Ganimedes to największy księżyc Jowisza i największy znany księżyc w Układzie Słonecznym

Źródło:
nasa
Zdjęcia Ganimedesa, największego księżyca w Układzie Słonecznym
Zdjęcia Ganimedesa, największego księżyca w Układzie SłonecznymNASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS
wideo 2/5
Najnowsze zdjęcia GanimedesaNASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS

Ganimedes to nie tylko największy księżyc Jowisza, ale i największy znany księżyc w całym Układzie Słonecznym. Jest także jedynym znanym satelitą w Układzie Słonecznym, który ma własne pole magnetyczne. Masa Ganimedesa jest dwa razy większa od masy ziemskiego Księżyca, natomiast powierzchnia 2,3 razy większa. Ten satelita swoimi rozmiarami przewyższa nawet Merkurego, który jest najmniejszą planetą w Układzie Słonecznym.

● Ganimedes jest największym księżycem Jowisza, który został odkryty w 1610 roku.

● Ganimedes jest jedynym księżycem, o którym wiadomo, że ma własne pole magnetyczne.

● Odkrycie Ganimedesa ostatecznie doprowadziło do zrozumienia, że ​​planety w naszym Układzie Słonecznym krążą wokół Słońca.

Odkrycie Ganimedesa

Galileusz odkrył Ganimedes 7 stycznia 1610 roku. Skonstruowaną przez siebie lunetę skierował na Jowisza i dostrzegł cztery obiekty, które stale zmieniają swoje położenie. Były nimi największe księżyce Jowisza, które zostały później nazwane galileuszowymi. To odkrycie doprowadziło do zrozumienia, że planety w naszym Układzie Słonecznym krążą wokół Słońca.

Pierwotnie księżyc Jowisza nazywano za pomocą systemu nazewnictwa Galileusza. Nazwę Ganimedes zaproponował sam odkrywca, jednak została ona przyjęta dopiero w XX wieku. Pochodzi ona od kochanka boga Zeusa z mitologii greckiej, który był synem Trosa i Kalliroe.

Badania i obserwacje Ganimedesa były prowadzone przez przelatujące przez układ Jowisza bezzałogowe sondy kosmiczne NASA: Pioneer 10 i 11, Voyager 1 i 2 oraz New Horizons. Wiele informacji na temat tego księżyca zebrała również amerykańska bezzałogowa sonda Galileo wystrzelona w 1989 roku, również przez agencję kosmiczną NASA. Jednym z najważniejszych odkryć tego statku kosmicznego było posiadanie przez Ganimedesa własnego pola magnetycznego. Najnowsze zdjęcia powierzchni tego księżyca zostały zrobione podczas przelotów w czerwcu 2021 roku przez sondę Juno NASA.

ZOBACZ TEŻ: Pierwsze takie zdjęcie od 20 lat. Ganimedes sfotografowany przez NASA

Budowa i charakterystyka Ganimedesa

Promień Ganimedesa ma 2631 km i jest największym księżycem w Układzie Słonecznym. Jest to lodowy księżyc, który w znacznym stopniu składa się z lodu wodnego.

Zestawienie rozmiarów Ziemi, Księżyca i Ganimedesa

Obserwacje wykonane za pomocą Teleskopu Hubble’a wskazują na istnienie wokół księżyca bardzo rozrzedzonej atmosfery, składającej się w niemal 100 proc. z tlenu. Napromieniowanie prowadzi do dysocjacji lodu powierzchniowego. Grawitacja Ganimedesa nie zatrzymuje uwalnianego lotnego wodoru i pozostawia tlen.

Atmosfera wokół Ganimedesa jest zbyt cienka, aby mogła podtrzymywać życie, które jest nam znane. Oprócz tlenu i wodoru znajdują się w niej śladowe ilości dwutlenku węgla i dwutlenku siarki. W 2021 astronomowie z ESA ujawnili pierwsze dowody na istnienie pary wodnej w atmosferze Ganimedesa, która powstaje w wyniku sublimacji lodu na lodowej powierzchni księżyca. Temperatura na jego powierzchni w ciągu dnia wynosi średnio -113 st. Celsjusza, a w nocy spada do -193 st. Celsjusza.

