Według Polskiego Towarzystwa Alergologicznego niemal połowa polskiego społeczeństwa zmaga się z alergią. Skala problemu z roku na rok się powiększa, a do tego jest coraz więcej substancji wywołujących uczulenie. Jakie są rodzaje alergii i jak je rozpoznać?
Czym jest alergia?
Alergia to nadmierna, nieprawidłowa reakcja organizmu na czynniki, które zwykle nie są szkodliwe dla większości ludzi. Nazywa się je alergenami i mogą pochodzić z otoczenia, pożywienia, leków czy ukąszeń owadów. Układ odpornościowy traktuje te substancje jako zagrożenie, co wywołuje reakcję alergiczną, która może się objawiać łagodnie, np. poprzez kichanie, zaczerwienienie skóry, ale również bardzo poważnie, np. jako wstrząs anafilaktyczny. Choć alergie w zdecydowanej większości przypadków nie zagrażają bezpośrednio życiu, to jednak za względu na uciążliwe objawy, pogarszają jego jakość.
Wyróżnia się kilka rodzajów alergii:
• wziewne - spowodowane przez alergeny wdychane z powietrzem,
• pokarmowe - reakcja na określone składniki pożywienia,
• kontaktowe - występują po bezpośrednim kontakcie skóry z alergenem,
• na leki - wywołane przez substancje zawarte w lekach,
• na jad owadów - powstają na skutek ukąszenia.
Jak rozpoznać alergię? Najczęstsze objawy
Alergie wziewne mogą być powodowane przez pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, łupież zwierzęcy czy pleśnie.
W reakcji alergicznej występują między innymi: katar, uczucie zatkanego nosa, kichanie, łzawienie i zaczerwienienie spojówek, świąd, zaczerwienienie oczu, łzawienie, ból zatok.
Na powyższe objawy może pomóc OtriAllergy Control - lek od producentów marki Otrivin. To flutykazon (lek przeciwzapalny) w sprayu, który jest dostępny bez recepty. Działa na nosowe objawy alergii, a także te związane z oczami.
Alergie pokarmowe to reakcja układu odpornościowego na określone składniki pożywienia.
Pokarmy, które najczęściej wywołują niepożądaną reakcję organizmu, zgodnie z decyzją Unii Europejskiej, muszą być wymieniane na opakowaniach produktów, jeśli są ich składnikami. Są to m.in.: zboża zawierające gluten, jaja, ryby i owoce morza, orzechy, soja, mleko, seler, gorczyca, sezam czy łubin. Objawy tego typu alergii, to m.in. wysypka, bóle brzucha, nudności, biegunka, wymioty, duszności, kaszel, obrzęk warg, języka, gardła. Najbardziej skrajną odpowiedzią organizmu na alergen jest wstrząs anafilaktyczny.
Alergie kontaktowe pojawiają się po zetknięciu z substancją uczulającą. Reakcja może wystąpić nawet po kilku godzinach.
Typowe alergeny kontaktowe to między innymi metale, np. nikiel, lateks, detergenty i środki czystości, barwniki i konserwanty w kosmetykach. Niepokojące objawy, to zaczerwienienie skóry, świąd, wysypka, pęcherze, suchość i łuszczenie naskórka.
Alergie na leki - na niektóre substancje czynne i pomocnicze znajdujące się w lekach.
Najczęściej alergie wywołują: antybiotyki - w szczególności z grupy penicylin i sulfonamidy (hamujące wzrost bakterii), niesteroidowe leki przeciwzapalne (zwłaszcza kwas acetylosalicylowy), leki przeciwbólowe czy obniżające ciśnienie krwi. Uczulenie na leki może się objawiać pokrzywką, zaczerwienieniem skóry, obrzękami, dusznościami.
Alergie na jad owadów to silna reakcja organizmu na jad, który dostaje się do ciała podczas ukąszenia lub użądlenia.
Owady, na które warto uważać, to pszczoły, szerszenie, mrówki, ale też osy. Jeśli dojdzie do kontaktu, mogą wystąpić następujące objawy: miejscowy obrzęk, ból, zaczerwienienie, pokrzywka, swędzenie, zawroty głowy, szybki spadek ciśnienia krwi, anafilaksja.
Diagnostyka alergii
Aby rozpoznać alergię, przede wszystkim należy skontaktować się z lekarzem, który przeprowadzi wywiad i zbierze informacje o objawach oraz czasie ich występowania, kontakcie z możliwymi alergenami czy też historii alergii w rodzinie. Wywiad lekarski jest także podstawą rozpoznania astmy, która może być konsekwencją zaniedbania terapii alergii.
Ponadto trzeba wykonać odpowiednie badania. Popularną metodą wykrywania różnego typu alergii są testy punktowe. Na skórę nanosi się krople alergenów, a potem delikatnie nakłuwa. Wystąpienie reakcji wskazuje na wynik dodatni.
Innym sposobem diagnostyki są testy płatkowe - wykrywają alergię kontaktową na m.in. nikiel, lateks czy kosmetyki. Na plecy nakleja się specjalne plastry z alergenami. Skóra ma z nimi kontakt przez 48 godzin, a następnie lekarz ocenia, czy pojawiło się uczulenie. Skuteczną metodą wykrywania alergii jest również badanie krwi i sprawdzenie wysokości stężenia przeciwciał IgE. 3 Wynik przekraczający normy stanowi podejrzenie istnienia alergii.
Z kolei wykrywanie alergii pokarmowych - zarówno u dorosłych, jak i u dzieci - następuje najczęściej poprzez wprowadzenie diety eliminacyjnej. Z codziennego jadłospisu usuwa się odpowiednio kolejne produkty i obserwuje efekty. Brak reakcji alergicznej po usunięciu z diety danego pokarmu świadczy o alergicznym wpływie na chorego. Warto także prowadzić dzienniczek, który pomaga stwierdzić, co wywołuje reakcję niepożądaną. Sprawdza się w szczególności przy alergiach pokarmowych i wziewnych.
Wstrząs anafilaktyczny - co warto o nim wiedzieć?
Anafilaksja to ciężka, natychmiastowa reakcja alergiczna organizmu, która rozwija się w ciągu kilku minut i stanowi zagrożenie życia. Jak informuje Polskie Towarzystwo Alergologiczne, wstrząs może wystąpić po kontakcie z alergenem, takim jak pokarm, jad owadów czy leki. Do najczęstszych objawów anafilaksji zalicza się: trudności w oddychaniu, obrzęk warg, języka lub gardła, pokrzywka, zawroty głowy, nudności, wymioty, bóle brzucha, przyspieszony puls oraz utrata przytomności. W kryzysowej sytuacji należy niezwłocznie zadzwonić pod numer alarmowy 112 i wezwać pomoc medyczną.
Źródła:
Informacje dotyczące alergii - czym jest, rodzaje
Objawy alergii
Diagnostyka
Anafilaksja
PM-PL-OTRI-25-00093
Źródło: Otrivin
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock