Motyle w Polsce - gatunki, długość życia, ciekawostki. Czym są motyle nocne?

Źródło:
„Atlas motyli krajowych”
Motyle z rodzaju Danaus
Motyle z rodzaju DanausShutterstock
wideo 2/6
Motyle z rodzaju DanausShutterstock

W Polsce żyje kilka tysięcy gatunków motyli. Stanowcza większość z nich to motyle nocne, czyli ćmy. To piękne owady, które można podziwiać w ich naturalnym środowisku. Gatunki, które żyją w Polsce, zachwycają kolorami.

● Na świecie żyje około 150 tysięcy gatunków motyli. ● Ciekawym motylem jest fruczak gołąbek, który nazywany jest polskim kolibrem. ● Dorosłe formy motyli zapylają rośliny.

Motyle to owady uskrzydlone, inaczej nazywa się je łuskoskrzydłymi. Najczęściej dzieli się je ze względu na porę występowania - motyle dzienne i motyle nocne, czyli ćmy. Motyle to bardzo liczna grupa owadów - motyle liczebnością wyprzedzają jedynie chrząszcze.

Motyle w Polsce pod ochroną

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 roku w sprawie ochrony gatunkowej na terenie Polski objętych ochroną ścisłą jest 20 gatunków motyli, a ochroną częściową - 16 gatunków.

Ile żyje motyl? 

Najczęściej około dwóch-trzech tygodni. Długość życia motyli jest zależna od gatunku. Są gatunki, które żyją zaledwie kilka dni oraz takie, które mogą przeżyć wiele miesięcy. Motyl to nie tylko ta najpiękniejsza postać, czyli imago. Poza tym są jeszcze stadia: jaja, gąsienice i poczwarki. 

Najpiękniejsze gatunki motyli w Polsce

Na całym świecie żyje około 150 tysięcy gatunków motyli, a w Polsce opisano około trzech tysięcy gatunków. Trzeba jednak podkreślić, że stanowcza większość polskich motyli to motyle nocne

Warto zwrócić uwagę na polskie nazwy motyli, które czasami są bardzo poetyckie. Często odnoszą się do ubarwienia gatunku, ale zdarza się, że również do jakiegoś charakterystycznego elementu wyglądu danego rodzaju motyla. Niektóre nazwy odnoszą się do siedlisk, inne do roślin żywicielskich, a jeszcze inne do zachowania danego gatunku.

Paź Królowej (Papilio machaon) Ma piękną, jaskrawą barwę i czerwone plamki na skrzydłach. Uważany jest za jeden z najpiękniejszych gatunków motyli na świecie i jednego z największych w Polsce. Jest to duży gatunek - rozpiętość skrzydeł dochodzi do sześciu-ośmiu centymetrów. W Polsce można go spotkać w zasadzie w całym kraju, wyjątkiem są tylko wysokie góry.

Motyl Paź Królowej (Papilio machaon)Shutterstock

Paź żeglarz (Iphiclides podalirius) Nazywany jest również witeziem żeglarzem i żeglarkiem. Ma jasnożółte skrzydła. Na tylnich można zauważyć charakterystyczne jasnoniebieskie i pomarańczowe plamy. Najczęściej zobaczysz go w sadach i na polanach.

Rusałka admirał (Vanessa atalanta) Przepiękny gatunek motyla, który jest bardzo często spotykany w Polsce. Na czarnych skrzydłach tego gatunku zobaczyć można pomarańczowe i białe plamy.

Rusałka pawik (Inachis io) Gatunek ten nazywany jest czasami pawim oczkiem. Ma czerwono-brunatne skrzydła z okami na każdym. W Polsce jest powszechnie spotykany.

Rusałka pokrzywnik (Aglais urticae) Czasami gatunek ten nazywany jest małym fuksem. Ma jaskrawo-czerwone skrzydła z czarną obwódką i niebieskimi plamkami. Ten piękny gatunek jest w Polsce pospolity.

Modraszek Arion (Maculinea arion) To niewielki motyl o rozpiętości skrzydeł do trzech-czterech centymetrów. Jego skrzydła są jasnoniebieskie z czarnymi plamami. Najłatwiej jest go spotkać na leśnych łąkach i pastwiskach.