Skorupa Ganimedesa jest podzielona na ciemne, stare obszary, które są mocno usiane kraterami oraz nieco młodsze, jaśniejsze regiony odznaczające się strukturami powierzchniowymi związanymi z procesami tektonicznymi. Średnica większości kraterów przekracza 100 km. Wokół niektórych rozrzucony jest jasny materiał, który świadczy o tym, że niedawno (w skali geologicznej) w księżyc uderzył meteoryt.

Ocean na Ganimedesie
Ocean na Ganimedesie Ocean na Ganimedesie

Wnętrze księżyca ma zróżnicowaną budowę. Jądro jest małe i metaliczne, otoczone krzemianowym płaszczem, na którym znajdują się kolejne warstwy będące mieszaniną skał i lodu. Pod tą lodową skorupą prawdopodobnie znajduje się głęboki ocean lub kilka oceanów oddzielonych od siebie przez warstwy lodu.

Zewnętrzna powłoka lodowa Ganimedesa ma około 800 km grubości. Powierzchnia jest samym wierzchołkiem skorupy lodowej. Mimo tego, że składa się głównie z lodu, może zawierać domieszkę skał. Na swoich biegunach księżyc posiada czapy lodowe z lodu wodnego.

ZOBACZ TEŻ: Saturn ma więcej księżyców niż Jowisz. Właśnie odkryto dwadzieścia

Fragment powierzchni Ganimedesa (NASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS)
Fragment powierzchni Ganimedesa (NASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS)Fragment powierzchni Ganimedesa (NASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS)meteo

Magnetosfera Ganimedesa

Dzięki temu, że Ganimedes posiada płynne, metaliczne jądro komórkowe, generuje swoje własne dipolowe pole magnetyczne. Czyni go to jedynym księżycem w Układzie Słonecznym, które wytwarza własną magnetosferę.

ZOBACZ TEŻ: Na Ganimedesie jest słona woda. Otwierają się nowe możliwości szukania życia pozaziemskiego

Źródła: solarsystem.nasa.gov zpe.gov.pl Planety i księżyce, Robert Estalella, wydawnictwo: Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, 1993 Atlas Kosmosu. Księżyce Jowisza, Cykl: Atlas Kosmosu (tom 32), praca zbiorowa, wydawnictwo: Hachette Polska, 2022

Autorka/Autor:red.//am

Źródło: nasa

Źródło zdjęcia głównego: NASA/JPL/University of Arizona

Pozostałe wiadomości

Pogodę w nadchodzących dniach będzie kształtował "zgniły" wyż. Sprawi, że w kolejnych dniach w wielu miejscach będzie pochmurno i mglisto. Poranki okażą się mroźne, a w dzień temperatura ledwo przekroczy 10 stopni Celsjusza.

"Zgniły" wyż zawładnie Polską. Co to dla nas oznacza

"Zgniły" wyż zawładnie Polską. Co to dla nas oznacza

Źródło:
tvnmeteo.pl

Chmura przypominająca latający spodek zawisła nad szczytami. Została uchwycona na nagraniu przez pracownika Wysokogórskiego Obserwatorium Meteorologicznego IMGW-PIB na Kasprowym Wierchu.

Zjawiskowa chmura zawisła nad szczytami

Zjawiskowa chmura zawisła nad szczytami

Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro, czy na wtorek 5.11. Przed nami mroźna noc, pojawią się też mgły i zamglenia. Dzień przyniesie przeważnie pogodną aurę. Termometry pokażą maksymalnie 11 stopni.

Pogoda na jutro - wtorek, 5.11. Nocą w wielu regionach zetnie mróz

Pogoda na jutro - wtorek, 5.11. Nocą w wielu regionach zetnie mróz

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW wydał alarmy pierwszego stopnia. Synoptycy ostrzegają przed gęstymi mgłami, które mogą ograniczać widzialność. Kierowcy powinni uważać, bo warunki na drogach będą trudne. Sprawdź, gdzie będzie niebezpiecznie.

Kierowcy, tej nocy zachowajcie szczególną ostrożność

Kierowcy, tej nocy zachowajcie szczególną ostrożność

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Żubry przechodzą przez asfaltową drogę o poranku. Wędrówkę stada uchwycił na nagraniu Reporter24 pan Antoni. - Lubię sobie spacerować po lesie, a żubrami interesuje się, bo to gatunek, który prawie wyginął - powiedział.

