Ewa Łętowska: Mamy państwo policyjne. Prawo przestaje być tarczą, zaczyna być mieczem

Posłanka Koalicji Obywatelskiej Kinga Gajewska została we wtorek doprowadzona do radiowozu przez policjantów i do niego wciągnięta. Do incydentu doszło w Otwocku, gdzie odbywało się spotkanie premiera Mateusza Morawieckiego z wyborcami. Komenda Stołeczna Policji stwierdziła, że policjanci nie wiedzieli, że Gajewska jest posłanką. Sama Gajewska, obecny w trakcie zajścia na miejscu poseł Paweł Zalewski, a także osoby w tłumie głośno informowali funkcjonariuszy o tym, że interweniują wobec posłanki.

W piątek w "Jeden na jeden" w TVN24 o interwencji wobec Gajewskiej mówiła profesor Ewa Łętowska, sędzia TK w stanie spoczynku i była rzecznik praw obywatelskich.

- Dla mnie bez wątpienia było to zatrzymanie. Policja, jak i pan minister Kamiński twierdzili, że to nie jest zatrzymanie, tylko doprowadzenie do wylegitymowania. Nie o to idzie, gdy mowa o konstytucji, która mówi o immunitecie dla posła, i nie o to idzie w ustawie o ochronie posła i senatora, żeby operować etykietami. Zatrzymanie jest zatrzymanie. Mogła przejść? Nie mogła przejść. Chciała się wylegitymować, tylko jak ją trzymano za ręce, to niby jak ma się wylegitymować? - powiedziała Łętowska.

- Doprowadzić w celu wylegitymowania? To może my utworzymy w Polsce jedno centrum legitymowania, gdzie będziemy wszystkich zwozili w jedno miejsce, potrzymamy ze trzy dni, wylegitymujemy, a później wypuścimy i powiemy: przecież tylko chodziło o legitymowanie - mówiła.

Podkreślała, że "nie chodzi o nazwę, bo to jest fałszywa etykieta". - Chodzi o to, co zrobiono. W związku z tym, przepraszam bardzo, niechże policja nie ściemnia - zaapelowała była RPO.

Zdaniem Łętowskiej w Polsce "skończyło się państwo prawa". - Dla mnie państwo prawa skończyło się w momencie wyborów prezydenckich (w 2020 roku - red.), dlatego że one były zrobione z naruszeniem konstytucji, a to jest kluczowy element demokracji, demokratycznego państwa prawa - wyjaśniała.

- W związku z tym my w tej chwili żyjemy w państwie policyjnym - stwierdziła.

Łętowska tłumaczyła, że "w państwie policyjnym prawo przestaje być tarczą, bo się nie możemy dopchać do wymiaru sprawiedliwości, do sądu poprzez bariery stwarzane przez policję, przez prokuratora, przez bariery stwarzane w procesie wyborczym".

- Jeżeli nie możemy się dopchać do tej tarczy, to prawo zaczyna być orężem w ręku silnych i wzmacnia władzę - podkreśliła.

Wskazywała też, że "przy różnych sytuacjach albo następuje interwencja policji, albo nie, w zależności od tego, czego dotyczy demonstracja, albo o wylegitymowanie kogo chodzi". 

- W związku z tym, jeżeli wybiórczo policja stosuje raz jedną miarę, jedno nazewnictwo, jedno zachowanie, a raz inne, w zależności od tego, kto reprezentuje jaki odłam czy jaką organizację, to to jest państwo policyjne, bo policja decyduje - stwierdziła.

Łętowska powiedziała, że "incydent z panią posłanką Gajewską jest dla niej cezurą". - Tak jak były cezurą wybory prezydenckie, gdy idzie o koniec demokratycznego państwa prawa, bo się nam rozeszła konstytucja i rozeszły się nam fakty, tak samo dla mnie tutaj tą cezurą jest immunitet pani posłanki Gajewskiej - powiedziała.

Mówiła, że "nie pamięta przypadku takiego potraktowania posła". - Przychodzi mi do głowy kilka przykładów, ale aż nie chcę ich przytaczać, bo one są z mojego bardzo głębokiego dzieciństwa i dotyczą działania obcej potencji wobec polskich posłów - dodała.

Łętowska mówiła też o trwającej kampanii wyborczej i działaniach PKW. - Państwowa Komisja Wyborcza działa oczywiście w granicach prawa i prawo determinuje jej działania, natomiast nasze prawo wyborcze ma pewien feler i ten feler jest wykorzystywany w widoczny sposób. To kwestia interpretacji. Czy my to pojęcie propagandy wyborczej, czy okoliczności, które towarzyszą prezentowaniu swoich informacji, czy my to będziemy interpretowali rozszerzająco, czy zwężająco? - powiedziała.

- Pan sędzia Marciniak (szef PKW - red.), tak jak każdy sędzia w sądzie administracyjnym, ma pewną skazę - on przywiązuje dużą wagę do legalizmu. W wypadku sędziego to jest bardzo pożądane, tylko ten legalizm musi się zasadzać na tym, jak my na to patrzymy - zaznaczyła.

- Jeżeli okazuje się, że z powodów zmian w ordynacji wyborczej mamy wątpliwości co do tego, jak będą liczone głosy w okręgach zagranicznych, i są obawy, czy oni się - krótko mówiąc - wyrobią w 24 godziny, to nie można powiedzieć, że "niech się sprężą i wyrobią". Powinno być tak, że prawo musi wskazywać szansę - podkreśliła.

Pytana, czy według niej tegoroczne wybory będą równe i tajne, odparła: - Równe i tajne w tym znaczeniu, do których przywiązujemy w tej chwili wagę rzetelności? Nie.