- To niesamowite, jak prawdziwa podróż w czasie. Nie jest jednak łatwo uchwycić podobną perspektywę, co na zdjęciach sprzed prawie stu lat - zaznacza Przemysław Woźny, fotograf, który starał się pokazać, jak bardzo Kalisz zmienił się od 1914 roku.
Smutna historia
1914 rok to wyjątkowo ponura data w historii wielkopolskiego miasta. Po tym jak Niemcy wypowiedzieli Rosji wojnę, ludność rosyjska zaczęła uciekać, paląc wcześniej dworzec kolejowy i magazyny, oraz wysadzając w powietrze jeden z mostów.
Pruska armia, zająwszy Kalisz, z początku obchodziła się z mieszkańcami dobrze. Jednej z nocy, na skutek pomyłki, ostrzelały się jednak wzajemnie dwa pruskie patrole. Dowódca, nie chcąc przyznać się do błędu, zrzucił winę na mieszkańców.
W efekcie rozpoczęło się sukcesywne wyburzanie i niszczenie centrum Kalisza przez pruskie wojska.
Miasto w gruzach
Jak można zobaczyć na starych zdjęciach, zamieszczonych na portalu Dawny Kalisz, wiele budynków było zrównanych z ziemią. Runęło prawie całe zabytkowe Śródmieście, mocno ucierpiała również część dawnego Przedmieścia Wrocławskiego. Większość ludności kaliskiej uciekła do innych miast. Z 70 tys. mieszkańców zostało tylko nieco ponad 5 tys. Zniszczono około 450 budynków.
Taki właśnie ponury i zdewastowany Kalisz można zobaczyć na archiwalnych, blisko stuletnich fotografiach. - Ponury ale i fascynujący - dodaje Woźny.
Kalisz dziś i w 1914 r.
Kalisz się zazielenił
Jego zdaniem, Kalisz bardzo mocno się zmienił. Niektóre miejsca się rozwinęły, niektóre odbudowano zupełnie inaczej, innych nigdy nie odtworzono.
- Samo odnalezienie miejsca, gdzie stał kiedyś fotograf jest trudne, ale i ekscytujące. Można się poczuć jak człowiek, który dokumentował te miejsca wiek temu - mówi fotograf. - W wielu zdjęcia będę mógł jednak zrobić dopiero na jesień i zimę. Kalisz bardzo się zazielenił, przez co wiele zabytków jest w tej chwili słabo widocznych - tłumaczy.
Kalisz dziś i w 1914 r. - 2
Rosyjskich nie chcieli
Część budynków widocznych na starych zdjęciach została zburzona, część przetrwała do dziś, a część... została umyślnie rozebrana przez kaliszan.
- Teatr im. Bogusławskiego został zniszczony, choć na zdjęciu jest widoczny. Odbudowano go w innym stylu. Bryła wygląda inaczej, ponieważ pierwowzór był zaprojektowany przez Rosjan, a kaliszanie nie chcieli mieć po nich "pamiątki" - tłumaczy.
Z kolei cerkiew pod wezwaniem Piotr i Pawła zniknęła na zawsze.
Kalisz dziś i w 1914 r. - 3
Kalisz dziś i w 1914 r. - 4
DYNAMICZNE PORÓWNANIA ZNALEŹĆ MOŻNA NA KALISZ.INFO
Autor: kk/roody / Źródło: TVN24 Poznań
Źródło zdjęcia głównego: Dawny Kalisz | nieznany