Trybunał ONZ do spraw zbrodni wojennych w dawnej Jugosławii poinformował w piątek, że przeprowadzi wewnętrzne śledztwo w sprawie śmierci jednego z dowódców wojska bośniackich Chorwatów Slobodana Praljaka, który w środę popełnił samobójstwo na sali sądowej.
Śledztwo ma się rozpocząć w przyszłym tygodniu i dopełni prowadzone od środy dochodzenie holenderskiej prokuratury.
Niezależni eksperci mają ocenić stosowane w trybunale procedury i "przedstawić ewentualne rekomendacje, które mogłyby w przyszłości pomóc innym sądom" - czytamy w oświadczeniu.
Wewnętrznym śledztwem pokieruje przewodniczący sądu najwyższego Gambii i były prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego dla Rwandy Hassan Bubacar Jallow.
Eksperci przedstawią swój raport przed oficjalnym zamknięciem Międzynarodowego Trybunału Karnego ds. byłej Jugosławii, co nastąpi 31 grudnia, po zakończeniu wszystkich procesów.
Samobójstwo na sali sądowej
Slobodan Praljak w środę zażył truciznę na sali sądowej, gdy trybunał ogłosił, że podtrzymuje wobec niego karę 20 lat więzienia za zbrodnie wojenne podczas konfliktu chorwacko-bośniackiego z lat 1993-94, który wybuchł podczas wojny w Bośni i Hercegowinie w latach 1992-95. Jego śmierć wywołała pytania o to, jak zdobył śmiertelną substancję i wniósł ją na salę.
Jak wynika z oświadczeniu prokuratura trybunału, potwierdzono między innymi, że Praljak i pięciu współoskarżonych należeli do "wspólnego przedsięwzięcia przestępczego" z władzami Chorwacji, dążącego do etnicznych czystek na bośniackich Muzułmanach poprzez zbrodnie przeciw ludzkości i inne zbrodnie wojenne.
"Rozpowszechnione i systematyczne ataki wymierzone w ludność cywilną"
Ich wspólnym celem było przejęcie kontroli nad terenami Bośni i Hercegowiny, poprzez przymusowe wysiedlenia dziesiątek tysięcy bośniackich Muzułmanów, by ułatwić zjednoczenie narodu chorwackiego w Chorwacji i Bośni. Trybunał potwierdził, że ten plan wprowadzano w życie poprzez czystki etniczne bośniackich Muzułmanów, dokonanych między innymi w gminach: Gornji Vakuf, Jablanica, Prozor, Mostar, Ljubuszki, Stolac i Czapljina, między połową stycznia 1993 roku i kwietniem 1994 roku.
- Gmina po gminie siły HVO (armii Chorwatów w Bośni i Hercegowinie - red.) prowadziły operacje wojskowe, w tym rozpowszechnione i systematyczne ataki wymierzone w ludność cywilną. Te ataki doprowadziły do masowych aresztowań i uwięzienia tysięcy muzułmańskich cywilów, oddzielania mężczyzn od kobiet, dzieci i ludzi starszych, przetrzymywania w nieludzkich warunkach w sieci ośrodków zatrzymań HVO, zabójstw - dodał prokurator.
Trybunał podtrzymał, że HVO od czerwca 1993 roku prowadziło prawie 10-miesięczne oblężenie wschodniego Mostaru, gdzie dopuszczało się zbrodni na ludności cywilnej.
Celem było szerzenie terroru wśród bośniackich Muzułmanów zamieszkujących wschodnią część miasta. Ludność cywilna, która podwoiła się tam do 55 tysięcy osób w wyniku czystek etnicznych na Muzułmanach z zachodniego Mostaru i innych gmin, była poddawana nieustannemu ostrzałowi i zmuszona do życia w ekstremalnie trudnych warunkach.
Jak czytamy w oświadczeniu prokuratora, wyrok potwierdził, że do międzynarodowego konfliktu zbrojnego doszło, gdyż Chorwacja sprawowała ogólną kontrolę nad HVO. Zagrzeb zwolnił oficerów chorwackiej armii, by dowodzili siłami HVO w Bośni, zapewniał wsparcie logistyczne i wysyłał siły chorwackiej armii do BiH, by bezpośrednio uczestniczyły w konflikcie.
Podtrzymano także, że główni członkowie ówczesnego przywództwa, w tym prezydent Franjo Tudjman, minister obrony Gojko Szuszak i generał Janko Bobetko mieli wspólny celi, jakim było dokonanie czystek etnicznych na bośniackich Muzułmanach i przyczynili się do jego realizacji.
Ostatni proces
Sprawa sześciu byłych przywódców samozwańczego państwa Chorwatów bośniackich - proklamowanej w 1993 roku "Herceg-Bośni" - była ostatnim procesem przed trybunałem.
Chorwaci przez większą część wojny w Bośni i Hercegowinie byli sojusznikami Bośniaków w walce z siłami serbskimi.
Jednak od kwietnia 1993 roku wspierani militarnie i politycznie przez Zagrzeb prowadzili także wojnę z Bośniakami, zakończoną 1 marca 1994 roku podpisaniem układu o utworzeniu federacji muzułmańsko-chorwackiej w BiH.
Autor: momo//kg / Źródło: PAP