"To stado może liczyć ze sto osobników albo jeszcze więcej"

"To stado może liczyć ze sto osobników albo jeszcze więcej"

Źródło:
Kontakt24

Ulewy nawiedziły w poniedziałek hiszpańską Katalonię. Gwałtowna aura spowodowała, że odwołano 70 połączeń lotniczych. W Barcelonie, gdzie przez pewien czas obowiązywały alarmy najwyższego, czerwonego stopnia, częściowo zalane zostało lotnisko.

Zwały ziemi i błota na autostradach, był czerwony alert

Zwały ziemi i błota na autostradach, był czerwony alert

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, TVE, El Pais, tvnmeteo.pl, PAP

Dzisiejszy wieczór był kolejnym z rzędu, kiedy nad Polską dało się zaobserwować "kosmiczny pociąg". Zdjęcia i nagrania przelotu satelitów Starlink otrzymaliśmy na Kontakt24.

Przelot Starlinków. Wasze relacje

Przelot Starlinków. Wasze relacje

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, Z głową w gwiazdach

W oddali widziałem już zbliżającą się wodę. W ostatnim momencie przejechałem samochodem przez most. Widziałem ludzi i samochody niesione przez nurt - opowiadał w rozmowie z redakcją Kontaku24 pan Lech, który mieszka w hiszpańskiej Walencji. Trwa sprzątanie po katastrofalnych powodziach, które niecały tydzień temu nawiedziły południowo-wschodnią część kraju. Liczba ofiar śmiertelnych przekracza 200, zaginionych jest ponad tysiąc.

"Przejechałem przez most, który zawalił się dwie minuty później"

"Przejechałem przez most, który zawalił się dwie minuty później"

Źródło:
Kontakt24, Reuters, PAP, tvnmeteo.pl

Ochłodzenie, które przyszło do nas w weekend, pozostanie w Polsce na dłużej. Sprawdź długoterminową prognozę pogody przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: o cieple możemy na razie zapomnieć

Pogoda na 16 dni: o cieple możemy na razie zapomnieć

Źródło:
tvnmeteo.pl

Wyż, który w wielu miejscach kraju gwarantuje słoneczną pogodę, jednocześnie sprzyja uciekaniu ciepła do atmosfery. Dlatego noce i poranki w tym tygodniu będą zimne. Na wschodzie kraju chwyci kilkustopniowy mróz.

To będą mroźne poranki. Arktyczne zimno płynie do Polski

To będą mroźne poranki. Arktyczne zimno płynie do Polski

Źródło:
tvnmeteo.pl

Kilkanaście osób zostało rannych po tym, jak przez środkową część stanu Oklahoma przeszły gwałtowne burze i co najmniej kilka tornad. Zniszczone są liczne domy. W sześciu hrabstwach wprowadzono stan wyjątkowy.

Ranni, domy zrównane z ziemią. Przeszło co najmniej sześć tornad

Ranni, domy zrównane z ziemią. Przeszło co najmniej sześć tornad

Źródło:
PAP, Reuters, AP

Przemieszczająca się nad Atlantykiem burza tropikalna Patty, a razem z nią ulewy i silny wiatr, na początku tygodnia ma dotrzeć do Półwyspu Iberyjskiego. W niedzielę przeszła nad Azorami.

Burza tropikalna zmierza w kierunku Portugalii i Hiszpanii

Burza tropikalna zmierza w kierunku Portugalii i Hiszpanii

Aktualizacja:
Źródło:
SIC Noticias, NHC, IPMA

Co najmniej 10 osób zginęło w nocy z niedzieli na poniedziałek na indonezyjskiej wyspie Flores w rezultacie erupcji wulkanu. Lawa i popiół wulkaniczny zniszczyły część budynków.

Erupcja wulkanu, deszcz, błyskawice. Zabici i zniszczone budynki

Erupcja wulkanu, deszcz, błyskawice. Zabici i zniszczone budynki

Źródło:
PAP, Reuters, tvnmeteo.pl

Troje chińskich astronautów misji Shenzhou-18 powróciło na Ziemię po 192 dniach spędzonych na orbicie. Podczas jednego ze spacerów kosmicznych dwóch członków załogi ustanowiło rekord czasu spędzonego przez tajkonautów poza chińską stacją kosmiczną Tiangong.

