"Istnieje pokusa kupowania czasu pokoju przez bierność i uległość"

Prezydent Andrzej Duda na 74. sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ podkreślił, że pojęcia, wokół których skupia się jego tegoroczne wystąpienie na forum ONZ - pokój, ochrona środowiska i dobrobyt - "powinny spełniać rolę spoiwa całej społeczności międzynarodowej".

- Chciałbym z tego miejsca wezwać do działań na rzecz pokoju przez prawo, troski o środowisko naturalne przez współodpowiedzialność i działania na rzecz polityki dobrobytu przez zrównoważony rozwój - mówił polski prezydent, przemawiając w nowojorskiej siedzibie ONZ podczas debaty generalnej.

Andrzej Duda nawiązał do 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Zaznaczył, że "mimo tamtej strasznej lekcji, dzisiaj, w XXI wieku, na świecie cały czas dochodzi do aktów niezrozumiałego barbarzyństwa: czystek etnicznych, zbiorowych mordów i wręcz ludobójstw".

- Co więcej, mają miejsce również działania wymierzone w suwerenność i integralność terytorialną państw, a granice przesuwane są za pomocą siły - dodał.

Według niego "nie sposób nie zauważyć pewnych historycznych analogii". - Istnieje także dzisiaj pokusa kupowania czasu pokoju poprzez bierność i uległość, a niekiedy wręcz paktowanie z agresorami w imię własnych interesów – powiedział Andrzej Duda.

Ocenił, że we współczesnym świecie widać "poddawanie się niebezpiecznym iluzjom układania się z agresorem kosztem innych, aby przedłużyć pokój dla siebie", a także "paktowanie, czyli szukanie partykularnych interesów, często gospodarczych, w relacjach z agresorami, przy jednoczesnym górnolotnym odwoływaniu się do solidarności z ofiarami agresji".

- Tworząc Organizację Narodów Zjednoczonych na zgliszczach światowego ładu kierowaliśmy się zupełnie innymi zasadami: naczelną z nich była zasada "never again" (nigdy więcej - red.) - podkreślił polski przywódca.

- Jestem głęboko przekonany, że nadszedł najwyższy czas, aby ocknąć się z letargu, wyciągnąć wnioski z przeszłości i zaprzestać powielania takich samych błędów. (…) Polska, szczególnie doświadczona w minionym stuleciu, ma moralny obowiązek bardzo wyraźnie zabierać w tej sprawie głos i to czynimy. W imię pokoju i wolności, które są nam tak drogie - oświadczył polski prezydent.

Andrzej Duda powiedział, że w tym roku Polska kończy dwuletnie niestałe członkostwo w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Przypomniał, że podczas ubiegłorocznego miesięcznego przewodnictwa w pracach RB ONZ Polska zorganizowała debatę wysokiego szczebla poświęconą wzmacnianiu i promowaniu prawa międzynarodowego w kontekście utrzymania pokoju i bezpieczeństwa.

Jak mówił, "ostatnie kilka lat pokazało niestety, że prawo międzynarodowe jest współcześnie nierzadko kwestionowane i dezawuowane". - Podczas gdy to właśnie prawo międzynarodowe daje podstawę do urzeczywistnia takich zasad, jak suwerenna równość państw, sprawiedliwość, odpowiedzialność, bezpieczeństwo - zaznaczył.

Podkreślił, że "prawo nie służy wyłącznie państwom, ale całej ludzkości i każdej jednostce z osobna". - Naruszenie jego norm musi się wiązać z konsekwencjami, a jednostki za to odpowiedzialne muszą być pociągnięte do odpowiedzialności - oświadczył.

- Chcę bardzo wyraźnie podkreślić, że prawo międzynarodowe jest najsilniejszym narzędziem w rękach cywilizowanych narodów, zapewniającym długotrwały pokój. Pokój przez prawo. Nie ma pokoju bez prawa - stwierdził.

Zapewnił, że "Polska, tragicznie doświadczona w swej historii aktami agresji ze strony innych państw, ludobójstwem i zbrodniami wojennymi, będzie zawsze i niezmiennie stać po stronie prawa i po stronie ofiar przemocy".

