kręcono tam "Dirty Dancing". Helene zmieniła okolicę nie do poznania

Źródło:
USA Today, CNN, Asheville Citizen Times, tvnmeteo.pl

Stres związany ze schwytaniem w celach naukowych dotyka zarówno najmniejszych roślinożerców, jak i ogromne drapieżniki. Międzynarodowy zespół badawczy przeanalizował aktywność 42 gatunków po założeniu obroży GPS. Co ciekawe, ze stresem szczególnie dobrze radziły sobie zwierzaki, które na co dzień napotykały ślady ludzi..

Dzikie zwierzęta potrafią przyzwyczajać się do śladów ludzkiej obecności

Dzikie zwierzęta potrafią przyzwyczajać się do śladów ludzkiej obecności

Źródło:
phys.org

Ptasia grypa spowodowała śmierć 47 tygrysów w wietnamskich ogrodach zoologicznych. Jak podały lokalne media, to niejedyne drapieżniki, które zmarły na skutek zarażenia wirusem H5N1. Według danych WHO przypadki ptasiej grypy u ssaków są coraz częstsze.

Padło prawie 50 tygrysów. Przyczyną była ptasia grypa

Padło prawie 50 tygrysów. Przyczyną była ptasia grypa

Źródło:
Channel News Asia, CDC