Rekordowi astronauci wrócili na Ziemię

Rekordowi astronauci wrócili na Ziemię

Źródło:
PAP

Król Hiszpanii Filip VI i premier Pedro Sanchez odwiedzili w niedzielę zniszczoną przez powódź miejscowość Paiporta, położoną w prowincji Walencja. Ich obecność wywołała gwałtowną reakcję mieszkańców, którzy zaczęli rzucać w nich błotem.

"Mordercy". W stronę króla i premiera poleciało błoto

"Mordercy". W stronę króla i premiera poleciało błoto

Źródło:
Reuters

W słowackich Tatrach doszło w sobotę do śmiertelnego wypadku. Turyści z Polski próbowali zdobyć Gerlach tak zwaną Drogą Tatarki, ale - jak przekazali słowaccy ratownicy - nie posiadali odpowiedniego sprzętu i utknęli na szczycie. W niedzielę ratownicy przetransportowali ciało Polaka, który zginął prowadząc grupę na najwyższy szczyt w Tatrach.

Polscy turyści utknęli na Gerlachu. Zginęła jedna osoba

Polscy turyści utknęli na Gerlachu. Zginęła jedna osoba

Źródło:
PAP

W wyniku uderzenia pioruna w obóz dla uchodźców na północy Ugandy zginęło 14 osób, w tym 13 dzieci i jedna osoba dorosła - przekazała w niedzielę stacja BBC. 34 osoby zostały ranne. Według lokalnych mediów, ofiary śmiertelne uczestniczyły w nabożeństwie.

Piorun uderzył w obóz dla uchodźców. Nie żyje 13 dzieci i jeden dorosły

Piorun uderzył w obóz dla uchodźców. Nie żyje 13 dzieci i jeden dorosły

Źródło:
PAP, BBC

Trzęsienie ziemi nawiedziło w niedzielę Grecję - poinformowało Europejskie Śródziemnomorskie Centrum Sejsmologiczne (EMSC). Miało magnitudę 5,5.

Trzęsienie ziemi w Grecji

Trzęsienie ziemi w Grecji

Źródło:
Reuters

W Hiszpanii trwa sprzątanie po niszczycielskich powodziach, które dotknęły wschodnie i południowe regiony kraju. Na Kontakt24 otrzymaliśmy materiały z Walencji i okolicznych miejscowości, na których widać ogromną skalę zniszczeń.

"Świat jak w filmie postapokaliptycznym". Relacje Reporterów24 z zalanej Hiszpanii

"Świat jak w filmie postapokaliptycznym". Relacje Reporterów24 z zalanej Hiszpanii

Aktualizacja:
Źródło:
Kontakt24, RTVE, El Mundo, tvnmeteo.pl

Ulewy związane z pozostałościami supertajfunu Kong-rey nawiedziły południowo-zachodnią Japonię w sobotę. Miejscami w ciągu jednej doby spadło ponad 370 litrów wody na metr kwadratowy i doszło do podtopień. W mieście Matsuyama wydano nakaz ewakuacji prawie 190 tysięcy osób.

Dawny supertajfun wciąż groźny. Rekordowe opady, ewakuacja tysięcy osób

Dawny supertajfun wciąż groźny. Rekordowe opady, ewakuacja tysięcy osób

Źródło:
Reuters, The Japan Times

W Nowym Jorku ogłoszono stan suszy. Jak podały władze miasta, w październiku w aglomeracji zanotowano jedynie śladowe opady deszczu. Burmistrz apelował w sobotę do mieszkańców o oszczędzanie wody i błyskawiczne zgłaszanie jakichkolwiek awarii.

Burmistrz apeluje o krótsze kąpiele. "Matka Natura rządzi, musimy się dostosować"

Burmistrz apeluje o krótsze kąpiele. "Matka Natura rządzi, musimy się dostosować"

Źródło:
PAP, The Washington Post

Silna trąba wodna zawirowała nad australijskim Brisbane, uszkadzając część nabrzeża. W piątek nad wschodnim wybrzeżem kraju przechodziły burze, które oprócz turbulentnych podmuchów przyniosły także grad.

