To nie człowiek, a natura doprowadziła do upadku cywilizacji. Zagadka Wyspy Wielkanocnej rozwiązana?

To nie ludzie winni są za degradację Wyspy Wielkanocnej

Wyspa Wielkanocna to symbol zagłady środowiska naturalnego przez człowieka. Najnowsze badania wskazują jednak, że to nie ludzie doprowadzili do katastrofy naturalnej na wysie. Bardzo prawdopodobne jest, że przyczyną upadku tamtejszej cywilizacji były naturalne warunki, jakie tam panowały.

W 1200 r n.e. do wybrzeży Wyspy Wielkanocnej (Rapa Nui) dobili Polinezyjczycy. Nieco ponad 500 lat później (w 1772 roku) pojawili się w tym rejonie Europejczycy. Niewiele wiadomo o historii Rapa Nui z okresu przed przybyciem Europejczyków.

Europejczycy "przywieźli" katastrofę?

Niektórzy naukowcy twierdzą, że na samym początku funkcjonowania społeczności na wyspie doskonale wykształcony był system klasowy, a ważnym elementem kultury stała się masowa produkcja charakterystycznych posągów zwanych moai.

Wytwarzanie monumentów pochłaniało ogromne ilości drewna, które tubylcy pozyskiwali z lasów palmowych. Karczowanie lasów, a także zabijanie zwierząt, które znajdowały się na wyspie, doprowadziło do katastrofy ekologicznej. W końcu zasoby naturalne nie były niewyczerpalne.

Kontynuując dominujące wśród naukowców hipotezy, apogeum katastrofy nastąpiło po przybyciu Europejczyków (około XVII - XVIII wieku). Wówczas na wyspie wybuchła wojna domowa. Rapa Nui chyliła się ku upadkowi. Umierało coraz więcej ludzi, odnotowywano coraz więcej przypadków kanibalizmu.

"Zaskakujące wyniki badań"

Okoliczności zagłady Wyspy Wielkanocnej są przedmiotem wielu dyskusji. Tym bardziej teraz, po opublikowaniu kolejnych wyników badań, w których mowa o tym, że kłopoty mieszkańców Wyspy Wielkanocnej zaczęły się już przed dotarciem Europejczyków.

Okazuje się, że Polinezyjczycy nie musieli mieć największego wpływu na degradację środowiska naturalnego. Główną przyczyną katastrofy była sama Matka Natura.

Nowe badania zakwestionowały dotychczasowe hipotezy. - Wyniki naszych badań były dla mnie naprawdę zaskakujące - powiedział jeden z autorów badania Thegn Ladefoged, antropolog z Uniwersytetu Auckland w Nowej Zelandii.

Badacze zauważyli, że z biegiem czasu mieszkańcy wyspy porzucali swoje mieszkania, przestali zajmować się żeglarstwem i uprawą roli i szukali schronienia w jaskiniach. Wówczas zaczęli wytwarzać obsydianowe groty.

Zdaniem ekspertów to właśnie ten moment sugeruje nadejście okresu wojen i niepokoju. Naukowcy postanowili więc przeanalizować próbki obsydianów, które znaleźli w sześciu siedliskach na wyspie.

Naturalne bariery rozwoju środowiska

Okazało się, że narzędzia produkowane były w każdym z miejsc w różnych okresach historycznych. Specjaliści w swoich badaniach opierali się również na analizie warunków naturalnych, które panowały w siedliskach. Dzięki temu zauważyli, że populacja Rapa Nui już od początku funkcjonowania na wyspie zmagała się z ogromnymi problemami.

Oznacza to, że mieszkańcy Wyspy Wielkanocnej na wstępie byli bez szans, a degradacja środowiska nie musiała być jedynym elementem, który doprowadził do upadku ich cywilizacji.

Tajemnicze posągi z Wyspy Wielkanocnej są słynne na całym świecie. W 2013 roku na plaży w Świnoujściu urządzono happening, w którym archeologowie wykopywali z ziemi pomnik przedstawiający moai.

Happening na plaży w Świnoujściu
Happening na plaży w Świnoujściu tvn24

Autor: kt/mk / Źródło: Live Science

Pozostałe wiadomości

Prognoza długoterminowa IMGW na nadchodzące miesiące. Co przyniesie nam jesień i początek zimy? Sprawdź najnowsze prognozy na październik, listopad i grudzień 2025 oraz styczeń 2026 roku.