Fruczak gołąbek (Macroglossum stellatarum) To gatunek motyla z rodziny zawisakowatych. Nie jest zbyt duży, ale ma krępą sylwetkę. Jest popularnie określany mianem polskiego kolibra, ponieważ spija nektar z kwiatów unosząc się w powietrzu. Jego gąsienica ma zieloną lub brązową barwę z niebieskim rogiem.

Zobacz polskiego kolibra w obiektywach Reporterów 24

Ćmy w Polsce

Motyle nocne to stanowcza większość spośród wszystkich motyli w Polsce. Ćmy kojarzą się raczej z szarymi i niezbyt pięknymi okazami, są jednak takie, które zachwycają swoim wyglądem. Przedstawiamy przykładowe gatunki polskich ciem.

Niedźwiedziówka kaja (Arctia caja) Przepiękna ćma. Jej przednie skrzydła są brązowe z białym deseniem, a tylne jasno lub ciemnopomarańczowe. Gąsienica jest wyjątkowo włochata i przyciąga uwagę.

Rolnica tasiemka (Noctua pronuba) Ma dość charakterystyczne ciemnożółte tylne skrzydła z czarną przepaską.

Bodzieniec bzowiak (Ourapteryx sambucaria) Piękna ćma o żółtych lub kremowych skrzydłach z oliwkowymi przepaskami.

Ciekawostki o motylach

Za największego motyla w Polsce uznawana jest zmierzchnica trupia główka, czyli ćma z rodziny zawisakowatych. Rozpiętość jej skrzydeł dochodzi do nawet 13-14 centymetrów. Swoją nazwę zawdzięcza rysunkowi na grzbiecie przypominającym trupią czaszkę. Co ciekawe, ten motyl nocny wydaje bardzo ciekawe dźwięki - gwiżdże, aby odstraszyć napastnika.

Kiedy się pojawiają motyle? To również zależy od gatunku. Niektóre zobaczyć można już wczesną wiosną. Jest jednak motyl, który pojawia się już w lutym - wiosennica porożyca.

Gdzie mieszkają motyle? W ciepłe miesiące najczęściej można je zobaczyć w ogrodach, na łąkach, polach. Zimą niektóre gatunki ruszają w podróż, a te które zostają przechodzą w stan nazywany dipauzą. To taki sen zimowy owadów. 

Motyle - co robią? Dorosłe motyle to bardzo pożyteczne owady, ponieważ przenoszą pyłek kwiatowy, więc zapylają rośliny. Gąsienice są natomiast potrzebne ptakom, które karmią nimi swoje potomstwo.

Swojego czasu dużym zainteresowaniem zaczęły cieszyć się motyle monarchy. Zasłynęły one z zamiłowania do dalekich podróży. Jesienią mogą one przelecieć nawet 2800 kilometrów.

CZYTAJ WIĘCEJ: Motyl, który leci 2800 kilometrów w poszukiwaniu snu

Gąsienice w Polsce

Motyle tylko niewielką część swojego życia spędzają w dorosłej postaci. Jednym ze stadiów rozwoju tego owada jest jednak gąsienica i tą ją często można zobaczyć. Gąsienice jedzą, aby móc zmienić się w pięknego motyla. Jedzą najczęściej rośliny, ale również grzyby czy mchy i porosty

Gąsienice przyjmują różne kolory i barwy. Wszystko po to, aby dobrze się zamaskować lub odstraszyć potencjalne drapieżniki. Zobaczyć można gąsienice pokryte włoskami czy kolcami, ale również takie, które są całkiem gołe. 

Zielone gąsienice ma wiele gatunków motyli. Są to między innymi rusałka admirał czy paź królowej.

Autorka/Autor:aw//mro

Źródło:  „Atlas motyli krajowych”

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Weekend w części kraju będzie upalny. Miejscami temperatura sięgnie nawet 33 stopni Celsjusza. Pojawią się też burze z wiatrem sięgającym w porywach do 80 kilometrów na godzinę.

