TSUE rozpatrywał sprawy o praworządności w Polsce. Opinie rzecznika generalnego za kilka miesięcy

We wtorek rano TSUE zajął się skargą Komisji Europejskiej przeciwko Polsce dotyczącej nieuznawanej Izby Dyscyplinarnej. Komisja zarzuca, że utworzona przez polski rząd ID w Sądzie Najwyższym ze względu na okoliczności powstania, skład i przyznane jej kompetencje, nie spełnia przymiotów niezależnego sądu.

To na podstawie tego pozwu TSUE - w oczekiwaniu na wyrok - najpierw nakazał Polsce natychmiast wstrzymać działalność Izby Dyscyplinarnej, a po tym, jak rząd nie wykonał decyzji, nałożył na Polskę karę miliona euro dziennie. Suma kar przekroczyła już miliard złotych. Komisja potrąciła je z funduszy przeznaczonych dla naszego kraju.

Podczas wtorkowej rozprawy podtrzymała swoje zarzuty wobec polskich przepisów, wskazując, że są niezgodne z prawem Unii Europejskiej. Strona polska przekonywała, że zarzuty są bezzasadne, a polskie prawo w pełni zgodne z prawem UE.

Rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości UE wyda opinię dotyczącą skargi Komisji Europejskiej w sprawie systemu dyscyplinarnego sędziów w Polsce 15 grudnia.

W Polsce została już przyjęta nowelizacja ustawy o Sądzie Najwyższym, która zakłada likwidację nieuznawanej Izby Dyscyplinarnej i zastąpienie jej Izbą Odpowiedzialności Zawodowej. Ustawa ta wchodzi w życie jednak dopiero w połowie lipca. Nie jest również pewne, czy samo zlikwidowanie Izby zastopuje naliczanie kar. Komisja domaga się również przywrócenia do orzekania sędziów zawieszonych decyzją tej Izby.

We wtorek po południu przed TSUE odbyła się także rozprawa w sprawie pytań prejudycjalnych warszawskiego sądu dotyczących uprawień nieuznawanej Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. Zostały one skierowane do Trybunału w związku ze sprawą immunitetu sędziego Igora Tuleyi. Jak podał TSUE, rozprawa ta "wpisuje się w szereg spraw dotyczących niezawisłości sądownictwa i państwa prawa w Polsce".

Opinię w tej sprawie Rzecznik generalny TSUE również wyda 15 grudnia.

Przedstawiciel prokuratury Andrzej Reczka wniósł o odmowę udzielenia przez TSUE odpowiedzi na pytania prejudycjalne. -Przedmiot pytań prejudycjalnych sądu odsyłającego nie dotyczy rozstrzygnięcia sporów w postępowaniach głównych. (…) Sprawy główne mają charakter czysto wewnętrzny – powiedział. Podobne stanowisko przedstawiła pełnomocniczka polskiego rządu Sylwia Żyrek.

Odmienne zdanie wyraziła przedstawicielka Komisji Europejskiej Katarzyna Herrmann. Powiedziała, że Izba Dyscyplinarna nie jest niezależnym sądem, co wynika z wyroku TSUE. - Komisja Europejska nie zgadza się z polskim rządem, że pytania są niedopuszczalne. Owszem, odpowiedzi nie będą służyć rozstrzygnięcia spraw głównych co do meritum. (…) Niemniej jednak, jak zaznaczyła KE (…), odpowiedzi Trybunału są niezbędne dla rozstrzygnięcia kwestii wstępnej (…) w postępowaniach głównych. Chodzi o ustalenie, czy oba sądy odsyłające są prawidłowo obsadzone i w związku z tym (czy) mogłyby dalej rozpatrywać sprawy główne – mówiła.

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony został przez Sąd Okręgowy w Warszawie 18 listopada 2020 r. Sprawa, w której odbywało się posiedzenie, pierwotnie była prowadzona przez sędziego Igora Tuleyę, ale Izba Dyscyplinarna SN prawomocnie uchyliła mu immunitet i zawiesiła w obowiązkach sędziego oraz obniżyła o 25 procent jego uposażenie. Sprawy sędziego Tulei przydzielono zaś nowym sędziom.

W pytaniach do TSUE zwrócono się między innymi o rozstrzygnięcie, czy "prezes sądu może – samodzielnie i bez kontroli sądowej – podjąć decyzję o zmianie składu sądu na skutek wydania przez organ, taki jak Izba Dyscyplinarna, zezwolenia na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sędziego pierwotnie wyznaczonego składu sądu".

Zapytano też, czy możliwe jest przyznanie mocy wiążącej takiemu uchyleniu immunitetu także w zakresie zawieszenia sędziego w czynnościach służbowych "z uwagi na wydanie go przez organ, taki jak Izba Dyscyplinarna" i czy sąd, w składzie którego nie zasiada sędzia pierwotnie wyznaczony do rozpoznania danej sprawy, może rozstrzygać.

W środę Trybunał będzie się zajmował pytaniami prejudycjalnymi przesłanymi przez sędziów Waldemara Żurka i Krystiana Markiewicza. Obaj chcą, by TSUE stwierdził, czy są sędziami ci, którzy zostali powołani przy udziale nowej - jak mówią: upolitycznionej - Krajowej Rady Sądownictwa.

ZOBACZ SONDAŻ: Jak Polacy oceniają zmiany w sądownictwie?