Potężna kolumna wody wyrosła nad miastem

Potężna kolumna wody wyrosła nad miastem

Źródło:
Reuters, ABC News

Rekordowy poziom zanieczyszczeń powietrza odnotowano w nocy z piątku na sobotę w 14-milionowym mieście Lahaur we wschodnim Pakistanie. W związku z utrzymującym się smogiem zajęcia sportowe w szkołach nie będą odbywać się na świeżym powietrzu, mieszkańcom zakazano używania riksz motorowych, wstrzymano prace budowlane.

"Nigdy wcześniej nie osiągnęliśmy poziomu 1000"

"Nigdy wcześniej nie osiągnęliśmy poziomu 1000"

Źródło:
PAP

Największy krokodyl na świecie żyjący w niewoli zmarł w sobotę w australijskim zoo. Według wyliczeń opiekunów miał co najmniej 110 lat. Stan jego zdrowia pogorszył się w połowie października.

Został wpisany do Księgi rekordów Guinnessa, "był naszym najukochańszym kumplem"

Został wpisany do Księgi rekordów Guinnessa, "był naszym najukochańszym kumplem"

Źródło:
PAP

Rekin zaatakował surfera na Hawajach, odgryzając mu nogę. Mimo poważnej rany mężczyźnie udało się dopłynąć do brzegu z jedynie niewielką pomocą innych plażowiczów. Do zdarzenia doszło w piątek rano.

Stracił nogę w ataku rekina, sam dopłynął do brzegu

Stracił nogę w ataku rekina, sam dopłynął do brzegu

Źródło:
Maui Now, Maui News, CBS News

NASA nawiązała kontakt z sondą Voyager 1 po kilkudniowej przerwie. Jak wyjaśniła agencja, do zerwania łączności doszło na skutek uruchomienia systemu awaryjnego urządzenia. Obecnie kontakt utrzymywany jest za pośrednictwem systemu, który ostatni raz był wykorzystywany w 1981 roku.

Nie działał od ponad czterech dekad. Teraz pełni kluczową rolę

Nie działał od ponad czterech dekad. Teraz pełni kluczową rolę

Źródło:
NASA, CNN, tvnmeteo.pl

Ta mgławica przypomina kształtem sylwetkę wilka, a może nawet wilkołaka. Nowe zdjęcie, na którym widać ten obłok gazu i pyłu, pokazało w czwartek Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).

Czarny wilk na niebie. Niesamowite zdjęcie

Czarny wilk na niebie. Niesamowite zdjęcie

Źródło:
PAP, ESO

Naukowcy ostrzegają przed ryzykiem poważnej zmiany cyrkulacji oceanicznej na Atlantyku. Mogłaby ona wywołać zakłócenia klimatyczne na nieobserwowaną wcześniej skalę.

"Wyłączenie" atlantyckich prądów może przynieść niszczycielskie skutki

"Wyłączenie" atlantyckich prądów może przynieść niszczycielskie skutki

Źródło:
PAP

Związane z ociepleniem klimatu wskaźniki zagrożenia dla zdrowia ludzi osiągnęły nowe rekordowe wartości - wynika z najnowszej edycji raportu Lancet Countdown on Health and Climate Change. Znacząco wzrosła między innymi liczba zgonów spowodowanych upałem wśród osób powyżej 65. roku życia. Eksperci alarmują, że z powodu zmian klimatycznych zdrowie człowieka jest narażone na niespotykane dotąd zagrożenia.

Liczby, które powinny nas niepokoić. "Rekordowe zagrożenie"

Liczby, które powinny nas niepokoić. "Rekordowe zagrożenie"

Źródło:
PAP, The Guardian, The Lancet

Dynia zawiera wiele cennych składników odżywczych, dlatego warto włączyć ją do diety. - Pomarańczowy kolor dyni jest wynikiem wysokiej zawartości w niej witaminy A i beta-karotenu, które korzystnie wpływają na wzrok, skórę, układ sercowo-naczyniowy oraz układ odpornościowy - przekonuje doktor Lizzy Davis z Wydziału Nauk o Żywieniu Uniwersytetu Alabama w Birmingham.

Trwa sezon na dynię. "To prawdziwa bomba odżywcza"

Trwa sezon na dynię. "To prawdziwa bomba odżywcza"

Źródło:
PAP