- To są ciemne dni, spowodowane przez kraj, któremu nie możemy dłużej ufać - powiedział nowy lider kanadyjskiej Partii Liberalnej Mark Carney, który wkrótce przejmie urząd premiera po Justinie Trudeau. Wśród zapowiedzi Carney'a znalazło się utrzymanie ceł odwetowych wobec USA, duże inwestycje i nowe partnerstwa gospodarcze.
Mark Carney z poparciem 85,9 proc. wygrał w niedzielę w wyborach lidera kanadyjskiej Partii Liberalnej i wkrótce obejmie także urząd premiera kraju. - Nie prosiliśmy się o tę walkę (…) W handlu tak jak w hokeju - Kanada wygrywa. Ale to zwycięstwo nie będzie proste - mówił Carney, komentując posunięcia USA wobec Kanady i nakładanie ceł.
- Jest ktoś, kto chce osłabić naszą gospodarkę, to Donald Trump. Nie możemy pozwolić, by mu się to udało - mówił Carney podkreślając, że "kiedy działamy razem – jesteśmy silną Kanadą". Dotychczasowe działania rządu, takie jak cła odwetowe, określił jako właściwe i podkreślił, że jego rząd je utrzyma "tak długo, aż Amerykanie okażą nam szacunek". Obecną sytuację polityczną określił jako "największy kryzys w czasie naszego życia".
Dodał, że jego rząd będzie podejmował szybkie działania, wskazał na budownictwo mieszkaniowe, budowanie silnej pozycji rynkowej w sektorze paliwowym, zarówno tradycyjnym, jak w sektorze czystych energii oraz tworzenie "nowych szlaków handlowych" i zniesienie barier handlowych w handlu wewnętrznym w Kanadzie.
- Rynki nie mają wartości, ale ludzie mają - mówił Carney, dodając, że gospodarka ma przynosić korzyści wszystkim Kanadyjczykom i nie może dojść do sytuacji takiej jak w USA, gdzie "jedna połowa mieszkańców boi się drugiej połowy". Dodał, że wszystkie przychody z ceł odwetowych zostaną przeznaczone na ochronę kanadyjskich miejsc pracy.
- Amerykanie chcą naszych dóbr naturalnych, wody, ziemi, kraju. Nigdy - mówił Carney. Jednocześnie skrytykował pomysły kanadyjskich konserwatystów, porównując je do pomysłów Trumpa, a ich lidera Pierre Polievre'a określił jako "zawodowego polityka, który nigdy nie pracował za pensję". - To nie przywództwo, to ideologia - dodał.
- W USA opieka zdrowotna to wielki biznes, w Kanadzie – to prawo. USA to tygiel (kulturowy), w Kanadzie jest mozaika - podkreślał nowy lider Liberałów. Zwrócił uwagę, że ochrona praw rdzennych narodów w Kanadzie czy ochrona języka francuskiego stanowią część kanadyjskiej tożsamości. - Musimy to chronić, nigdy nie wymienimy tego na umowy handlowe - dodał.
Carney dziękuje Trudeau
Podkreślając, że jest "przede wszystkim pragmatykiem", Carney zapowiedział, że jego rząd zniesie natychmiast tzw. carbon tax, opłatę od zanieczyszczeń nakładaną na prowincje, które nie mają własnych rozwiązań. Opłata, doliczana do cen benzyny i wypłacana w formie okresowych świadczeń Kanadyjczykom, jest przez konserwatystów przedstawiana jako dodatkowy podatek i zaszkodziła liberałom. Carney zapowiedział też rezygnację z niepopularnej podwyżki podatku od dużych zysków kapitałowych.
Carney podziękował swojemu poprzednikowi, podkreślając, że Justin Trudeau umiał "łączyć siłę i współczucie w walce o Kanadę". Wieczór wyborczy zaczął się od przemówienia Trudeau, zapowiedzianego przez jego córkę. 16-letnia Ella-Grace podkreśliła, że jest z ojca bardzo dumna. - Moi bracia i ja dzieliliśmy naszego tatę z wami, teraz zabieramy go z powrotem - dodała. Trudeau w swoim pożegnalnym przemówieniu podkreślał, że jest dumny z osiągnięć swojego rządu i że obecnie Kanada znajduje się w sytuacji decydującej o dalszym istnieniu. Kanada będzie "walczyć w swojej obronie, kiedy musi" - mówił Trudeau, wskazując na zagrożenia dla demokracji i wolności.
Odchodzącemu premierowi dziękował Jean Chretien, który był premierem Kanady w latach 1993-2003. Chretien, który ma 91 lat, podkreślał, że Kanada może użyć ceł do budowy infrastruktury. - Od jednego starego faceta do drugiego starego faceta: skończ z tym nonsensem. Kanada nigdy nie dołączy do USA - powiedział Chretien, odnosząc się do Trumpa i dziękując mu ironicznie za połączenie Kanadyjczyków "jak nigdy przedtem".