Pogoda na weekend: czeka nas uderzenie upału

Pogoda na weekend: czeka nas uderzenie upału

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW wciąż ostrzega przed burzami. Alarmy pierwszego stopnia obowiązują we wschodniej części kraju do wieczora. Sprawdź, gdzie aura będzie groźna.

Ostrzeżenia IMGW w pięciu województwach

Ostrzeżenia IMGW w pięciu województwach

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

W czwartek u wybrzeży Manili zatonął filipiński tankowiec. W wyniku tego zdarzenia zginął jeden członek załogi. Na pokładzie znajdowało się 1,4 miliona litrów oleju opałowego. Jeśli całość ładunku przedostanie się do wody, może być to największa katastrofa ekologiczna w historii Filipin.

"Walka z czasem" u wybrzeży Filipin. Zginął członek załogi

"Walka z czasem" u wybrzeży Filipin. Zginął członek załogi

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, PAP

Pogoda na jutro, czyli na piątek 26.07. W nocy temperatura miejscami wyniesie zaledwie 11 stopni Celsjusza. Dzień przyniesie przeważnie małe i umiarkowane zachmurzenie, lokalnie może zagrzmieć.

Pogoda na jutro - piątek, 26.07. Nocą temperatura ledwie przekroczy 10 stopni

Pogoda na jutro - piątek, 26.07. Nocą temperatura ledwie przekroczy 10 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Włochy przygotowują się na uderzenie antycyklonu afrykańskiego Charon. Przyniesie on kolejną falę upałów z temperaturą sięgającą 40 stopni w miastach. Atak gorąca, który miał trwać do końca lipca, będzie nękać kraj także w sierpniu.

Kolejne uderzenie antycyklonu Charon. Jak długo potrwa fala upałów we Włoszech

Kolejne uderzenie antycyklonu Charon. Jak długo potrwa fala upałów we Włoszech

Źródło:
PAP, ilgiornale.it, milanopavia.news, ANSA

Do ponad 250 wzrosła liczba ofiar śmiertelnych osuwisk, które w poniedziałek zeszły w południowej Etiopii. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych w katastrofie mogło zginąć dwa razy więcej osób. W rejonie trwają akcje poszukiwawcze oraz ewakuacja mieszkańców.

Pod lawiną skał i ziemi mogło zginąć nawet 500 osób

Pod lawiną skał i ziemi mogło zginąć nawet 500 osób

Źródło:
Reuters, UN OCHA

Tajfun Gaemi przemieszcza się nad Tajwanem, niosąc za sobą burze, gwałtowne wichury i ulewne deszcze. Na wyspie zginęły co najmniej dwie osoby. Z powodu sztormu u wybrzeżu wyspy zatonął statek towarowy pod banderą Tanzanii. Trwa akcja poszukiwawcza załogi.

Gaemi szaleje na Tajwanie. Zatonął statek towarowy

Gaemi szaleje na Tajwanie. Zatonął statek towarowy

Źródło:
Reuters, PAP, BBC

Strażacy w Kalifornii walczą z kolejnym pożarem lasu, który wybuchł w środę w pobliżu miejscowości Chico. W obawie przed zagrożeniem życia lokalne władze ewakuowały mieszkańców.

Pożar opanowany w zaledwie trzech procentach, gaszenie może potrwać kilka dni

Pożar opanowany w zaledwie trzech procentach, gaszenie może potrwać kilka dni

Źródło:
Reuters, fire.ca.gov, San Franciso Chronicles

Waran z Komodo, największa współcześnie żyjąca jaszczurka, posiada cienką warstwę żelaza pokrywającą zęby - wynika z najnowszych badań. Zdaniem naukowców, ta dość nietypowa cecha pozwala mu skutecznie zabijać ofiary i zdobywać pożywienie.

Zęby warana z Komodo są pokryte żelazem

Zęby warana z Komodo są pokryte żelazem

Źródło:
Nature, phys.org, The Guardian

Płonie Park Narodowy Jasper w Kanadzie. W środę płomienie objęły swoim zasięgiem pobliski kurort, zmuszając mieszkańców i turystów do ewakuacji. Strażacy próbują opanować ogień, zanim dotrze on do krytycznej infrastruktury, w tym rurociągu transportującego produkty naftowe.

