Mało charyzmatyczny brodacz o umiarkowanych poglądach - Mariano Rajoy najpewniej zostanie przyszłym premierem Hiszpanii. Jego odchodzący poprzednik, krytykowany ze wszystkich stron Jose Luiz Zapatero, zapisze się w historii jako ten, kto wprowadził legalizację małżeństw homoseksualnych i wpędził kraj w najgorszy od lat kryzys gospodarczy.
"Nazywam się Mariano Rajoy, jestem Hiszpanem i Galisyjczykiem, urodzonym w Santiago de Compostela przed 56 laty" - brzmi pierwsze zdanie autobiografii szefa centroprawicy, która ukazała się przed wyborami. Ten syn i wnuk prawników wychowany w duchu tradycji katolickiej, przez lata pielęgnował wizerunek człowieka umiarkowanego. Przez niektórych krytykowany jest za niezdecydowanie.
Jednak mało znanemu za granicą brodatemu liderowi opozycji udało się w ostatnich miesiącach zgromadzić wokół siebie Partię Ludową (PP) i zapomnieć o przegranej w wyborach z 2004 r. i 2008 r., gdy pokonał go szef socjalistów Jose Luis Zapatero.
Doświadczony minister, niezrównany mediator
Po ukończeniu jezuickiej szkoły i studiów prawniczych Rajoy wstąpił do prawicowego Sojuszu Ludowego, utworzonego przez byłego ministra z czasów frankistowskich Manuela Fragę. Sojusz w 1989 r. został przekształcony w PP. W wieku 26 lat Rajoy został deputowanym w parlamencie Galicii, a z czasem stał się zaufanym człowiekiem Jose Marii Aznara, premiera w latach 1996-2004. W 2003 r. Rajoy stanął na czele PP.
Jako kilkukrotny minister Rajoy sprawiał wrażenie niezrównanego mediatora. Potrafił bronić się, gdy zalała go fala krytyki po zatonięciu w 2002 r. u wybrzeży Galicji tankowca Prestige, z którego wyciekło kilka tysięcy ton ropy. Jako wicepremier krytykowany był za zaangażowanie się Hiszpanii w wojnę w Iraku.
Stopniowo łagodził wizerunek zatwardziałego konserwatysty i obecnie prezentuje się jako przywódca "przewidywalny, patriotyczny, niezależny, umiarkowany" i jest przeciwieństwie "zmienności" i "frywolności", charakteryzującej premiera Zapatero - pisze agencja AFP.
"Po ojcu odziedziczyłem poszanowanie reguł, poczucie sprawiedliwości i dążenie do celu" - podkreśla Rajoy w książce zatytułowanej "W zaufaniu".
Fan Realu i kolarstwa
Rajoy porozumiał się z rządzącymi socjalistami na temat redukcji deficytu i z zadowoleniem przyjął niedawne ogłoszenie zakończenia walki zbrojnej przez baskijskich separatystów z ETA. Choć w przeszłości przeciwstawiał się małżeństwom homoseksualnym i liberalizacji aborcji, teraz niechętnie wypowiada się na te tematy.
Rajoy to miłośnik sportu, fan Realu Madryt oraz kolarstwa. Jest żonaty, ma dwóch synów.
Zapatero: niepopularny i bez zaufania
Ustępujący premier, Jose Luis Zapatero, odchodzi po ośmiu latach rządów, które zostawiają liberalne piętno na tradycyjnie katolickim kraju. Zapatero ustępuje też w chwili, gdy 46 proc. młodych Hiszpanów jest bezrobotnych, stopa ogólnego bezrobocia (21,5 proc.) jest dwukrotnie wyższa od średniej europejskiej, a agencja ratingowa Moody's może obniżyć rating Hiszpanii z Aa2 do Aa3, koszt zadłużenia kraju jest niebezpiecznie wysoki z uwagi na rozlewający się w Europie kryzys, inwestorów silnie niepokoją widoki na hiszpański wzrost gospodarczy. Także poziom zadłużenia hiszpańskich regionów budzi niepokój, podobnie jak kondycja opieki medycznej.
Zapatero po pierwsze najpierw zaprzeczał, a potem z opóźnieniem i chaotycznie reagował na kryzys gospodarczy kraju, pęknięcie bańki w sektorze nieruchomości, który przez niemal dekadę nakręcał hiszpańskie PKB, lecz w rezultacie cześć domów i mieszkań stoi pusta (ponad 3,4 mln), a część ludzi nie ma gdzie mieszkać.
Lewicowiec od pokoleń
Odchodzi jako polityk niepopularny, któremu wyborcy nie dali kredytu zaufania do wprowadzenia ostrych środków oszczędnościowych, by chronić Hiszpanię przed atakami rynków obligacji.
Już wcześniej w tym roku postanowił nie ubiegać się o kolejną kadencję.
51-letni dziś Zapatero był zupełnie nieznany Hiszpanom, gdy w lipcu 2000 roku, po ostrej walce wewnętrznej, został wybrany na sekretarza generalnego partii socjalistycznej PSOE, w konsekwencji historycznej klęski wyborczej socjalistów, która umożliwiła wtedy konserwatywnej Partii Ludowej (PP) zdobycie absolutnej większości.
Wnuk żołnierza republikańskiego, rozstrzelanego przez frankistów w czasie wojny domowej w 1936 r., urodził się w Leon (północny-zachód Hiszpanii) 4 sierpnia 1960 roku. Wychowany w rodzinie o lewicowych tradycjach wstąpił do PSOE w wieku 18 lat, w momencie gdy w Hiszpanii zaczęto przywracać demokrację. Po raz pierwszy został deputowanym z Leon w 1986 roku, i przez dłuższy czas był najmłodszym członkiem izby deputowanych.
Wyskakując jak meteor na front sceny politycznej, szef PSOE postawił sobie za zadanie modernizację partii. Był jednym z promotorów nurtu odnowicielskiego o nazwie "Nueva Via" ("Nowa droga"), który przypominał "trzecią drogę" brytyjskiego laburzysty Tony'ego Blaira.
Szok pomógł mu wygrać?
Rozpoczął dzieło modernizacji i reformy PSOE, po licznych kryzysach wewnętrznych, szkodzących wizerunkowi partii.
Do wyborów w 2004 roku prowadził partię m.in. pod hasłem wyprowadzenia hiszpańskich sił z Iraku. Przewagę miała wówczas PP, ale szok po zamachach w Madrycie z 11 marca 2004 roku spowodował zmianę w nastrojach i Zapatero wygrał.
W 2008 roku po wygranych ponownie przez socjalistów wyborach parlamentarnych utrzymał stanowisko na kolejną kadencję.
Zapatero jest żonaty i ma dwie córki.
Źródło: PAP