"Historia dowodzi, że wszystkie dyktatury, wszystkie autorytarne formy rządów szybko przemijają. Tylko systemy demokratyczne mają szansę przetrwać dłużej" - to fragment dokumentu zatytułowanego "Rosja na progu nowego milenium" - politycznego manifestu, który został opublikowany na stronie rosyjskiego rządu 31 grudnia 1999 roku. W dniu, w którym Władimir Putin został pełniącym obowiązki prezydenta Federacji Rosyjskiej.

Obecna Rosja z systemem demokratycznym ma niewiele wspólnego. Politolodzy określają putinowski reżim mianem "demokracji sterowanej" lub "elektoralnego autorytaryzmu" - czyli systemu, którego źródłem jest kontrolowany proces wyborczy, de facto nieprowadzący i niemający prowadzić do możliwości wymiany ekipy rządzącej. Z czasem nasilił się jego represyjny charakter, ograniczone zostały swobody obywatelskie, większość wolnych mediów została znacjonalizowanych. Własność prywatna i publiczna zaczęły się coraz częściej przenikać, co zaowocowało powstaniem tak dalece posuniętych mechanizmów korupcyjnych, że uzależniło to najbogatszych ludzi w państwie od ośrodka władzy.

Reżim ewoluował. Budowany był przez lata i w ostatnim dziesięcioleciu uległ konsolidacji. Jego finalną formą jest oparte na narodowej ideologii państwo policyjne, którego przywódca zleca zabójstwa polityczne i dokonuje agresji na sąsiednie państwa. Droga, jaką w ciągu dwóch dekad pod rządami Putina przeszła Rosja, była wyboista i choć finalnie oddaliła kraj od Zachodu, momentami skręcała nieznacznie w przeciwnym kierunku.

George Roberston, szef NATO z okresu wczesnych rządów Putina, przyznał ostatnio w rozmowie z "Guardianem", że podczas ich spotkania 3 października 2001 roku prezydent Rosji zapytał go wprost o to, kiedy Sojusz Północnoatlantycki zaprosi Moskwę w swoje szeregi. Roberston miał mu wówczas odpowiedzieć: "Nie zapraszamy nikogo do NATO, do NATO trzeba samemu zaaplikować". Putin skwitował to stwierdzeniem, że tak potężny kraj jak Rosja nie powinien być traktowany na równi z państwami o mniejszym znaczeniu.

Na dwa miesiące przed wygraniem pierwszych wyborów prezydenckich, 5 marca 2000 roku, Władimir Putin wystąpił w programie Davida Frosta w BBC, gdzie wypowiedział się w podobnym duchu. Powiedział wprost, że nie będzie mieć nic przeciwko dołączeniu Rosji do NATO, jeśli rosyjskie interesy będą brane pod uwagę, a samo państwo będzie traktowane z szacunkiem. "Rosja jest częścią europejskiej kultury. I nie potrafię wyobrazić sobie mojego kraju w izolacji od Europy i tego, co nazywamy często cywilizowanym światem" - powiedział brytyjskiemu dziennikarzowi.