Prognoza długoterminowa IMGW. Co mówi prognoza na zimę 2025/2026?

Prognoza długoterminowa IMGW. Co mówi prognoza na zimę 2025/2026?

Źródło:
IMGW

Pogoda na jutro, czyli na środę, 10.09. W nocy w dużej części kraju wystąpi małe i umiarkowane zachmurzenie, lokalnie popada słaby deszcz. W środę dominować będzie pogodna aura, choć z biegiem dnia chmur będzie przybywać.

Pogoda na jutro - środa, 10.09. Lokalne opady i mgły

Pogoda na jutro - środa, 10.09. Lokalne opady i mgły

Źródło:
tvnmeteo.pl

Sygnał GRB 250702B wywołał zdumienie wśród astronomów. Zarejestrowany na początku lipca tego roku wybuch promieniowania gamma trwał od 100 do 1000 razy dłużej niż większość tego typu zjawisk. Co więcej, powtórzył się kilkukrotnie, co nigdy wcześniej nie zostało zaobserwowane.

Nigdy wcześniej nie zarejestrowano takiego rozbłysku

Nigdy wcześniej nie zarejestrowano takiego rozbłysku

Źródło:
PAP, ESO

Niecodzienny gość zaskoczył mieszkańców Utrechtu. W miejskich kanałach pojawiła się foka, która przyciągnęła tłumy zaciekawionych osób.

"Akurat wybrała się aż do Utrechtu"

"Akurat wybrała się aż do Utrechtu"

Źródło:
Enex

Przez zachodnie Niemcy przeszły silne ulewy, które zalały drogi i budynki. Niektórzy mieszkańcy byli zmuszeni opuścić swoje domy.

Ulewy u naszych sąsiadów podtopiły miasta

Ulewy u naszych sąsiadów podtopiły miasta

Źródło:
Bild, fr.de

W środę czeka nas ciepły i przeważnie pogodny dzień. Prognozy wskazują jednak, że taka aura nie utrzyma się długo. Do Polski powrócą ciągłe i lokalnie intensywne opady deszczu, miejscami temperatura spadnie poniżej 20 stopni Celsjusza.

Zbliża się załamanie pogody. Kiedy przyjdzie?

Zbliża się załamanie pogody. Kiedy przyjdzie?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Noc z poniedziałku na wtorek była trudna dla mieszkańców południowego Luksemburga. Zmagano się z intensywnymi opadami, które zmieniły ulice w rwące potoki. Strażacy przeprowadzili setki interwencji, obowiązywały pogodowe alarmy najwyższego stopnia.

Woda porywała auta, te lądowały w ogrodach

Woda porywała auta, te lądowały w ogrodach

Źródło:
ENEX, Infos.rtl.lu

Gwałtowna burza przeszła przez hiszpańską prowincję Alicante. Wiatr był tak silny, że wyrywał drzewa z korzeniami. Porywy sięgały 100 kilometrów na godzinę.

Załamanie pogody w Hiszpanii. Wiatr wyrywał drzewa

Załamanie pogody w Hiszpanii. Wiatr wyrywał drzewa

Źródło:
ENEX, laverdad.es, lasprovincias.es

Ważący około 140 kilogramów dzik roztrzaskał szybę i wdarł się do domu położonego w hrabstwie Lee na Florydzie. Jak poinformowali policjanci, zwierzę wpadło w szał i siało spustoszenie.

Dzik rozbił szybę i wdarł się do domu. Nagranie

Dzik rozbił szybę i wdarł się do domu. Nagranie

Źródło:
13abc.com,WFTX

Burze przetoczyły się w poniedziałek przez Polskę. W związku z trudną sytuacją pogodową strażacy interweniowali ponad 400 razy. Ich działania polegały głównie na usuwaniu połamanych gałęzi i wypompowywaniu wody z zalanych terenów. Najwięcej zgłoszeń odnotowano w Małopolsce.

