Astronomiczna jesień rozpoczyna się w momencie równonocy jesiennej. Na półkuli północnej następuje ona między 21 a 24 września, kiedy Słońce przechodzi przez punkt Wagi. Ziemia przekracza punkt na swojej orbicie, w którym promienie słoneczne padają prostopadle na równik i są jednocześnie styczne do jej powierzchni przy biegunach. W tym roku moment ten przypadnie na najbliższy poniedziałek 22 września na godzinę 20.19.
- Gdyby czas obiegu Ziemi wokół Słońca był idealną wielokrotnością jej obrotów wokół osi, wtedy co roku mielibyśmy moment przejścia o stałej porze. Ziemia, żeby obiec Słońce dookoła, potrzebuje jednak 365 dni i prawie jednej czwartej dnia, każdy rok zaczynamy więc w trochę innym miejscu na orbicie i stąd potrzeba wprowadzania co cztery lata dnia przestępnego. Ten efekt powoduje także przesuwanie się momentu początku jesieni. Dodatkowe drobne ruchy osi naszej planety również wpływają na godziny przecięcia punktu Wagi. Suma wszystkich perturbacji powoduje, że co roku witamy jesień w nieco innej chwili - powiedział Damian Jabłeka, wicedyrektor Planetarium Śląskiego w Chorzowie i autor bloga "Dotknij nieba".
Jesień 2025. Kiedy zaczyna się kalendarzowa i astronomiczna jesień?
Choć punkt Wagi zwany jest punktem równonocy jesiennej, to prawdziwe zrównanie przypada zwykle około trzy dni po dniu tzw. równonocy, czyli dopiero 25 września. - Wtedy faktycznie dzień potrwa 12 godzin, ale już następna noc 12 godzin i jedną minutę, ponieważ Ziemia zdąży kawałeczek przejechać na swej orbicie w stronę zimy - mówił Damian Jabłeka.
Kalendarzowe pory roku zaczynają się zawsze tego samego dnia. Pierwszy dzień kalendarzowej jesieni przypada zawsze u nas na 23 września.
Meteorologiczna, termiczna, fenologiczna
Astronomiczne i kalendarzowe to nie jedyne rodzaje pór roku. 1 września zaczęła się jesień meteorologiczna. Pojęcie to zostało wprowadzone na potrzeby meteorologów i klimatologów. Służy temu, by przy porównywaniu danych statystycznych lub klimatycznych odwoływać się zawsze do tego samego okresu.
Wyznacza się również termiczną jesień, czyli okres, który charakteryzuje się średnią dobową temperaturą powietrza mieszczącą się w przedziale 5-15 stopni Celsjusza. Tak samo jest w przypadku termicznej wiosny.
Ponadto wyróżniamy także fenologiczne pory roku. Związane one są z cyklem rozwojowym przyrody. To między innymi kwitnienie i dojrzewanie roślin, zmiana barw liści czy zachowania zwierząt. Okres nazywany wczesną jesienią charakteryzuje się przede wszystkim kwitnieniem wrzosu zwyczajnego oraz dojrzewaniem kasztanowca zwyczajnego czy borówki brusznicy. Podczas jesieni liście zmieniają swój kolor i opadają. Na przełomie lata i jesieni część zwierząt, na przykład bociany, zaczyna swoją podróż z Polski do ciepłych krajów.
Autorka/Autor: anw
Źródło: PAP, tvnmeteo.pl
Źródło zdjęcia głównego: Kontakt 24 / Monika_Szulak