Zaznaczył, że nasz kraj na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ:

- po pierwsze: podkreśla "niepodważalną rolę prawa międzynarodowego w utrzymaniu globalnej architektury bezpieczeństwa powstałej po II wojnie światowej oraz ochrony ludności cywilnej w konfliktach zbrojnych";

- po drugie, pozostaje "konsekwentnym orędownikiem praw dziecka" - prezydent przypomniał, że w tym roku przypada 30-lecie Konwencji o Prawach Dziecka ONZ, której Polska była inicjatorem; zaznaczył, że dzieci są grupą najbardziej narażoną na konsekwencje konfliktów;

- po trzecie, wzywa do wzmocnienia ochrony osób z niepełnosprawnościami w konfliktach; podkreślił, że w czerwcu 2019 roku z inicjatywy naszego kraju Rada Bezpieczeństwa przyjęła jednogłośnie pierwszą w historii rezolucję poświęconą osobom z niepełnosprawnościami w konfliktach zbrojnych;

- po czwarte, zabiega o ochronę praw mniejszości religijnych. - Niepokoi nas nasilająca się przemoc i nienawiść religijna. W sposób szczególny dotyka nas rozprzestrzeniająca się przemoc wobec chrześcijan. A przecież wolność wyznania jest jednym z fundamentalnych praw i podstawowych swobód człowieka - podkreślił Duda.

Jak zaznaczył, "wsparcie dla wzajemnego zrozumienia i współpracy pomiędzy grupami etnicznymi, kulturowymi i religijnymi jest dziś ważniejsze niż kiedykolwiek".

Z tego względu, mówił, "od kilku lat Polska postuluje zwiększenie aktywności organizacji międzynarodowych na rzecz pełnego respektowania praw mniejszości religijnych oraz zapewnienia wolności religii i swobody wyznania".

Przypomniał, że w tym roku z inicjatywy Polski Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanowiło 22 sierpnia Międzynarodowym Dniem upamiętniającym ofiary aktów przemocy ze względu na religię lub wyznanie.

Prezydent wskazał, że Polska przekaże już niedługo w ręce Chile przewodnictwo w Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (United Nations Framework Convention on Climate Change – UNFCCC).

Kluczowym elementem UNFCCC jest szczyt klimatyczny - Konferencja Stron (COP), w skład której wchodzą przedstawiciele stron konwencji UNFCCC. Polska po raz czwarty przewodniczy Konwencji, a w tym roku po raz trzeci była gospodarzem COP.

Prezydent zaznaczył, że podczas organizowanego w grudniu 2018 r. w Katowicach COP24 przyjęto Reguły Katowickie – Katowice Rulebook. Jak ocenił, udało się stworzyć "instrukcję obsługi" mówiącą, w jaki sposób założenia Porozumienia Paryskiego należy wprowadzić w życie.

- Zdaję sobie sprawę, że wielu z nas uważa, że dla ochrony środowiska należy robić jeszcze więcej, że nasze ambicje powinny być większe. Uważam też jednak, że istota walki z negatywnymi procesami zachodzącymi w środowisku naturalnym polega przede wszystkim na budowaniu konsensusu międzynarodowego w tej sprawie. I nie można abstrahować od jego granic - oświadczył Andrzej Duda.

Jak dodał, "ambicje muszą być wyrażane wspólnie, bo tylko wtedy mają szanse być zrealizowane". - Tylko wspólnie możemy uratować nasze środowisko naturalne. Tym bardziej cieszy fakt, że dokument zwieńczający COP24 został przyjęty konsensualnie - zaznaczył.

Prezydent powiedział, że częścią "tej wypracowanej w toku żmudnych negocjacji zgody" było także przyjęcie deklaracji Just Transition. Wyraził satysfakcję, że deklaracją ta "staje się dzisiaj częścią oficjalnego języka Unii Europejskiej i programu środowiskowego nowo kształtującej się Komisji Europejskiej". Zapewnił, że Polska będzie wspierać KE w realizacji koncepcji Just Transition tak, jak została ona zdefiniowana podczas COP24.

