Tożsamość żołnierki ze słynnego zdjęcia była zagadką. Maria Barr-Grabowska została pochowana w Londynie

W Londynie odbył się w środę pogrzeb Marii Barr-Grabowskiej - Polki ze słynnego zdjęcia opublikowanego w zeszłym roku przez Instytut Pamięci Narodowej, której tożsamość udało się ustalić dzięki zaangażowaniu badaczy i pasjonatów historii.

Nabożeństwo żałobne odbyło się w kościele pod wezwaniem Świętego Andrzeja Boboli w Londynie, a następnie urnę z prochami zmarłej złożono na londyńskim cmentarzu Gunnersbury w grobie jej drugiego męża.

"Była przedstawicielką pokolenia, które honor, służbę, oddanie sprawie, patriotyzm, miłość do Ojczyzny, miłość do drugiego człowieka stawiało zawsze na pierwszym miejscu i, co ważne, wyrażało je swoimi czynami" - napisała wicemarszałek Sejmu RP Małgorzata Gosiewska w liście odczytanym w czasie mszy żałobnej.

"Życie św. pamięci pani Marii Grabowskiej, podobnie jak wielu przedstawicieli jej pokolenia, zostało zdeterminowane przez trudną historię Polski i naznaczone dramatem II wojny światowej, która na zawsze odmieniła jej losy" - napisał z kolei wiceminister spraw zagranicznych Szymon Szynkowski vel Sęk.

W marcu zeszłego roku Instytut Pamięci Narodowej zamieścił w mediach społecznościowych znajdujące się w archiwach zdjęcie młodej kobiety w polskim mundurze przed Pałacem Buckingham, prosząc o pomoc w ustaleniu jej tożsamości. Dzięki zaangażowaniu internautów, badaczy i pasjonatów historii - zarówno z Polski, jak i z Wielkiej Brytanii - już dwa dni później potwierdzono, że zdjęcie przedstawia 20-letnią wówczas Marię Barr.

Fotografia została wykonana w Londynie w czerwcu 1943 roku, gdy kobieta odbierała z rąk króla Jerzego VI odznaczenie przyznane jej mężowi, wówczas jeszcze uznawanemu za zaginionego. Philip Rex Barr, który miał polskie korzenie, był pilotem, dowódcą jednostki w 107. Dywizjonie RAF i zginął w listopadzie 1942 roku nad Belgią, gdzie jest pochowany.

Jak mówił podczas mszy zastępca prezesa IPN Karol Polejowski, tym, co przesądziło, iż spośród setek tysięcy zdjęć w archiwach opublikowano właśnie to, był - z jednej strony - smutek widoczny w oczach tej młodej dziewczyny, a z drugiej - jej godna postawa. Przywołał też wypowiedź Marii Barr dla reportera gazety, w której zdjęcie opublikowano w 1943 roku, że cały czas ma nadzieję na powrót do Polski.

Zdołano też odtworzyć przedwojenne i wojenne losy Barr oraz części jej najbliższej rodziny. Ustalono, że urodziła się w 1923 roku w Grodnie, do szkoły chodziła w Wilnie, a pierwszego męża poznała w 1940 roku na polskim statku, którym mężczyzna ewakuował się po upadku Francji zaatakowanej przez armię nazistowskich Niemiec.

W grudniu 1941 roku ona i Philip Rex Barr pobrali się w katolickim kościele w Glasgow. W czasie, gdy wykonane zostało zdjęcie, Maria Barr pracowała w placówce Polskiego Czerwonego Krzyża w Edynburgu. Śmierć Barra, dowódcy 107. Dywizjonu RAF, oficjalnie stwierdzono w 1946 roku. W kwietniu 1947 roku w Londynie Maria wyszła po raz drugi za mąż, za uczestnika wojny obronnej w 1939 roku i cenionego później w Wielkiej Brytanii architekta Stanisława Grabowskiego. W następnym roku urodził się ich syn Marek.

Maria Barr-Grabowska zmarła w 2018 roku - w wieku 95 lat - w Chichester na południu Anglii, 14 lat po swoim mężu, ale urnę z jej prochami dopiero teraz złożono w grobie.

Na środę w Wydziale Konsularnym Ambasady RP w Londynie zaplanowano premierę filmu dokumentalnego "Dziewczyna ze zdjęcia", który opowiada historię ustalania tożsamości Marii Barr-Grabowskiej oraz jej późniejszych losów.