Nowy premier Kanady - kim jest
Urodzony 16 marca 1965 r. w Fort Smith na kanadyjskich Terytoriach Północno-Zachodnich, Carney studiował ekonomię na Harvardzie, a potem na Oksfordzie, gdzie doktoryzował się w 1995 r. Pracował w banku Goldman Sachs, w 2003 rozpoczął pracę jako wiceszef kanadyjskiego banku centralnego, w 2004 r. przeszedł do kanadyjskiego ministerstwa finansów.
Z początkiem lutego 2008 r. został gubernatorem Bank of Canada, banku centralnego Kanady. W opinii ekspertów to właśnie nadzorowana przez niego polityka monetarna pozwoliła na bezpieczne przeprowadzenie kanadyjskiego sektora bankowego przez globalny kryzys finansowy lat 2007-2010, do którego przyczynił się kryzys kredytów hipotecznych w USA.
W świecie finansowym znany był z nieoczekiwanej decyzji z marca 2008 r., gdy obniżył główną stopę procentową o 50 punktów bazowych, przygotowując kanadyjski rynek do rozszerzającego się kryzysu finansowego. Niskie stopy procentowe zwiększyły zaufanie konsumentów, gospodarka zaczęła wychodzić z kryzysu już w 2009 r., zaś Kanada była pierwszym z krajów G7, który zanotował wzrost PKB oraz zmniejszanie się bezrobocia.
W listopadzie 2012 r. Carney został nominowany na gubernatora Banku Anglii i po 5,5 roku szefowania bankowi centralnemu Kanady objął 1 lipca 2013 r. stanowisko szefa brytyjskiego banku centralnego. Nadzorował Bank Anglii, gdy Wielka Brytania w wyniku Brexitu wychodziła z Unii Europejskiej i gdy rozpoczeła się pandemia COVID-19. Zakończył swoją pracę w Banku Anglii w 2020 r. Carney był pierwszym zagranicznym szefem Banku Anglii w całej historii banku od 1694 r. Brytyjskie obywatelstwo otrzymał dopiero w 2018 r.
Po odejściu z Bank of England pracował m.in. w Brookfield Asset Management, kanadyjsko-amerykańskiej firmie specjalizującej się w zarządzaniu aktywami, która w 2023 r. miała w portfelu aktywa o wartości 900 mld dolarów amerykańskich. Był też specjalnym wysłannikiem ONZ ds. klimatu i finansów.
Następca Trudeau
Podczas pandemii Carney doradzał nieformalnie premierowi Trudeau, został potem szefem grupy zajmującej się wzrostem gospodarczym, stworzonej w Partii Liberalnej. W styczniu br. zdecydował się startować na stanowisko lidera Partii Liberalnej, zrezygnował ze wszystkich funkcji w biznesie i rozpoczął proces zrzekania się brytyjskiego i irlandzkiego obywatelstwa. Jak mówił w rozmowie z "Irish Times" w 2021 r., uzyskał irlandzkie obywatelstwo pod koniec lat 80. ze względu na swoich irlandzkich przodków i przywiązanie do irlandzkich korzeni.
Jak mówił Carney kilka dni temu mediom, nie osądza kanadyjskich polityków, którzy mają inne obywatelstwo niż kanadyjskie, ale uważa, że jeśli zostałby premierem Kanady, powinien mieć wyłącznie obywatelstwo kanadyjskie. Carney nie od razu przejmie funkcję premiera, nastąpi to po oficjalnej rezygnacji Trudeau, który mówił we wtorek, że przekazanie władzy nastąpi "w rozsądny sposób i szybko". Zwrócił przy tym uwagę na skomplikowaną sytuację na świecie.
W 2022 r. Carney opublikował swoją książkę "Value(s). Building a Better World for All" (pol. Wartość(i). Budując lepszy świat dla wszystkich), w której pisał o konieczności budowy gospodarki i społeczeństwa na podstawie wartości ludzkich, a nie rynkowych. Carney cytuje w książce filozofa polityki z Harvardu, Michaela Josepha Sandela, który powiedział, że "im więcej kraj żąda od swoich obywateli, tym większe jest ich oddanie (…) wartości obywatelskie buduje się z dołu do góry, a nie z góry do dołu". Przypomina też Oskara Wilde'a, który w "Wachlarzu Lady Windermere" napisał, że cynik to ktoś, kto zna cenę wszystkiego, ale nie zna wartości niczego.
Autorka/Autor: mm
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: PAP/EPA - Neil Hall