Płonie park narodowy i położony w nim kurort

Płonie park narodowy i położony w nim kurort

Źródło:
Reuters, CBC, Alberta Wildfire

Oceany stają się zbyt głośne dla zwierząt. Badania przeprowadzone przez australijskich naukowców wykazały, że dźwięki emitowane przez źródła antropogeniczne mogą zagłuszać naturalne odgłosy oceanu. Utrudnia to życie m.in. ostrygom, które mają problemy z kierowaniem się w optymalne miejsca do żerowania.

Hałas nie daje żyć mieszkańcom oceanów

Hałas nie daje żyć mieszkańcom oceanów

Źródło:
University of Adelaide, EEA

Po raz pierwszy w historii naukowcom udało się sfotografować planetę, która nie była wcześniej obserwowana z Ziemi. Dzięki Kosmicznemu Teleskopowi Jamesa Webba ich oczom ukazała się niezwykła egzoplaneta, sklasyfikowana jako super-Jowisz.

Ta planeta jest sześć razy cięższa niż Jowisz. Naukowcom udało się ją sfotografować

Ta planeta jest sześć razy cięższa niż Jowisz. Naukowcom udało się ją sfotografować

Źródło:
PAP, mpia, National Geographic

Naukowcy opisali "nowe El Nino" - anomalię pogodową kształtującą pogodę na świecie. Pojawia się na Pacyfiku nieopodal Australii i ma wpływ na całą półkulę południową. Jak twierdzą badacze, odkrycie może pomóc w tworzeniu dokładniejszych modeli klimatycznych i prognozowaniu pogody.

Naukowcy odkryli "nowe El Nino"

Naukowcy odkryli "nowe El Nino"

Źródło:
University of Reading, tvnmeteo.pl

Lej kondensacyjny, czyli zalążek trąby powietrznej, pojawił się w środę w Pszczynie (województwo śląskie). Nagranie, na którym widać chmurę w kształcie leja zniżającą się ku ziemi, otrzymaliśmy na Kontakt 24.

Zalążek trąby powietrznej na Śląsku

Zalążek trąby powietrznej na Śląsku

Źródło:
Kontakt 24, tvnmeteo.pl

W Parku Narodowym Yellowstone w USA wybuchł gejzer, gdy w pobliżu stała grupa ludzi. Na dużą wysokość z ziemi wystrzeliła gorąca para i fragmenty skał. Świadkowie zarejestrowali ten moment na nagraniu. Według służb nikomu nic się nie stało. Obszar w pobliżu gejzeru jest tymczasowo zamknięty.

Nagła eksplozja w parku narodowym. Ludzie rzucili się do ucieczki

Nagła eksplozja w parku narodowym. Ludzie rzucili się do ucieczki

Źródło:
CNN, volcanoes.usgs.gov, tvnmeteo.pl

W środę przez Polskę przechodziły burze i intensywne opady deszczu. Woda dostała się do przejścia podziemnego na dworcu kolejowym w Gdyni. Ulewy spowodowały podtopienia i zalania także w innych miejscach w kraju.

Zalane przejście na dworcu w Gdyni, drogi pod wodą w Ustce

Zalane przejście na dworcu w Gdyni, drogi pod wodą w Ustce

Źródło:
tvnmeteo.pl

W południowych krajach Europy, ogarniętych 40-stopniowymi upałami, płoną lasy. W środę z powodu dużego pożaru ewakuowano ponad tysiąc turystów z ośrodka wakacyjnego we włoskiej Apulii. W jednej z gmin w Aragonii na północnym wschodzie Hiszpanii zagrożone tereny musiały opuścić dziesiątki osób, w tym goście hotelu.

Ewakuowano 1200 osób z ośrodka wakacyjnego

Ewakuowano 1200 osób z ośrodka wakacyjnego

Źródło:
PAP, Reuters, tvnmeteo.pl

Poniedziałek 22 lipca to najcieplejszy dzień na świecie w historii pomiarów - wynika ze wstępnych danych europejskiej agencji Copernicus Climate Change Service (C3S). Tym samym dzień ten wyprzedził niedzielę 21 lipca, która zdobyła ten tytuł zaledwie wczoraj.

