Matteo Messina Denaro jest połączeniem mafii starego i nowego typu. "Nie musiał budować sobie bunkra"

Matteo Messina Denaro, szef sycylijskiej mafii, został zatrzymany w poniedziałek 16 stycznia po niemal 30 latach poszukiwań. Do tej pory uważany był za ostatniego "wielkiego szefa" mafii, znajdującego się wciąż na wolności. Włoscy śledczy poinformowali właśnie, że w ostatnich latach 60-letni Denaro mieszkał w małym, skromnym mieszkaniu, w dwupiętrowym budynku, w centrum miasta Campobello di Mazara w prowincji Trapani na zachodzie Sycylii. - To normalne, dobrze wyremontowane, wygodne mieszkanie. Mieszkał tam od co najmniej sześciu miesięcy - powiedział płk Marco Bottino, dowódca karabinierów z Trapani. W środku śledczy odnaleźli m.in. markowe ubrania, drogie buty, prezerwatywy, tabletki viagry i paragony z restauracji.

Mężczyzna, który mieszkał na pierwszym piętrze budynku, mówi dziennikarzom, że nie miał pojęcia, iż jego sąsiadem jest szef mafii. - Co jakiś czas widywałem tę osobę, witałem się i nic więcej. Odpowiadał serdecznie - powiedział, cytowany przez "Guardiana". Funkcjonariusze przekazali, że wielu mieszkańców okolicy widywało Denaro w mieście, pijącego kawę lub jedzącego pizzę. Ale twierdzą, że nie wiedzieli, że jest poszukiwanym przestępcą. - Dla mnie był dżentelmenem, który mówił dzień dobry i do widzenia. Zawsze się witał - powiedział inny z sąsiadów. Śledczy mają jednak wątpliwości, czy w miasteczku liczącym nieco ponad 10 tys. mieszkańców rzeczywiście nikt nie miał pojęcia, że mieszka wśród nich najbardziej poszukiwany mafiozo na świecie.

Matteo Messina Denaro był szefem Cosa Nostry i synem znanego pod pseudonimem "Ciccio" jej wcześniejszego szefa, Castelvetrano Francesco Messiny. "Ciccio" był także sojusznikiem Toto Riiny, słynnego z okrucieństwa szefa mafii z regionu Corleone. Wkrótce bliskim Riiny stał się też sam Denaro. Jak wskazuje "Guardian", Denaro był jego "złotym chłopcem". - Jeśli cokolwiek mi się stanie, Matteo (Messina Denaro) i Giuseppe (Graviano, członek mafii z dzielnicy Brancaccio w Palermo - red.) wszystko wiedzą - miał kiedyś powiedzieć Riina, który w 1993 roku został aresztowany.

W mafii był także brat Denaro, Salvatore Messina Denaro i jego siostra Patrizia, która w 2013 roku została za to skazana na 14 lat więzienia. CNN podaje, że w ciągu 30 lat ukrywania się, Denaro był w kilku związkach, z jednego z nich ma córkę, Lorenzę. Był m.in. związany z Austriaczką, która miała publicznie chwalić się, że oboje pojechali na wakacje do Grecji, w czasie gdy Denaro był na liście najbardziej poszukiwanych osób przez Europol.

ZOBACZ TEŻ: Szef sycylijskiej mafii zatrzymany. Włoskie media: schwytano "ostatniego ojca chrzestnego"

Pomimo pozycji ojca w mafii, Denaro, znany też jako "U Siccu" ("Chudy"), nie miał cech, które pozwoliłyby mu zostać jej tradycyjnym szefem. "Był zbyt pretensjonalny, wrażenia nie robiła też jego obsesja na punkcie gier" - stwierdza "Guardian". W dodatku przestępczość zorganizowana w jego wydaniu współistniała z polityką i biznesem. Bogacił się dzięki inwestycjom w energię i zarządzanie odpadami, uzyskując kontrolę nad ważnymi kontraktami budowlanymi. Wiadomo, że Denaro lubił luksus. Nosił drogie ubrania, markowe okulary, a w momencie zatrzymania miał na sobie zegarek wartości 38 tys. euro.