"Wody było po kolana". Powalone drzewa, setki interwencji

"Wody było po kolana". Powalone drzewa, setki interwencji

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, powiatsuski24.pl, TVN24

Trzęsienie ziemi odnotowano we wtorek tuż po północy w pobliżu greckiej wyspy Eubea. Miało magnitudę 5,2. Wstrząsy odczuwalne były w Atenach.

Trzęsienie ziemi w Grecji. Było odczuwalne w Atenach

Trzęsienie ziemi w Grecji. Było odczuwalne w Atenach

Źródło:
USGS, ekathimerini.com, greekreporter.com, Reuters

Lej kondensacyjny został zaobserwowany w Marklowicach (woj. śląskie) podczas poniedziałkowej burzy. Nie była to jednak typowa trąba powietrzna, tworząca się wysoko nad naszymi głowami.

Nietypowy lej zawirował nad Górnym Śląskiem

Nietypowy lej zawirował nad Górnym Śląskiem

Źródło:
Polscy Łowcy Burz, tvnmeteo.pl

Owady masowo giną nie tylko w miejscach zamieszkanych przez ludzi. Badając niemal nietknięte przez człowieka łąki w Kolorado, amerykański naukowiec odkrył, że liczebność insektów także drastycznie spada. Zasugerował, co może być tego przyczyną.

Praktycznie nie ma tu ludzi. Mimo to owady masowo giną

Praktycznie nie ma tu ludzi. Mimo to owady masowo giną

Źródło:
phys.org, ESA Journals

Pies policyjny, który wabił się Archer, zmarł w nagrzanym radiowozie. - Można było uniknąć tej tragedii - powiedział Reed Mahuna, tymczasowy komendant Hawajskiego Departamentu Policji.

Pies zmarł w nagrzanym radiowozie. "Był naszym partnerem, obrońcą"

Pies zmarł w nagrzanym radiowozie. "Był naszym partnerem, obrońcą"

Źródło:
Hawaiʻi Police Department, WSAW

W poniedziałek w Dąbrowie Górniczej w województwie śląskim doszło do pożaru domu jednorodzinnego. Jak poinformowała straż pożarna, przypuszczalną przyczyną było trafienie piorunem.

Pożar domu na Śląsku. Miał tam trafić piorun

Pożar domu na Śląsku. Miał tam trafić piorun

Źródło:
KM PSP Dąbrowa Górnicza, tvnmeteo.pl

Zapora położona w południowej części Meksyku przekroczyła swoją maksymalną pojemność. Z powodu zagrożenia powodzią władze zarządziły ewakuację mieszkańców okolicznych terenów.

Woda wylewa się z zapory, jest ryzyko powodzi. Nagranie

Woda wylewa się z zapory, jest ryzyko powodzi. Nagranie

Źródło:
Reuters, elimparcial.com

Prawie 30 stopni Celsjusza wskażą termometry na południu Polski. Czego jeszcze spodziewać się w kolejnych 16 dniach w pogodzie? Autorską prognozę długoterminową na najbliższy czas przygotował nasz synoptyk i prezenter Tomasz Wasilewski. Sprawdź, czego się spodziewać.

Pogoda na 16 dni: w Polsce cieplej niż w Hiszpanii

Pogoda na 16 dni: w Polsce cieplej niż w Hiszpanii

Źródło:
tvnmeteo.pl

Do wschodniego wybrzeża Azji dotarła burza tropikalna Tapah, która przyniosła silny wiatr i ulewy. W chińskiej prowincji Guangdong ewakuowano kilkadziesiąt tysięcy osób, a w Hongkongu zamknięto szkoły i wstrzymano większość transportu publicznego.

Burza tropikalna uderzyła. Ewakuacje, paraliż komunikacyjny

Burza tropikalna uderzyła. Ewakuacje, paraliż komunikacyjny

Źródło:
Reuters, Xinhua

Hipopotam na jeziorze Buyo w Wybrzeżu Kości Słoniowej zaatakował łódź, doprowadzając do jej zatopienia. Na pokładzie znajdowały się kobiety i dzieci. Większość pasażerów utonęła.

Hipopotam zatopił łódź. Kilkanaście osób zginęło

Hipopotam zatopił łódź. Kilkanaście osób zginęło

Źródło:
PAP, CBS News

W niedzielę mogliśmy podziwiać wyjątkowe zjawisko astronomiczne - zaćmienie Księżyca. Było ono widoczne w Polsce. Zdjęcia otrzymaliśmy na Kontakt24.