Ziemia się gotuje. Kolejny dzień, kolejny rekord

Ziemia się gotuje. Kolejny dzień, kolejny rekord

Źródło:
Reuters

Humbak wyskoczył z wody, spadł na rufę łodzi motorowej i przewrócił ją wraz z załogą - do takiego zdarzenia doszło u wybrzeży amerykańskiego stanu New Hampshire. Całe zajście zostało uchwycone na nagraniu.

Wieloryb wywraca łódź, dwie osoby wpadają do wody. Nagranie

Wieloryb wywraca łódź, dwie osoby wpadają do wody. Nagranie

Źródło:
ENEX, BBC, The Post Business Insider

W mięśniach i wątrobach ryb z rodziny żarłaczowatych u wybrzeży Brazylii wykryto wysokie stężenie kokainy. - To bardzo ważne i potencjalnie niepokojące odkrycie - powiedziała Sara Novais, ekotoksykolożka morska.

"Kokainowe ryby" u wybrzeży Brazylii

"Kokainowe ryby" u wybrzeży Brazylii

Źródło:
BBC, Science

We wtorek doszło do erupcji Etny. Chmura popiołów wzbiła się na wysokość ośmiu kilometrów. Pył wulkaniczny pokrył Katanię na Sycylii. Chroniąc się przed nim, wiele osób chodziło po tym sycylijskim mieście pod parasolem.

Gruba warstwa pyłu pokryła miasto. Ludzie chodzili pod parasolami

Gruba warstwa pyłu pokryła miasto. Ludzie chodzili pod parasolami

Źródło:
PAP, Quotidiano Nazionale, tvnmeteo.pl

Liczba ofiar śmiertelnych dwóch osuwisk, do których doszło w poniedziałek w Etiopii, przekroczyła 200 - przekazały lokalne władze. Trwają poszukiwania zaginionych.

"Nie wiem, kiedy to się skończy. Wciąż odnajdujemy ciała"

"Nie wiem, kiedy to się skończy. Wciąż odnajdujemy ciała"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, Reuters

Coraz bardziej dotkliwa susza panuje na Sycylii. Tam, gdzie jest najgorzej, woda z kranów nie płynie od kilkudziesięciu dni. Poważne straty notuje się w rolnictwie i turystyce. Burmistrz miasta Agrigento oświadczył, że to "najgorszy kryzys hydrologiczny w ostatnich latach".

Czarny rynek wody i protesty na Sycylii. "Najgorszy kryzys w ostatnich latach"

Czarny rynek wody i protesty na Sycylii. "Najgorszy kryzys w ostatnich latach"

Źródło:
PAP, Reuters, tvnmeteo.pl

Z powodu trwającej od kilku tygodni suszy władze Wiednia wprowadziły zakaz grillowania. Miasto ostrzega przed wysokim ryzykiem pożarów lasów i apeluje o ostrożność.

Zakaz grillowania w europejskiej stolicy

Zakaz grillowania w europejskiej stolicy

Źródło:
PAP

Ponad 180 osób zmarło w Hiszpanii od początku wakacji z powodu panujących wysokich temperatur - wynika z danych madryckiego Instytutu Zdrowia imienia Karola III. Około połowę z tych zgonów odnotowano w ostatnich kilkunastu dniach.

Piekielny żar. Od początku wakacji w Hiszpanii zmarło ponad 180 osób

Piekielny żar. Od początku wakacji w Hiszpanii zmarło ponad 180 osób

Źródło:
PAP, thelocal.es, eltiempo.es

Norweski region Telemark, który jest położony około 100 kilometrów na zachód od Oslo, nawiedziły ulewne deszcze. Doszło tam do powodzi, w wyniku której zawalił się most. Służby ewakuowały około 350 mieszkańców i turystów z terenów zagrożonych osunięciami ziemi.

Zawalony most, zalane drogi. Osunięcie ziemi zagraża mieszkańcom i turystom

Zawalony most, zalane drogi. Osunięcie ziemi zagraża mieszkańcom i turystom

Źródło:
PAP, nrk.no