Więzienne stroje i zamki do drzwi, kufle, fajki czy skórzane piłki do gry w palanta - to niektóre z eksponatów, jakie od piątku będzie można oglądać w Zespole Przedbramia na ul. Długiej w Gdańsku. Na wystawie oprócz przedmiotów pochodzących z dawnego więzienia, zobaczyć będzie można też odnalezione przez archeologów elementy architektoniczne zabytkowej budowli.
Więzienie działało w Zespole Przedbramia przez ponad dwa i pół stulecia - od początku XVII do połowy XIX w. Gdy przed około dziesięciu laty zespół archeologów prowadził badania na terenie dziedzińca, natrafił na wiele przedmiotów pochodzących właśnie z tego okresu.
To głównie te eksponaty złożą się na wystawę, której otwarcie zaplanowano na piątek.
Gospodarzem Zespołu Przedbramia jest Muzeum Historyczne Miasta Gdańska. Jak poinformowała pracująca w Muzeum archeolog dr Aleksandra Pudło, na ekspozycji zobaczyć będzie można wiele przedmiotów używanych niegdyś przez więźniów i personel więzienny. Znajdą się tam m.in. dzbany, miski, kufle, naczynia apteczne, talerze, łyżki, buty, fajki, a także elementy strojów.
Szczątki jedzenia i psie kości
Dr Pudło wyjaśniła, że większość przedmiotów znaleziono w... latrynie o wyjątkowo dużych rozmiarach - ponad 20 mkw. - na jaką natrafiono w czasie prac pod dziedzińcem Zespołu. W latrynie odkryto również pozostałości pożywienia, w tym szczątki zbóż, warzyw, owoców i przypraw oraz zwierzęce kości, których badania pozwoliły wysnuć wnioski na temat diety osadzonych oraz pracowników więzienia. Konkluzje badaczy na ten temat zostaną zaprezentowane na wystawie.
Jak powiedziała Pudło, wyniki analizy szczątków zwierzęcych były dość zaskakujące, gdyż odnotowano wśród nich trzy czaszki psów, noszących ślady cięć ostrym narzędziem.
- Być może było tak, że sytuacja gdańszczan, np. w czasie wojen ze Szwecją bądź w okresie oblężeń Gdańska w XVIII w., nie była łatwa, i ratowano się wówczas mięsem także tych zwierząt – powiedziała.
Gotyckie zamki drzwiowe i skórzane piłki do palanta
Na wystawie zaprezentowane zostaną także elementy architektoniczne, które pokażą, jak zmieniał się obiekt w ciągu wieków. Widzowie będą mogli obejrzeć m.in. różne rodzaje kafli (w większości znalezionych przez archeologów na terenie Zespołu) i gotyckich zamków drzwiowych (z terenu Gdańska), elementy okien, a także różne rodzaje cegieł: od ręcznie wyrabianych średniowiecznych, aż do tych wykonywanych maszynowo na przełomie XIX i XX w. Pokazany zostanie też schemat prezentujący system ogrzewania wybranych pomieszczeń Zespołu.
Jednymi z najmłodszych eksponatów prezentowanych na wystawie będą pochodzące z pierwszej połowy XX w. skórzane piłki, które najprawdopodobniej służyły do gry w palanta. Jak wyjaśniła dr Pudło, znaleziono je przed kilkoma laty, w czasie prac konserwatorskich, na parapecie jednego z okien Wieży Więziennej.
- Do 1945 roku była to bardzo popularna gra podwórkowa w Polsce, najwyraźniej przed laty wpadły tam przypadkiem graczom – powiedziała archeolog.
Historia sprzed siedmiu wieków
Historia Zespołu Przedbramia sięga pierwszej połowy XIV wieku. Początkowo powstała wieża, następnie przedbramie i baszty, które pełniły funkcje obronne i służyły jako główna brama wjazdowa do miasta. Gdy w końcu XVI w. fortyfikacje przesunięto nieco na zachód, wieża zaczęły służyć jako więzienie (dziś obiekt zwany jest Wieżą Więzienną), także w przedbramiu urządzono cele, a w basztach - Katownię. W połowie XIX w. więzienie przeniesiono w inne miejsce. Po odbudowie ze zniszczeń, jakim obiekty uległy w czasie II wojny światowej, w 1973 r. Zespół przekazano Muzeum Historycznemu Miasta Gdańska, które obecnie prowadzi tu swój oddział pod nazwą Muzeum Bursztynu.
Zespół Przedbramia znajduje się na ulicy Długiej w Gdańsku:
Autor: dp/roody / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Archiwum MHMG