Śledczy określali go jako połączenie mafii starego i nowego typu. - Tak, jak starzy mafiosi, on postrzega mafię jako państwo nadrzędne, wliczając w to wybieranie nielicznych, którzy są mu bliscy i godni zaszczytu bycia w mafii. Ale jest też nowoczesny. Chciwy, bezwzględny, zarabia pieniądze i zaangażuje się w każdy biznes, który przyniesie zysk. I te metody działają - mówiła w 2014 roku Teresa Principato, była sędzia i członkini Direzione Nationale Antimafia (DNA), która przez wiele lat zajmowała się poszukiwaniem mężczyzny.

- Nie był żonaty, ale miał dziecko ze swoją partnerką. To byłoby nie do pomyślenia dla szefa mafii starego stylu. Ponadto, podczas gdy starzy szefowie byli przywiązani do obrzędów i oznak religijności, on wyznawał, że jest agnostykiem, jeśli nie ateistą - dodaje Giacomo di Girolamo, autor biografii Denaro, cytowany przez "Guardiana".

Po zatrzymaniu i śmierci innych "wielkich szefów" sycylijskiej mafii - Toto Riiny i Bernardo Provenzano - Denaro zaczął się ukrywać. Został zaocznie skazany na dożywocie za sprawstwo lub współudział w licznych morderstwach. Miał być zaangażowany m.in. w zabójstwo sędziów śledczych Giovanniego Falcone i Paolo Borsellino w 1992 roku, a także przeprowadzone rok później zamachy bombowe na Mediolan, Florencję oraz Rzym w wyniku których zginęło 10 osób. Przez niemal 30 lat był jednak nieuchwytny dla policji.

- Gdyby zapytać gdzie jest Matteo Messina Denaro, ludzie odpowiedzieliby, że albo nie żyje, albo jest w prowincji Trapani - stwierdził Di Girolamo. - Nie był jednym z tych mafiosów, którzy wyjeżdżali za granicę, do Brazylii czy na północ Europy. Nie musiał budować sobie bunkra, jak przywódcy ’Ndrànghety z Kalabrii (organizacji przestępczej - red.). Był ochraniany na swoim terytorium - dodał.

CNN podaje, że w ostatnich latach włoscy funkcjonariusze zatrzymali około 3 mld euro w aktywach należących do współpracowników i krewnych Denaro, o których sądzono, że pomagają mu się ukrywać.

ZOBACZ TEŻ: Policja chwaliła się aresztowaniem mafiosa "Diabolika", adwokat zatrzymanego dementował. Okazało się, że to brytyjski turysta

Niektórzy specjaliści nie traktują jednak poniedziałkowego zatrzymania Denaro jako jednoznaczny sukces. - To wspaniała wiadomość, ale sukces państwa będzie pełny dopiero wtedy, gdy będziemy w stanie zrozumieć jaką rolę odegrał Denaro w zamachach bombowych z lat 1992-1993. Ważne jest też, aby się dowiedzieć, w jaki sposób udało się mu ukrywać przed wymiarem sprawiedliwości przez 30 lat i kto go chronił - stwierdził Nino di Matteo, były prokurator zajmujący się mafią w Palermo. - Z pewnością Denaro był najważniejszym członkiem mafii pozostającym na wolności, ale doświadczenie powinno nas nauczyć, że Cosa Nostra jest zdolna do przegrupowania, reorganizacji i wznowienia działalności. Nawiązywanie kontaktów z biznesem, a czasem polityką zawsze było w DNA Cosa Nostry. Wierzę, że Denaro wie wiele o tych powiązaniach i byłoby wielkim krokiem naprzód, gdyby zdecydował się na współpracę z wymiarem sprawiedliwości i powiedział prawdę o tym, co wie - wskazał.