Na kuli ziemskiej znajdują się miejsca, gdzie śnieg w formie pokrywy zalega przez cały rok, bez względu na występujące w tym obszarze warunki atmosferyczne. Miejsce takie nazywane jest granicą wiecznego śniegu lub linią wiecznego śniegu. Od czego zależy położenie i przebieg granicy wiecznego śniegu? Co wyznacza linia wiecznego śniegu? Czy gdzieś w Polsce znajduje się taka granica?
● Granica wiecznego śniegu to powierzchnia (a w przekroju pionowym linia, stąd synonimiczna nazwa - linia wiecznego śniegu) ograniczająca obszary, na których na przestrzeni całego roku opad śniegu jest wyższy niż powstający w wyniku topnienia i parowania ubytek śniegu.
● Przykładem linii wiecznego śniegu mogą być niektóre pasma górskie – na ich szczytach leży śnieg, mimo iż od dawna nie odnotowano w okolicy opadów śniegu.
● Jeżeli pozwala na to ukształtowanie rzeźby danego terenu, powyżej linii wiecznego śniegu mogą się tworzyć lodowce.
● Położenie granicy wiecznego śniegu zależy od średniej temperatury lata i ilości opadów atmosferycznych.
Definicja granicy wiecznego śniegu. Czym jest linia wiecznego śniegu
Co to jest granica wiecznego śniegu? Ogólna definicja mówi nam, że jest to granica, która oddziela obszary pokryte śniegiem od obszarów, które pokryte nim nie są. Termin ten wykorzystywany jest również do określenia rodzaju linii śniegu. Wyróżnia się stałe granice śniegu, czyli takie, które występują przez cały rok, a także linie sezonowe i regionalne. W zależności od różnorodnych czynników, wysokość linii i jej przebieg nie tylko się różnią, ale również zmieniają.
Położenie linii wiecznego śniegu zmienia się wraz z odległością od równika - na Grenlandii czy Antarktydzie schodzi do poziomu morza, w krajach polarnych granica wiecznego śniegu przebiega na wysokości od około 200 do 1000 m n.p.m. W Alpach wynosi około 3000 m n.p.m., w Himalajach osiąga 5000 m n.p.m., tymczasem w Andach linia wiecznego śniegu nie istnieje. Wnioskuje się, że przyczyną takiego stanu jest zmniejszenie intensywności opadów na tych obszarach. Na równiku, gdzie opady są duże, linia obniża się do ok. 4500–5000 m n.p.m.
Granica wiecznego śniegu w Tatrach?
Czy linia wiecznego śniegu występuje w Polsce? W naszym kraju także można zauważyć, że niektóre szczyty pokrywa śnieg widoczny o każdej porze roku. W Polsce również występuje linia wiecznego śniegu. Ciekawostką jest, że w ciągu setek tysięcy lat zwiększyła swoją wysokość o około 500 m n.p.m. Granica wiecznego śniegu w Tatrach przebiega obecnie - według różnych źródeł na wysokości od 2000 do 2800 m n.p.m. Szacuje się jednak, że w okresie plejstoceńskim znajdowała się sporo niżej – na wysokości około 1500 m n.p.m.
Co wpływa na wysokość granicy wiecznego śniegu
Jednym z czynników wpływających na występowanie i wysokość wiecznego śniegu jest szerokość geograficzna (przykłady przytoczyliśmy powyżej). Kolejnym czynnikiem jest odległość regionu od wybrzeża. Na terenach położonych w pobliżu wybrzeża opady śniegu występują częściej i są bardziej intensywne. Dodatkowo prądy oceaniczne powodują ocieplenie otaczającego lądu, co prowadzi do przesuwania się linii śniegu na duże wysokości. Zbocza zwrócone w stronę północną mają linię wiecznego śniegu na większej wysokości – na stoki oddziałuje mniejsze nasłonecznienie niż na zbocza skierowane na południe.
Pomiaru linii wieloletniego śniegu nie trzeba wykonywać na miejscu. Byłoby to bardzo utrudnione, dlatego do mierzenia wysokości granicy wiecznego śniegu wykorzystuje się nowoczesne technologie - zdjęcia satelitarne, zdjęcia lotnicze oraz kamery automatyczne. Mimo odległości wszystkie metody charakteryzują się wysokim poziomem dokładności, a do tego umożliwiają przeprowadzenie rewizji linii śniegu zgodnie z panującymi zmianami klimatu.
Czy globalne ocieplenie wpływa na linię wiecznego śniegu?
Stałe podnoszenie się średniej temperatury powietrza na świecie powoduje między innymi topnienie naturalnych lądolodów i lodowców, wzrost poziomu wód w morzach i oceanach, a także większą częstotliwość i natężenie występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych. Nie pozostaje bez wpływu również na granicę wiecznego śniegu. Linie wiecznego śniegu nie są ustalone i choć nie reagują na zmiany pogodowe w ciągu roku, zmiany globalnych temperatur wpływają na ich położenie we wszystkich częściach świata. Zaobserwowano też, że w niektórych górach w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat śnieg stopniowo zanika. To w konsekwencji powoduje, że obecna wysokość linii wiecznego śniegu jest wyższa niż tysiące lat temu o nawet 2000-4000 m n.p.m. Rosnące temperatury sprawiają, że granica wiecznego śniegu podnosi się, a lodowce stają się coraz mniejsze i ostatecznie całkowicie znikają.
ZOBACZ TEŻ: Albedo, co to jest i co wiemy o albedo Ziemi?
Źródła: Encyklopedia PWN worldatlas.com/articles/what-is-the-snow-line.html zpe.gov.pl/b/granica-wiecznego-sniegu/PEg47qUGr
Źródło: Encyklopedia PWN