W latach 60. władze Poznania podjęły kontrowersyjną decyzję o zasypaniu starego koryta Warty i odsunięciu rzeki na wschód od śródmieścia. Cyfrowe Repozytorium Lokalne zamieściło właśnie zdjęcia pokazujące likwidację tzw. zakola chwaliszewskiego i pogłębiania dawnego koryta ulgi, którym obecnie płynie rzeka.
Większość zdjęć z lat 60. XX wieku pochodzi od Stefana Orpala, mieszkańca poznańskiego Chwaliszewa, który całe życie spędził nad lub na wodzie.
- Przez 30 lat był kapitanem rzecznych holowników, kiedy jeszcze Warta była żeglowna i pływały po niej liczne barki załadowane towarami - wyjaśnia Danuta Bartkowiak z Cyfrowego Repozytorium Lokalnego w Poznaniu, które umieściło album zawierający ponad 70 zdjęć Warty z lat 1955-2003. Blisko połowa z nich pokazuje właśnie regulację rzeki.
Niemiecki plan, polskie modyfikacje
Prace rozpoczęto w 1964 r. Planowano je jednak znacznie wcześniej, bo jeszcze na początku XX wieku, gdy Poznań znajdował się pod zaborem pruskim. Pomysł ten miał zabezpieczać miasto a przede wszystkim śródmieście przed powodziami.
Miasto pod wodą. Zobacz wielką powódź w Poznaniu z 1924 r.CYRYL
Początkowo plan zakładał utworzenie grobli i skierowanie głównego nurtu rzeki nowym korytem. Do jego realizacji przystąpiono jeszcze przed pierwszą wojną światową i powrócono w dwudziestoleciu międzywojennym. Wyburzono wtedy część wschodniego Chwaliszewa oraz pogłębiono i poszerzono oba kanały ulgi. Prac jednak nie ukończono i wrócono do nich dopiero w latach 60.
Zobacz jak zmieniał się przebieg Warty na mapach z lat 1956-1974:
- W ciągu tych kilku lat Stefan Orpal zrobił kilkadziesiąt zdjęć dokumentujących zasypywanie zakola, nad którym się wychował. Obserwował okiem aparatu fotograficznego, jak znika jego dzieciństwo. Pod koniec lat 90. stary szypr zmarł, pozostały zdjęcia, które podarował kiedyś Waldemarowi Karolczakowi przygotowującemu ratuszową wystawę o Warcie, a teraz znalazły się dzięki niemu w CYRYLU - tłumaczy Bartkowiak.
Prace związane ze zmiana biegu Warty trwały do końca lat 70. Chwaliszewo, dotychczas wyspa, nazywane wcześniej "poznańską Wenecją" straciło na atrakcyjności i znaczeniu.
Wkrótce przebudowano także ciąg ulic Solna-Małe Garbary-Wyszyńskiego, budując m.in. most Chrobrego nad nowym korytem Warty. Ta szeroka arteria przecięła na pół Ostrów Tumski - kolebkę polskiej państwowości.