Poinformował, że podczas poniedziałkowego szczytu klimatycznego zwołanego przez sekretarza generalnego ONZ Antonio Guterresa w imieniu Polski zgłosił pięć inicjatyw, jakie nasz kraj już realizuje lub ma zamiar w najbliższym czasie podjąć na poziomie krajowym. Jak zaznaczył, celem tych inicjatyw jest m.in. ograniczenie emisji gazów cieplarnianych.

- Po pierwsze stworzyliśmy program, który ma na celu ograniczenie emisji pochodzących z gospodarstw domowych. Po drugie, będziemy dążyli do ograniczenia emisji pochodzących z transportu publicznego. Po trzecie, poprzez zakrojone na dużą skalę programy zalesiania, chcemy zwiększyć pochłanianie emisji przez ekosystem, co powinno nas przybliżyć w kierunku neutralności klimatycznej - stwierdził Andrzej Duda.

Po czwarte, kontynuował, Polska opracowała "plany adaptacji miast do zmian klimatu", a także przygotowała "długoterminowy program zmiany profilu gospodarczego jednego z najsilniejszych ekonomicznie regionów w Polsce - Śląska".

- Polska kładzie przede wszystkim nacisk na kwestię solidarnej i sprawiedliwej transformacji niskoemisyjnej. Jesteśmy również przekonani, że budowanie "zielonej gospodarki" możliwe jest tylko przy uwzględnieniu głosu wszystkich grup społecznych - powiedział polski przywódca.

Według niego "polityka środowiskowa musi być rozumiana jako polityka społeczna, a nie być instrumentalizowana w celu zyskania przewag gospodarczych wynikających z różnych miksów energetycznych poszczególnych gospodarek czy posiadanych złóż surowców naturalnych".

Prezydent wezwał do międzynarodowej dyskusji na temat tego, jaki powinien być współczesny model państwa dobrobytu. - Taką debatę rozpoczęliśmy obecnie w Polsce, czemu sprzyja dynamiczny rozwój polskiej gospodarki i wielkie programy społeczne realizowane przez polskie władze - powiedział prezydent.

Według niego polityka dobrobytu powinna odwoływać się do pojęcia zrównoważonego rozwoju zawartego w Agendzie 2030. - Innymi słowy oznacza ona odpowiedzialność, solidarność i sprawiedliwość - podkreślił.

Wskazywał na problemy z realizacją celów Agendy 2030 w zakresie dostępu do edukacji. Podkreślił też konieczność zwiększenia nakładów finansowych - zarówno w poszczególnych krajach, jak i w wymiarze światowym - na ochronę zdrowia, a także konieczność osiągnięcia znacznie wyższego poziomu "sprawiedliwej i skutecznej dystrybucji" tych środków.

Polski przywódca zaznaczył, że trzecim elementem zrównoważonego rozwoju i państwa dobrobytu, obok zwiększania szans edukacyjnych i ochrony zdrowia, jest kwestia wyrównywania poziomu życia. - Ambicją polityki powinna być systematyczna walka z ubóstwem i przeciwdziałanie wyzyskowi, także ekonomicznemu i zmniejszanie rozwarstwienia społecznego poprzez systematyczny wzrost przeciętnego poziomu życia rodzin - podkreślił.

Jak mówił, "tylko gospodarka oparta na harmonijnym współdziałaniu wszystkich grup społecznych, sprawiedliwym dzieleniu owoców pracy, szacunku i uczciwości, może przynieść zrównoważony rozwój poszczególnym państwom i społeczności międzynarodowej jako całości".

- Musimy wprowadzić pojęcie dobra wspólnego do języka debaty ekonomicznej - wezwał polski prezydent.

Zaznaczył, że kwestie te są szczególnie istotne nie tylko w krajach rozwijających się. - Także w niektórych bogatych krajach Zachodu obserwujemy dzisiaj masowe protesty obywateli domagających się szacunku dla ich praw socjalnych i zwracających uwagę na pogarszające się warunki życia. Zamiast szacunku spotykają się oni z brutalnymi działaniami policji. Myślę, że dialog i debata o polityce dobrobytu umożliwiłaby zapobieżenie takim napięciom - ocenił prezydent.

Autor: asty//rzw / Źródło: PAP