Srebrny Glob? Nie, czerwony

Srebrny Glob? Nie, czerwony

Aktualizacja:
Źródło:
Kontakt24, timeanddate.com, tvnmeteo.pl

Niedźwiedź Okan z tureckiego ogrodu zoologicznego stał się bohaterem Internetu po tym, jak trafił do szpitala weterynaryjnego po najedzeniu się owoców. Zwierzę przeszło szczegółowe badania, które wykluczyły poważne problemy zdrowotne. Obecnie Okan czuje się dobrze, a opiekunowie ściśle kontrolują jego dietę, by zapobiec kolejnym problemom żołądkowym.

Najadł się owoców, dostał niestrawności, został celebrytą

Najadł się owoców, dostał niestrawności, został celebrytą

Źródło:
CNN

Surfer zginął na plaży w Sydney po ataku rekina. Mężczyzna został pogryziony przez zwierzę około 100 metrów od brzegu. Trwają poszukiwania osobnika, który miał spowodować wypadek. To drugi śmiertelny atak rekina w tym rejonie od ponad 60 lat.

Trwa obława na rekina, który zabił surfera

Trwa obława na rekina, który zabił surfera

Źródło:
CNN

Nad Kołobrzegiem pojawił się lej kondensacyjny. Zjawisko było widoczne przez kilka minut i uchwycono je na zdjęciach, które otrzymaliśmy na Kontakt24.

Lej kondensacyjny nad Kołobrzegiem

Lej kondensacyjny nad Kołobrzegiem

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Uszanki opanowały plażę San Carlos położoną w kalifornijskim mieście Monterey. Aby zapewnić bezpieczeństwo zarówno zwierzętom, jak i odwiedzającym, zdecydowano o zamknięciu miejsca.

Uszanki opanowały popularną plażę

Uszanki opanowały popularną plażę

Źródło:
ENEX, ksbw.com

Chińscy naukowcy stworzyli rośliny, które są w stanie ładować się światłem słonecznym i świecić w ciemności przez kilka godzin. Badacze uważają, że mogą one w przyszłości zastąpić małe lampki ogrodowe.

Rośliny jak z "Avatara". Świecą w ciemności różnymi kolorami

Rośliny jak z "Avatara". Świecą w ciemności różnymi kolorami

Źródło:
sciencedaily.com, CNN

W południowej Kalifornii wybuchł potężny pożar. Nazwano go Pyrite Fire. Ogień szybko się rozprzestrzeniał, przez co władze podjęły decyzję o ewakuacji części mieszkańców.

Pożar trawi Kalifornię. Zarządzono ewakuację

Pożar trawi Kalifornię. Zarządzono ewakuację

Źródło:
Los Angeles Times, CBS News

Monsunowe ulewy spowodowały powodzie w północnych Indiach, które w ostatnich dniach zabiły kilkadziesiąt osób. Władze były zmuszone relokować tysiące mieszkańców, a wielu lokalnych rolników straciło plony i dobytek życia.

Najgorsze powodzie od trzech dekad. "Wszystko przepadło"

Najgorsze powodzie od trzech dekad. "Wszystko przepadło"

Źródło:
The Guardian, The Hindu, Reuters

Japonia zmaga się ze skutkami tajfunu Peipah, który we wtorek nawiedził kraj. Żywioł, który obecnie jest już burzą tropikalną, uszkodził wiele budynków i ranił ponad 20 osób, w tym niektóre poważnie.

Tajfun blisko stolicy. Ranni, zdmuchnięte budynki

Tajfun blisko stolicy. Ranni, zdmuchnięte budynki

Źródło:
Reuters, NHK

Burze przetaczały się w piątek nad Polską. Jak przekazali strażacy, w całym kraju przeprowadzono 480 interwencji związanych z silnym wiatrem i intensywnymi opadami deszczu. Od naszych czytelników otrzymaliśmy materiały z załamania pogody.

Uszkodzone dachy, zalane ulice. Ponad 400 interwencji po burzach

Uszkodzone dachy, zalane ulice. Ponad 400 interwencji po burzach

Aktualizacja:
Źródło:
Kontakt24, Sieć Obserwatorów Burz, PAP